Bil Llety Ymwelwyr (Cofrestr ac Ardoll) Etc. (Cymru)

Mae Bil Llety Ymwelwyr (Cofrestr ac Ardoll) Etc. (Cymru) yn rhoi'r dewis i awdurdodau lleol gyflwyno ardoll ar arosiadau dros nos mewn llety ymwelwyr.

Awdurdodau lleol fydd yn penderfynu a ddylid cyflwyno ardoll ymwelwyr. Rhaid iddynt ymgynghori â'u cymunedau cyn gwneud hynny.

Bydd yn cael ei chodi fesul person, fesul noson. Bydd yn berthnasol i arosiadau dros nos mewn llety ymwelwyr yng Nghymru pan fo awdurdod lleol wedi penderfynu cyflwyno ardoll ymwelwyr yn ei ardal. Byddai'r ardoll yn berthnasol i bob ymwelydd ni waeth o ble y maent wedi teithio.

Mae'r Bil hefyd yn sefydlu cofrestr o ddarparwyr llety ymwelwyr sy'n gweithredu yng Nghymru. Bydd y gofrestr yn cynnwys y math o lety ymwelwyr a lleoliad y safle y maent yn ei weithredu yng Nghymru. Bydd yn ofynnol i bob darparwr llety ymwelwyr gofrestru. Mae hyn ni waeth a yw'r ardal awdurdod lleol y maent yn gweithredu ynddi wedi dewis cyflwyno ardoll ymwelwyr.

Ein huchelgais yw tyfu twristiaeth drwy gefnogi cymunedau lleol mewn ffordd gynaliadwy.

Mae'r Bil yn rhoi'r gallu i awdurdodau lleol gynhyrchu arian newydd. Gellir buddsoddi'r arian hwn mewn gwasanaethau a seilwaith lleol i gefnogi twristiaeth yn eu hardal. Mae ardollau ymwelwyr yn seiliedig ar yr egwyddor o degwch. Eu nod yw rhannu costau twristiaeth yn fwy cyfartal rhwng trigolion ac ymwelwyr. 

Pan fo ardoll ymwelwyr wedi’i chyflwyno, mae'n dâl fesul person, fesul noson ar lety ymwelwyr dros nos, sef:

• £0.75 y pen y noson i'r rhai sy'n aros ar safleoedd gwersylla (lleiniau) ac mewn hostelau.
• £1.25 y pen y noson i'r rhai sy'n aros ym mhob math arall o lety ymwelwyr.

Bydd y gyfradd yn cael ei gosod yn genedlaethol i sicrhau cysondeb.

Y darparwyr fydd yn gyfrifol am dalu'r ardoll. Mae'n debygol y byddant yn trosglwyddo'r tâl hwn i ymwelwyr fel ‘treth anuniongyrchol’. Bydd yr ardoll yn cael ei chasglu a'i rheoli gan Awdurdod Cyllid Cymru (ACC).

Ni fydd yr ardoll yn cael ei chodi ar arosiadau mewn llety ymwelwyr pan fo'r:

• Arhosiad yn hirach na 31 o ddiwrnodau
• Arhosiad wedi digwydd yn unig breswylfa neu brif breswylfa unigolyn
• Arhosiad ar gyfer trefniant lletya brys neu dros dro gan yr awdurdod lleol

Os yw arhosiad oherwydd sefyllfa o argyfwng, efallai y bydd ymwelwyr yn gallu cael ad-daliad gan ACC. Er enghraifft, os nad oes modd i'r ymwelydd aros yn ei gartref oherwydd tân neu lifogydd.

Bydd pobl anabl sydd wedi talu costau ardoll ychwanegol pan oedden nhw wedi mynd â gofalwr gyda nhw hefyd yn gallu hawlio ad-daliad.

Pe bai pob awdurdod lleol yng Nghymru yn cyflwyno ardoll, gallai gynhyrchu hyd at £33 miliwn y flwyddyn ledled Cymru.

