Darpariaeth Busnes Cymru i’r dyfodol: asesiad effaith ar yr Iaith Gymraeg

Cymraeg 2050 yw ein strategaeth genedlaethol ar gyfer cynyddu’r nifer o siaradwyr Cymraeg i filiwn erbyn 2050.  

Mae Llywodraeth Cymru’n gwbl ymroddedig i’r strategaeth newydd, gyda tharged o filiwn o siaradwyr wedi’i gynnwys yn y Rhaglen Lywodraethu. Cynhwysir iaith Gymraeg ffyniannus hefyd fel un o’r 7 nod lles yn y Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015. 

Mae ymrwymiad statudol gan Lywodraeth Cymru i ystyried effaith ein gwaith ar y Gymraeg yn llawn. Golyga hyn y dylai unrhyw bolisi gan Lywodraeth Cymru ystyried sut y bydd ein polisïau’n effeithio ar iaith y rhai sy’n ei siarad.  

Mae tair thema rhyngddibynnol yn Cymraeg 2050: strategaeth y Gymraeg.

Thema 1: Cynyddu nifer y siaradwyr Cymraeg

• Trosglwyddo iaith o fewn y teulu
• Y blynyddoedd cynnar
• Addysg statudol
• Addysg ôl-orfodol
• Y gweithlu addysg, adnoddau a cymwhysterau

Thema 2: Cynyddu’r defnydd o’r Gymraeg

• Y gweithle
• Gwasanaethau
• Defnydd cymdeithasol o’r Gymraeg

Thema 3: Creu amodau ffafriol, seilwaith a chyd-destun

• Cymuned a’r economi
• Diwylliant a’r cyfryngau
• Cymru a’r byd ehangach
• Technoleg ddigidol
• Seilwaith ieithyddol
• Cynllunio ieithyddol
• Gwerthuso ac ymchwil

Mae’r penawdau o dan bob thema’n amlinellu amrediad y gweithgareddau a all effeithio ar iaith. 

Fel rheol gyffredinol, os oes gan eich polisi’r potensial i gael effaith ar bobl, bydd yn cael rhyw effaith ar siaradwyr Cymraeg ac felly ar yr iaith Gymraeg.

Cwblhawyd gan Dîm Safonau’r Iaith Gymraeg, e-bost: Safonau.Standards@llyw.cymru

Rhif cyfeirnod Asesiad Effaith yr Iaith Gymraeg: 03/06/2022.

Dengys y cynnig hwn gyswllt â thema 2 “cynyddu’r defnydd o’r Gymraeg”, a byd gwasanaeth Busnes Cymru’n wasanaeth dwyieithog yn cynnig cefnogaeth busnes drwy gyfrwng y Gymraeg.  Mae a bydd bob deunydd marchnata / gwefan / llinell gymorth yn parhau i fod yn ddwyieithog. Bydd hyn yn ysgogi’r defnydd o’r Gymraeg gan fusnesau / unigolion sy’n defnyddio’r gwasanaeth.

Sut bydd y cynnig yn effeithio ar siaradwyr Cymraeg o bob oed (effeithiau cadarnhaol a/neu andwyol)? Dylech nodi eich ymatebion i’r canlynol yn eich ateb i’r cwestiwn hwn, ynghyd ag unrhyw wybodaeth berthnasol arall:

Bydd gwasanaeth Busnes Cymru’n cyflwyno gwasanaeth dwyieithog ac yn parhau i gynnig cefnogaeth a gweithdai 1:1 drwy gyfrwng y Gymraeg. Bydd swyddogion yn parhau i weithio gyda’r Uned Iaith Gymraeg er mwyn sicrhau fod Busnes Cymru’n hyrwyddo’r iaith Gymraeg drwy gyfrwng ei wasanaethau.  

Fel y nodwyd yn Cymraeg 2050 Miliwn o Siaradwyr, mae unigolion sy’n byw yng Nghymru’n delio â busnesau’n gyson, ar lefel broffesiynol ac yn eu bywydau personol, a chydnabyddir fod gan fusnesau rôl gynyddol i’w chwarae  o safbwynt darparu cyfleoedd i bobl dysgu a defnyddio’r Gymraeg. O safbwynt busnes, gall cynyddu’r gwasanaeth cwsmeriaid dwyieithog a gynigir adlewyrchu gwasanaeth lleol sy’n dangos parch at y gymuned a’i dinasyddion gan gefnogi hwyluso’r Gymraeg drwy gynnig llwyfan i bobl allu defnyddio’r iaith.

