Cylch gorchwyl ac aelodaeth

1. Mae'r Fforwm Gofal Cymdeithasol ('y fforwm') yn grŵp partneriaeth gymdeithasol teirochrog sydd wedi ymrwymo i ymwreiddio gwaith teg, a gwella telerau ac amodau i'r rheini sy'n gweithio yn y sector gofal Cymdeithasol.
2. Nod y fforwm yw galluogi cynrychiolwyr undebau llafur, cyflogwyr, rhanddeiliaid, a Llywodraeth Cymru i gydweithio i ddylanwadu ar flaenoriaethau a pholisïau cenedlaethol mewn perthynas â Gwaith Teg yn y sector gofal cymdeithasol yng Nghymru.
3. Bydd y grŵp yn mynd ati i gyfuno uchelgais â phragmatiaeth er mwyn gweithredu newidiadau ymarferol.

4. Un o egwyddorion sylfaenol y fforwm yw cydnabod bod gwella canlyniadau gwaith teg yn gwella bywydau gweithwyr ac ansawdd y ddarpariaeth gofal, yn ogystal â chryfhau gwydnwch hirdymor y sector trwy ei gynorthwyo i recriwtio, datblygu a chadw gweithwyr ymroddedig, medrus, a brwdfrydig. Mae gwasanaethau gofal yn rhan greiddiol o economi sylfaenol Cymru sy'n gwneud ein cymunedau'n gryfach ac yn fwy gwydn.
5. Mae pandemig Covid-19 wedi taflu goleuni ar y rôl hanfodol y mae gweithwyr allweddol, gan gynnwys y rheini mewn gofal cymdeithasol, yn ei chwarae yn ein cymdeithas. Mae hyn wedi arwain at ddiddordeb cyhoeddus o'r newydd mewn sicrhau bod cyflog, sicrwydd, ac amodau gwaith y gweithwyr hynny'n adlewyrchu'n fwy cywir y gwerth y mae cymdeithas yn ei roi ar eu gwaith. Bydd y fforwm yn adeiladu ar ddiddordeb cynyddol y cyhoedd yn y sector gofal cymdeithasol, a bydd yn helpu i gynnal barn gyhoeddus gadarnhaol tuag at bwysigrwydd gwerthfawrogi ei weithlu.

6. Bydd y fforwm yn gweithio'n unol â'r diffiniad o waith teg, a'r chwe nodwedd fel y'u nodir yn adroddiad 2019 y Comisiwn Gwaith Teg, Gwaith Teg Cymru:

   • tâl a buddion teg
   • llais y gweithwyr a chynrychiolaeth gyfunol
   • sicrwydd a hyblygrwydd
   • cyfleoedd ar gyfer mynediad, twf a datblygiad
   • amgylchedd gwaith diogel, iach a chynhwysol
   • hawliau cyfreithiol sy'n cael eu parchu, ac sy'n cael effaith wirioneddol

   Mae hyrwyddo cydraddoldeb a chynhwysiant yn hollbwysig i’r chwe nodwedd.

7. Bydd y fforwm yn canolbwyntio ar weithredu a datrys.

8. Bydd y fforwm yn cyflawni'r cyfrifoldebau canlynol:
   • nodi materion gwaith teg penodol yn y sector gofal cymdeithasol y gallai fod angen rhoi sylw brys iddynt
   • nodi materion gwaith teg penodol o fewn y sector gofal cymdeithasol y gallai fod angen rhoi sylw iddynt yn y tymor canolig i'r tymor hirach, er mwyn sicrhau bod y sector yn fwy cynaliadwy
   • defnyddio profiad a dealltwriaeth yr aelodau ar y cyd i nodi ffyrdd o weithredu gwaith teg mewn cyd-destun gofal cymdeithasol, gan gynnwys o ran cyflogau, amodau gwaith, a llais a hyfforddiant y gweithwyr
   • cyflawni rôl arwain wrth nodi a rhannu'r arferion gorau mewn perthynas â gwaith teg ar draws y sector gofal cymdeithasol
   • cytuno ar gynllun gwaith sy'n canolbwyntio ar ganlyniadau, ac sy'n gallu cyflawni camau gweithredu ymarferol yn ei flwyddyn gyntaf
9. Wrth gyflawni'r cyfrifoldebau uchod, bydd y fforwm yn ymwybodol o waith ehangach, gan gynnwys y gwaith a wneir gan rwydweithiau eraill sydd eisoes wedi'u sefydlu i ystyried comisiynu gwasanaethau a thalu am ofal. Bydd y rhain yn cynnwys, ond heb fod yn gyfyngedig i'r Bwrdd Comisiynu Cenedlaethol, Talu am Ofal, Agenda ar gyfer Newid, a'r Cyd-gyngor Cenedlaethol.
10. Ni fydd y fforwm yn dyblygu nac yn torri ar draws gweithgarwch presennol, ond bydd yn cysylltu ag ef, yn enwedig o ystyried y rhyngberthynas rhwng comisiynu, talu am ofal, a'r potensial ar gyfer amodau gwaith gwell a fforddiadwyedd.
11. Bydd y fforwm yn cyflawni'r cylch gwaith uchod yng nghyd-destun canolbwyntio ar weithwyr gofal cymdeithasol cyflogedig yn y sectorau cyhoeddus, preifat, a'r trydydd sector.
12. I ddechrau, bydd yn canolbwyntio'n bennaf ar weithwyr gofal cymdeithasol yn y sector annibynnol, ond bydd ei ystyriaethau hefyd yn ymestyn i gynnwys y sector cyhoeddus.
13. Bydd y fforwm yn cymryd gofal i beidio â thorri ar draws y cytundebau bargeinio ar y cyd sydd ar waith ar y pryd.

