Cyfarfod o Grŵp Cyfeirio Rhanddeiliaid Cynllunio: 31 Ionawr 2023

Eluned Jones (Cadeirydd) a Sarah Bound (Llywodraeth Cymru), Adrian Judd (Cefas), Helen Bloomfield, Lee Murray a Lucie Skates (CNC), Stephen Jay (Prifysgol Lerpwl), Claire Stephenson (RSPB), Alex Curd (MMO), Dr Julian Wainwright (RCAHMW), Emma Thorpe (JNCC), Katie Havard-Smith (Severn Estuary Partnership), Mark Russell (BMAPA), Mike Butterfield a Phil Horton (RYA), Nick Salter (MCGA), Rosie Kelly (TCE), Stephen Thompson (MEW) a Thomas Fey (JNCC).

Estynnodd Eluned Jones groeso i’r aelodau a chyflwynodd:

Papur 1 – Trosolwg o gynhyrchion cynllunio morol:

Cyfeirlyfr o ddogfennau ac offer cynllunio morol presennol ac sy’n cael ei ddatblygu a ddosbarthwyd gyda'r agenda cyn y cyfarfod.

Cyflwynodd Stephen Jay o Brifysgol Lerpwl ymchwil a wnaed yn 2020 ar ymgysylltiad cynllunwyr morol â'u milieu cynllunio.  Fe wnaeth Stephen gyfweld ag 11 gweithiwr proffesiynol sy'n gweithio ym maes gwyddoniaeth forol a chynllunio / polisi i archwilio: Profiad personol a phroffesiynol o'r môr; Rheidrwydd cael profiad o’r môr; Gwella gwybodaeth am y môr, profiad tîm a meddwl ac actio fel y môr.

Gwahoddodd Stephen y grŵp i drafod allbynnau ei ymchwil. Rhannodd Mark Russell ei arsylwadau ar y gwahaniaeth enfawr mewn graddfa rhwng cynllunio morol a daearol, nad yw weithiau’n cael ei werthfawrogi ddigon. Pwysleisiodd Mark hefyd yr angen am wneud pellteroedd yn berthnasol ac amlygodd hefyd fod cynllunio morol yn aml yn ymdrin â sawl mater a defnydd, yn wahanol i gynllunio daearol.

Mae dolen i’r ymchwil i’w gweld yn Arferion ac Ymchwil Cynllunio

Rhoddodd Adrian Judd (Cefas) gyflwyniad yn disgrifio’r dull sy’n seiliedig ar systemau i asesu effeithiau cronnol sy’n cael ei ddatblygu a’i gymhwyso yn Adroddiad Statws Ansawdd OSPAR 2023. Mae hwn cyfleu dull sy’n seiliedig ar ecosystem drwy ystyried y cysylltiadau lluosog ac sy’n ymwneud â’i gilydd rhwng Gyrwyr – Gweithgareddau – Pwysau – Newidiadau Cyflwr – Effeithiau ar Wasanaethau Ecosystem – Ymatebion Rheoli (DAPSIR). Mae fframwaith DAPSIR yn cyfuno ystyriaeth o risg (drwy Dadansoddiad Tei Bô) a chysylltiad, effaith a difrifoldeb (drwy fethodoleg ODEMM). Mae synergedd rhwng y dull hwn ac asesiadau sy’n seiliedig ar gyfalaf naturiol ac mae’n defnyddio pwysoliadau i nodi’r cyfuniadau hynny o weithgarwch dynol a phwysau sy’n peri’r pryder mwyaf ac sydd felly’n cyfiawnhau cymryd camau gweithredu fel mater o flaenoriaeth. Cytunwyd ar yr allbynnau gyda Grwpiau Arbenigwyr OSPAR ac maent bellach yn cael eu cymeradwyo gan y Pwyllgor Bioamrywiaeth i’w cynnwys yn yr Adroddiad Statws Ansawdd a fydd yn cael ei gyhoeddi yn haf 2023.