Gall arian a godir o'r ardoll helpu cymunedau i ymateb i'r costau sy'n gysylltiedig â thwristiaeth. Gall hefyd gefnogi'r Gymraeg a helpu twristiaeth i dyfu. Bydd yn helpu i wella pethau fel toiledau, llwybrau troed, traethau, a chefnogi canolfannau ymwelwyr. Bydd hyn o fudd i ymwelwyr a thrigolion lleol.

Wrth lunio deddfwriaeth, mae angen inni amlinellu’r effaith y mae ardoll yn debygol o’i chael. Mae'r holl asesiadau effaith wedi'u cyhoeddi yma a chyhoeddir memorandwm esboniadol ac asesiad effaith rheoleiddiol ar gyfer y ddeddfwriaeth ar dudalennau'r Senedd.

Ynghyd ag asesiadau effaith ac ymchwil arall, darperir casgliad o ffynonellau data ynghylch nifer yr ymwelwyr a’r sefydliadau llety, a hynny ar gyfer gwahanol fathau o sefydliadau (Llety â gwasanaeth, Llety hunanddarpar, Gwersylla/Carafannau, Hostelau). Mae’r ffigurau hyn yn rhoi rhywfaint o gyd-destun defnyddiol ar gyfer dechrau amgyffred y refeniw posibl a gaiff ei greu, a chostau gweithredu.

Trosolwg o’r systemau trethiant sy’n effeithio ar yr economi ymwelwyr mewn gwledydd dethol

Yn ein gwaith o ymgysylltu â’r diwydiant twristiaeth, mae busnesau wedi amlygu pryderon am y baich treth y mae’r diwydiant yn ei wynebu. Mynegwyd pryderon ynghylch TAW yn benodol. Caiff cyfraddau TAW eu pennu gan Lywodraeth y DU. Cafodd y gyfradd TAW ei gosod yn 20% unwaith eto ar gyfer y sector lletygarwch gan Lywodraeth y DU o 1 Ebrill 2022. Mae hyn yn gynnydd o’r gyfradd o 12.5% a fu’n berthnasol i’r sector ers mis Hydref 2021.

Rydym wedi comisiynu gwaith ymchwil er mwyn deall y gwahanol systemau trethiant sy’n effeithio ar yr economi ymwelwyr yn gyffredinol, a’r sector llety yn arbennig, mewn gwledydd sydd â nodweddion tebyg i Gymru o ran yr economi a thwristiaeth. Bydd hyn yn ein helpu i ddeall y beichiau treth cymharol a wynebir gan y diwydiant twristiaeth mewn gwledydd eraill, a sut y byddai’r ardoll arfaethedig yn rhyngweithio â’r rhain.

Comisiynwyd yr ymchwil gan Brifysgol Bangor yn haf 2023 i adolygu tystiolaeth ryngwladol ar effeithiau aneconomaidd ardoll ymwelwyr. Roedd hyn yn rhan o ddatblygu deddfwriaeth ardoll ymwelwyr, ymrwymiad Rhaglen Lywodraethu.

Gwaith ymchwil am yr elastigeddau sy’n berthnasol i ardoll ymwelwyr yng Nghymru

Mae’r gwaith ymgysylltu hefyd wedi amlygu pryderon am sut y bydd ardoll yn effeithio ar ymddygiad ymwelwyr a chyflenwyr. Mewn ymateb i hyn, rydym wedi comisiynu adolygiad o’r gwaith ymchwil presennol ar y pwnc hwn. Mae’r gwaith ymchwil yn archwilio’r dystiolaeth ynghylch pa mor ymatebol yw cyflenwyr a’r galw ymysg ymwelwyr i newidiadau ym mhris twristiaeth (‘yr elastigeddau pris’), a newidiadau yn y galw ymysg ymwelwyr yn sgil newidiadau i incwm ymwelwyr (‘elastigedd incwm y galw’).

Bydd y canfyddiadau cychwynnol yn cael eu defnyddio i lywio ein dealltwriaeth o effaith bosibl yr ardoll.