14. Fel fforwm teirochrog, bydd yr aelodaeth yn cynnwys i) Llywodraeth Cymru ii) partneriaid cymdeithasol sy'n cynrychioli undebau llafur a iii) partneriaid cymdeithasol sy'n cynrychioli cyflogwyr fel y nodir isod [gwahoddedigion]:

Llywodraeth Cymru:

Swyddogion perthnasol.

Undebau llafur:

• GMB (Cyffredinol Trefol a Berwedyddwyr).
• Unsain.
• RCN (Y Coleg Nyrsio Brenhinol).
• TUC (Cyngress yr Undebau Llafur) Cymru.

Cyflogwyr:

• Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru (CLlLC).
• Fforwm Gofal Cymru.
• Cymdeithas Cyfarwyddwyr Gwasanaethau Cymdeithasol Cymru (ADSS).
• Y Fforwm Darparwyr Cenedlaethol.

Arall:

Gofal Cymdeithasol Cymru.

15. Gall aelodau'r fforwm fod â rôl ddeuol fel rhan o'u hymarfer gweithredol, er enghraifft, mae CLlLC ac ADSS yn cynrychioli awdurdodau lleol fel cyflogwyr, ond mae awdurdodau lleol hefyd yn comisiynu gwasanaethau gofal cymdeithasol.
16. Bydd aelodau'r fforwm yn ymgymryd â gweithgarwch ymgysylltu cynhwysfawr â'r rhan o'r sector y maent yn ei gynrychioli. Disgwylir iddynt wneud y canlynol:
    • nodi eu rôl fel sefydliad yn y sector gofal cymdeithasol a'u cysylltiadau â sefydliadau eraill sy'n gweithredu yn y sector
    • cyfathrebu diweddariadau am waith y Fforwm yn rheolaidd i'w haelodau, a'r rhan ehangach o'r sector y maent yn ei gynrychioli
    • ymgysylltu'n weithredol â'u rhwydweithiau er mwyn bwrw ymlaen â rhaglen waith y fforwm
    • dod ag gwybodaeth i'r fforwm i lywio ei benderfyniadau
17. Bydd disgwyl i aelodau'r fforwm ymrwymo eu hamser, nid yn unig i fynychu cyfarfodydd, ond i weithio gyda'i gilydd i fwrw ymlaen â rhaglen waith y fforwm y tu allan i gyfarfodydd.
18. Mewn amgylchiadau lle na all unigolyn fynychu cyfarfod penodol – mae'n dderbyniol iddo gynnig dirprwy priodol a enwebwyd ymlaen llaw i fynychu ar ei ran.
19. Yn ogystal â'r uchod, bydd pobl nad ydynt yn aelodau yn cael eu cyfethol i ddarparu arbenigedd i'r fforwm ar gyfer cyfarfod neu gyfres o gyfarfodydd fel y bo'n briodol, yn ôl yr hyn a benderfynir gan y fforwm. Gallai hynny gynnwys, ond heb fod yn gyfyngedig i Addysg a Gwella Iechyd Cymru, Arolygiaeth Gofal Cymru, y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol, ac o bosibl ymgysylltu â dinasyddion.
20. Bydd yr aelodaeth yn cael ei hadolygu'n rheolaidd gan y fforwm i sicrhau ei bod yn berthnasol ac yn briodol.
21. Bydd cadeirydd annibynnol yn cael ei ddewis a'i benodi gan y fforwm. Os nad yw'r cadeirydd yn gallu mynychu cyfarfod, fel trefniadau interim, gall y fforwm ddewis cytuno y bydd aelod yn cadeirio. Os nad yw hyn yn bosibl (er enghraifft oherwydd byr rybudd), gall Llywodraeth Cymru weithredu fel cadeirydd dros dro.
22. Bydd y cadeirydd yn cael ei benodi am dymor o dair blynedd, a bydd yn gymwys i gael ei ailbenodi. Bydd y fforwm yn adolygu penodiad y cadeirydd bob blwyddyn fel rhan o'i adolygiad o'r aelodaeth. Mae'r fforwm yn cadw'r hawl i symud y cadeirydd o'i swydd, neu ei ddisodli, trwy gonsensws os bydd angen.