Gofynnodd Phil Horton a oedd unrhyw beth annisgwyl wedi dod i’r amlwg wrth fynd drwy'r broses neu a oedd disgwyliadau cychwynnol y grŵp ffocws am natur yr effeithiau mawr yn cyd-fynd â'r canfyddiadau? Cadarnhaodd Adrian fod y canfyddiadau'n cyfateb yn uniongyrchol i'r hyn yr oedd y grŵp ffocws wedi'i ragweld ond cafodd asesiad hyder ei ddefnyddio.

Holodd Phil ymhellach, wrth baratoi'r adroddiad statws ansawdd, a yw’r grŵp yn ystyried a fydd y camau gweithredu a gymerir yn gwella’r sefyllfa mewn gwirionedd neu a yw'n adroddiad ffeithiol yn unig ar y statws presennol. Dywedodd Adrian, er bod yr asesiadau'n ffeithiol yn unig i raddau helaeth, fod dull sy’n seiliedig ar systemau wedi'i gymryd i helpu i ystyried effaith.

Gofynnodd Thomas Fey, mewn perthynas â'r 5 elfen, sut mae amlder yn cael ei fesur? Cadarnhaodd Adrian fod yr amledd yn seiliedig ar weithgarwch dynol yn unig.

I'r rhai sydd ag unrhyw ymholiadau am y cyflwyniad neu sy'n dymuno derbyn gwybodaeth am ddatblygiad y gwaith, gellir anfon negeseuon drwy marineplanning@llyw.cymru

Cyflwynodd Lee Murray yr allbynnau diweddaraf o waith mapio ystyriaethau amgylcheddol CNC yn ardal cynllun morol Cymru, ac esboniodd rai enghreifftiau o'r data a'r opsiynau ar gyfer sut y gellid ei gyflwyno. Nododd Lee fod CNC yn ystyried y ffordd orau o arddangos y mapiau a chaniatáu i ddefnyddwyr weld a chwilio mapiau a data sylfaenol; er enghraifft fel adnodd ar-lein rhyngweithiol. Gofynnodd am adborth gan y grŵp ar sut yr hoffent i’r mapiau a'r data gael eu harddangos i'w gwneud yn hawdd eu defnyddio. Fe wnaeth Lee hefyd ddiweddaru'r grŵp ar y camau nesaf, gan nodi'r angen parhaus i barhau i ddiweddaru'r mapiau gyda setiau data newydd, yn ogystal â gwneud mwy o waith o amgylch lefelau hyder, cynnwys prosesau ffisegol a WFD ac amodau nodwedd.

Gofynnodd Stephen sut yr aseswyd pwysigrwydd cadwraeth. Dywedodd Lee a Lucie Skates ei fod yn cael ei asesu drwy farn arbenigol sy’n cyd-fynd â'r fframwaith deddfwriaethol presennol. 

I'r rhai sydd ag unrhyw ymholiadau neu adborth ar y cyflwyniad, cysylltwch â Lee.Murray@cyfoethnaturiolcymru.gov.uk a Helen.Bloomfield@cyfoethnaturiolcymru.gov.uk.

Rhoddodd Helen Bloomfield wybod i'r grŵp am lwyddiant digwyddiad hyfforddi diweddar CNC ar yr amgylchedd hanesyddol morol ac arfordirol. Roedd llawer iawn wedi mynychu’r digwyddiad ac roedd yn cynnwys nifer o gyflwynwyr allanol arbenigol.  Cysylltwch â Helen yn uniongyrchol drwy'r cyfeiriad e-bost uchod os oes gennych ddiddordeb mewn derbyn gwybodaeth o'r digwyddiad.

Gwahoddodd Eluned awgrymiadau ar gyfer cyflwyniadau yng nghyfarfod nesaf MPSRG.

Cyfarfod nesaf – cynigiwyd ddiwedd Ebrill / dechrau Mai 2023

Ymholiadau i: marineplanning@llyw.cymru