Mark Drakeford AS, y Prif Weinidog
Cynhaliwyd 38ain cyfarfod y Cyngor Prydeinig-Gwyddelig ar 10/11 Tachwedd gan Lywodraeth y DU yn Blackpool. Ymunais â’r cyfarfod o bell.
Cafodd rhaglen yr Uwchgynhadledd ei hagor gan Brif Weinidog y DU, a fynychodd ddigwyddiadau ddydd Iau 10 Tachwedd. Cadeiriwyd cyfarfod llawn yr Uwchgynhadledd ddydd Gwener 11 Tachwedd gan y Gwir Anrh Michael Gove AS, yr Ysgrifennydd Gwladol dros Ffyniant Bro, Tai a Chymunedau a’r Gweinidog Cysylltiadau Rhynglywodraethol.
Roedd y cynrychiolwyr eraill a oedd yn bresennol yn cynnwys y Taoiseach, Micheál Martin TD, Prif Weinidog yr Alban, y Gwir Anrh Nicola Sturgeon ASA, Prif Weinidog Jersey, Kristina Moore, Prif Weinidog Guernsey, y Dirprwy Peter Ferbrache, Prif Weinidog Ynys Manaw, Alfred Cannan MHK, ac Ysgrifennydd Gwladol Gogledd Iwerddon, y Gwir Anrh Chris Heaton-Harris AS.
Twf ac Adfywio Cynaliadwy oedd thema’r Uwchgynhadledd hon. Canolbwyntiodd y Cyngor ar ymdrechion sydd ar y gweill ar draws yr aelod-weinyddiaethau sy’n rhan o’r Cyngor Prydeinig-Gwyddelig i ysgogi a chefnogi twf economaidd cynaliadwy, i ddatblygu cymunedau mwy cynhwysol, ac i fynd i’r afael â’r pwysau sydd ar dai yn benodol. Nododd y Cyngor hefyd y cyfarfod Gweinidogol diweddar o sector gwaith Cynhwysiant Cymdeithasol y Cyngor, a gynhaliwyd yng Nghaerdydd.
At hynny, trafododd y Cyngor y datblygiadau gwleidyddol diweddaraf gan gynnwys: ymosodiad Rwsia ar Wcráin, effaith y cynnydd mewn costau byw, amcanion cyffredin o ran hinsawdd a datgarboneiddio, a’r berthynas barhaus â’r UE. Rhoddwyd yr wybodaeth ddiweddaraf i’r Cyngor am Ogledd Iwerddon ac edrychwyd ymlaen at adfer y sefydliadau datganoledig. Nododd y Cyngor hefyd y byddai 2023 yn dynodi 25 mlynedd ers Cytundeb Gwener y Groglith/Belfast, ac amlinellodd bwysigrwydd cefnogi pob un o sefydliadau’r cytundeb i weithredu’n effeithiol, gan gynnwys y Cyngor Prydeinig-Gwyddelig.
Wrth gyfrannu at y drafodaeth hon, amlygais nifer o feysydd y mae angen iddynt barhau ar frig rhestr blaenoriaethau’r Cyngor Prydeinig-Gwyddelig:
- gweithio ochr yn ochr â chymunedau i sicrhau twf cynaliadwy, gan fuddsoddi mewn seilwaith, pobl a lleoedd, i greu’r amodau lle bydd busnesau yn buddsoddi;
- rôl buddsoddiad uniongyrchol gan y Llywodraeth mewn strategaethau twf, mewn meysydd fel newid hinsawdd, ymchwil ac arloesi, a chefnogi egin ddiwydiannau;
- yr argyfwng costau byw a’r angen am gamau pellach sylweddol i gefnogi aelwydydd sy’n agored i niwed sy’n cael trafferth gyda chostau cynyddol, gan ganolbwyntio ar atebion ymarferol;
- yr argyfwng ynni a’r angen i ganolbwyntio ar ynni adnewyddadwy, er budd diogelwch ynni a’r argyfwng hinsawdd, ac i wneud ynni cartrefi yn fforddiadwy;
- effeithiau pryderus Brexit gan gynnwys ar ymchwil, masnach a phorthladdoedd Cymru, a’r angen am sefydlogrwydd a gwelliannau yn y fasnach a’r berthynas ehangach rhwng y DU a’r UE.
Cyhoeddwyd Hysbysiad ar y cyd ar ôl y cyfarfod, sydd ar gael yn:
https://www.britishirishcouncil.org/bic/summits (Saesneg yn Unig)
Bydd Uwchgynhadledd nesaf y Cyngor yn cael ei chynnal gan Lywodraeth Jersey.