23. Bydd y fforwm yn cyfarfod yn fisol i ddechrau er mwyn sefydlu ei hun a'i raglen waith, ac yna bydd amlder y cyfarfodydd yn dychwelyd i bob yn ail fis fel trefn arferol. Bydd amlder cyfarfodydd yn parhau i fod yn hyblyg, gan y gallai fod angen i'r fforwm adlewyrchu pwysau uniongyrchol.
24. O ran cael cworwm ar gyfer cyfarfod, rhaid bod o leiaf un cynrychiolydd o Lywodraeth Cymru, y cyflogwyr, a'r undebau llafur yn bresennol.
25. Gellir cynnal cyfarfodydd rhithwir. Wrth gynnal cyfarfodydd wyneb-yn-wyneb, bydd yr holl gostau teithio a llety sy'n gysylltiedig â chyfarfodydd y fforwm yn cael eu talu gan yr aelod-sefydliadau.
26. Wrth bennu a chyflawni ei raglen waith, bydd y fforwm yn gweithredu mewn ffordd sy'n gyson â'r egwyddorion yn Neddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (2015), gan adlewyrchu'r egwyddorion hynny.
27. Bydd swyddogion Llywodraeth Cymru yn darparu ysgrifenyddiaeth ar gyfer y fforwm, i drefnu cyfarfodydd, cylchredeg papurau, a darparu cofnod o drafodaethau a chamau gweithredu. Bydd papurau'n cael eu cylchredeg 7 diwrnod gwaith cyn pob cyfarfod.
28. Gall unrhyw aelod gyflwyno eitemau ar yr agenda i'w trafod yng nghyfarfodydd y fforwm.
29. Bydd y fforwm yn adolygu hynt ei waith yn flynyddol i sicrhau bod ei raglen waith yn dal i fod yn berthnasol, a'i bod yn ymarferol ei gyflawni, a bod y fforwm yn ymgysylltu â grwpiau perthnasol.
30. Bydd y fforwm yn anelu at ddod i benderfyniadau trwy gonsensws yn hytrach na thrwy bleidlais. Bydd angen datgan unrhyw wrthdaro buddiannau ar ddechrau pob cyfarfod.
31. Er mwyn hwyluso bod yn agored, rhaid trin trafodaethau yn y fforwm yn gyfrinachol, ac ni ddylid eu datgelu heb ganiatâd y fforwm. Gall dogfennau, gan gynnwys nodiadau cyfarfodydd, fod yn destun ceisiadau am wybodaeth a wneir o dan Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth 2000. Pan fydd ceisiadau o'r fath yn dod i law, bydd gweithdrefnau safonol rhyddid gwybodaeth Llywodraeth Cymru yn cael eu dilyn.
32. O bryd i'w gilydd, bydd y fforwm yn rhoi adborth ar ei weithgareddau i'r Cyngor Partneriaeth Gymdeithasol a grwpiau eraill, fel y bo'n briodol.

33. Mae'r fforwm yn cael ei gynnull gan Weinidogion Cymru, ac mae'n bosibl y bydd am wneud argymhellion iddynt. Hefyd, mae aelodau unigol y fforwm yn atebol i'w sefydliadau eu hunain, a bydd gan bob un eu trefniadau llywodraethu eu hunain ar waith mewn perthynas ag ystod o faterion, gan gynnwys gwneud penderfyniadau a llif gwybodaeth.
34. Daw’r cylch gorchwyl hwn i rym yn syth ar ôl i’r fforwm gytuno arno. Gellir ei ddiwygio, ei amrywio neu ei addasu ar unrhyw adeg drwy gytundeb y fforwm.