Dadansoddiad o ddemograffeg y sector llety yng Nghymru

Rydym hefyd wedi comisiynu’r Swyddfa Ystadegau Gwladol i lunio dadansoddiad o ddemograffeg y sector llety yng Nghymru. Bydd Llywodraeth Cymru yn defnyddio’r data i lywio’r ddealltwriaeth o effaith bosibl yr ardoll, ac i gefnogi unrhyw weithgaredd gwerthuso sy’n cael ei ddatblygu.

Ymchwil defnyddwyr

Cafodd yr ymchwil ei gynllunio i gasglu sylwadau gan drigolion Cymru ac ymwelwyr domestig o’r DU ynghylch yr ardoll ymwelwyr disgresiynol a allai gael ei gyflwyno. Mae wedi ystyried sylwadau ynghylch a ddylai ymwelwyr gyfrannu drwy ardoll, a yw ymwelwyr yn barod i dalu ardoll ac a fyddent yn newid eu hymddygiad petai ardoll yn cael ei gyflwyno.

Gwnaeth dros 2,500 o ymatebwyr lenwi’r arolwg ac roedd 1,005 ohonynt yn byw yng Nghymru. Roedd y canlyniadau yn dangos cefnogaeth eang i egwyddor ardoll ymwelwyr. Dangosodd yr ymchwil fod ymatebwyr i’r arolwg yn fwy cadarnhaol na negyddol pan rannwyd â nhw y cysyniad o ardoll ymwelwyr mewn man lle y maen nhw’n mynd ar wyliau, neu yn eu hardal nhw. Roedd 45% yn gadarnhaol, a 25% yn negyddol. Gwelwyd canran uwch o agweddau cadarnhaol ymhlith pobl lle y mae llawer o dwristiaeth yn eu hardal.

Ar y cyfan, roedd y rhai hynny a gymerodd ran yn yr arolwg yn cefnogi egwyddor ardoll ymwelwyr. Roedd y mwyafrif o'r ymatebwyr (58%) yn cytuno y dylai twristiaid gyfrannu tuag at gostau cynnal a buddsoddi yn y cyrchfannau y maen nhw’n aros ynddynt. Roedd y ganran yn codi ymhlith pobl sydd â llawer o dwristiaeth yn eu hardal – yng Nghymru (66%) a'r Deyrnas Unedig (72%), gyda 13% yn anghytuno.

Ymchwil ardoll ymwelwyr: barn defnyddwyr a thrigolion

Ymgynhoriad

Mae manylion canlyniad yr ymgynghoriad a ddaeth i ben ar 13 Rhagfyr 2022 i’w gweld yma. Yn rhan o’r ymgynghoriad, rhoddwyd sylw i ddyluniad arfaethedig yr ardoll ymwelwyr. Ym mis Rhagfyr 2022, gwnaethom gomisiynu dadansoddiad annibynnol o’r ymatebion i’r ymgynghoriad. Cynhaliwyd y gwaith hwn gan Alma Economics.

Gallwch ddilyn hynt y Bil drwy'r Senedd.

Darllenwch y Bil cyflawn a’r Memorandwm Esboniadol.

Mae'n debygol y bydd pleidlais derfynol ar Fil Llety Ymwelwyr (Cofrestr ac Ardoll) Etc. (Cymru) yn cael ei chynnal yn ystod haf 2025.

Os yw'r Bil yn cael ei basio gan y Senedd, mater i awdurdodau lleol fydd ymgynghori â'u poblogaethau lleol cyn penderfynu a ddylid cyflwyno ardoll ymwelwyr. Y cynharaf y gellid cyflwyno ardoll ymwelwyr yw 2027.

Rydym yn bwriadu cofrestru pob darparwr llety ymwelwyr yng Nghymru, gan ddechrau yn 2026. Bydd cymorth ar gael i ddarparwyr llety drwy gydol y broses gofrestru.

Mae'r gofrestr yn gam cyntaf tuag at gynllun trwyddedu statudol ar gyfer llety ymwelwyr yng Nghymru. Bydd deddfwriaeth bellach yn cael ei chyflwyno maes o law.