Cydnabyddir fod angen gwneud mwy i godi ymwybyddiaeth o fewn y gymuned fusnes o’r buddion a’r cyfleoedd posib a gynigir iddi gan y Gymraeg, ac i’w cwsmeriaid yn eu tro.

Gan fod Llywodraeth Cymru wedi caffael Busnes Cymru, bydd angen felly:

• i wefan a sianeli Busnes Cymru fod yn gwbl ddwyieithog
• i gyflwyniadau Busnes Cymru fod ar gael yn Gymraeg, Saesneg ac yn ddwyieithog.
• creu’r galw am ddarpariaeth Gymraeg drwy fod yn weithredol wrth greu amgylchedd lle gall unigolion gymryd rhan yn eu hiaith ddewisol.
• cydymffurfio â Safonau’r Iaith Gymraeg perthnasol Llywodraeth Cymru.   
• bod â pholisi iaith cyfredol yn ei le.

Felly, bydd Busnes Cymru yn mynd ati’n rhagweithiol i chwilio am gyfleoedd i hyrwyddo’r defnydd o’r Gymraeg o fewn y cymorth busnes a ddarperir. Er enghraifft, bydd Busnes Cymru yn rhoi cyngor ar farchnata’r busnes a’i wasanaethau drwy gyfrwng y Gymraeg a/neu ar yr adeg pan fydd y busnes yn bwriadu recriwtio.

Uchelgais Llywodraeth Cymru yw cyrraedd miliwn o siaradwyr Cymraeg a dyblu’r defnydd dyddiol o’n hiaith erbyn 2050. Credwn yn gryf fod y Gymraeg yn perthyn i bob un ohonom, a p’un ai ein bod yn siarad Cymraeg ai peidio, mae gennym oll ein rhan i’w chwarae ar y daith honno.

Bydd Busnes Cymru’n datblygu gweithdy BOSS (Gwasanaeth Cymorth Busnes Ar-lein) “Cymraeg ar gyfer eich Busnes” y gall busnesau gael mynediad iddo drwy wefan Busnes Cymru. Bydd y gweithdy hwn yn amlygu’r cyfleoedd o ddefnyddio’r Gymraeg yn eu busnes.

Bydd yn ofynnol i gynghorwyr Busnes Cymru, drwy’r cytundeb hwn, fynd ati’n rhagweithiol i chwilio am gyfleoedd i hyrwyddo’r defnydd o’r Gymraeg o fewn y cymorth busnes a ddarperir. Fel isafswm, gallai hyn fod drwy ddarparu cyngor am farchnata’r busnes a’i wasanaethau drwy gyfrwng y Gymraeg a/neu ar yr adeg pan fo’r busnes yn dymuno recriwtio.

Er enghraifft, bydd busnesau sy’n cael mynediad i gefnogaeth farchnata drwy wasanaeth Busnes Cymru naill ai’n mynychu gweithdy marchnata neu’n derbyn cefnogaeth gan gynghorydd. Bydd y gweithdy marchnata’n pwysleisio’r posibilrwydd o farchnata eu busnes drwy gyfrwng y Gymraeg a thrafodir gweithdy “Cymraeg ar gyfer eich Busnes” BOSS a’r gwasanaeth ‘Helo Blod’ sydd ar gael.

Bydd y cynnig hwn yn effeithio ar amcanion polisi canlynol a amlinellir yn Cymraeg 2050 drwy: 

• ddefnyddio gwasanaeth yn yr iaith
• y canfyddiad o ddefnyddioldeb yr iaith gan fusnesau sy’n defnyddio'r gwasanaeth
• galluogi mwy o siaradwyr Cymraeg i gael mynediad at eu cymorth busnes drwy gyfrwng y Gymraeg
• cynhyrchu mwy o ddeunyddiau ac adnoddau dysgu yn y Gymraeg
• sicrhau bod contractwyr y dyfodol yn gallu darparu’r rhaglen drwy gyfrwng y Gymraeg drwy weithdrefnau tendro
• monitro darpar gontractwyr darpariaeth ddwyieithog drwy gyfarfodydd rheoli cytundebau chwarterol.

Bydd Busnes Cymru’n parhau i gysylltu busnesau â gwasanaethau megis Helo Blod ac Arfon er mwyn caniatáu i fusnesau hysbysebu eu busnesau a’u gwasanaethau Cymraeg gan gynyddu eu presenoldeb gweledol a’u defnydd o’r iaith o fewn y gymuned fusnes.

Bydd Busnes Cymru’n parhau i gasglu a monitro’r defnydd o’r Gymraeg drwy ei wasanaeth.  

Yn ychwanegol i’r uchod bydd gwasanaeth Busnes Cymru’n cydymffurfio â Safonau’r Iaith Gymraeg.