Ymchwil yn edrych ar ffyrdd o wella’r Cynllun Cyflogwr Hyderus o ran Anabledd yng Nghymru - Manteision posibl cynllun i Gymru

Trafodwyd manteision posibl sefydlu cynllun cyflogwr Cymreig annibynnol newydd neu elfen ddatganoledig o fewn cynllun cenedlaethol ehangach.

Awgrymodd y cyfranogwyr a oedd yn gyflogwyr y gellid sefydlu fforwm o arweinwyr yng Nghymru. Gallai unrhyw fforwm gynnwys Sefydliadau Pobl Anabl ac undebau llafur i sicrhau cydweithio ac ymgysylltu â rhanddeiliaid.

Cydnabuwyd bod angen gwneud mwy o waith yng Nghymru i gael mwy o gyflogwyr i Statws Lefel 3: Arweinydd. Roedd rhai cyfranogwyr yn mynegi pryder bod cyn lleied o gyflogwyr wedi cyrraedd y lefel hon o fewn y cynllun presennol hyd yn hyn.

Yn anffodus, ar hyn o bryd dim ond ychydig dros 30 o arweinwyr sydd yng Nghymru. Felly nid oes gennych gymaint â hynny o bobl sydd ar lefel i allu camu i fyny. Felly, rwy'n credu bod angen i ni wneud llawer o waith gyda busnesau yn y sector cyhoeddus a phreifat yng Nghymru i gael mwy o bobl i fyny i lefel arweinwyr. (Cyfranogwr grŵp undeb llafur)

Roedd rhai cyfranogwyr yn crybwyll heriau posibl cynllun Cymru yn unig pe na bai'n rhan o gynllun ehangach yn y DU (a fydd yn cael ei drafod yn y bennod nesaf). Fodd bynnag, gwelodd y cyfranogwyr resymau dilys pam y gallai cynllun annibynnol neu ddimensiwn lleol o fewn cynllun cenedlaethol fod yn fuddiol.

Un o'r manteision a amlygwyd oedd y Gymraeg a sicrhau ei bod yn cael ei thrin gyda statws cyfartal. I'r bobl anabl hynny sy'n dweud eu bod yn siarad Cymraeg fel iaith gyntaf, byddai hyn o bosibl yn dileu rhwystr ychwanegol.

A hefyd, oherwydd bod gennym ein hiaith ein hunain yn wahanol i Lywodraeth y DU. I mi, yr ochr honno o bethau y mae'n rhaid edrych arni, wyddoch chi. Er mwyn sicrhau nad yw hynny’n dod yn rhwystr i berson anabl sy'n byw yng Ngogledd-orllewin Cymru. Rhywun sydd â’r Gymraeg yn iaith gyntaf a dyna’r iaith maen nhw’n ei defnyddio i gyfathrebu. Mae angen i ni estyn allan at y bobl hynny hefyd. (Cyfranogwr grŵp undeb llafur)

Mynegwyd bod patrymau cyflogaeth ac amddifadedd rhanbarthol yng Nghymru yn wahanol i weddill y DU a’i bod yn bwysig cydnabod y gwahaniaethau lleol hyn.

Mynegodd rhai cyfranogwyr hefyd fod cael elfen Gymreig bwrpasol yn cynnig rôl bosibl ar gyfer caffael cyhoeddus yng Nghymru. Er enghraifft, defnyddio caffael cyhoeddus fel modd o ymgysylltu â mwy o gyflogwyr a’u hannog i ddangos arfer da o ran cefnogi pobl anabl wrth gynnig am gontractau sector cyhoeddus.

Roedd rhai pobl anabl a Sefydliadau Pobl Anabl yn teimlo bod lefelau ymddiriedaeth gyda Llywodraeth Cymru yn uwch na'r lefelau gyda Llywodraeth y DU. Dywedodd rhai cyfranogwyr fod ganddynt lai o hyder mewn agweddau tuag at bobl anabl ar lefel y DU a’u bod yn teimlo y gallai'r cyfle i 'ailadeiladu' rhywbeth yn benodol yng Nghymru sicrhau agweddau mwy cadarnhaol tuag at bobl anabl yn y dyfodol. Teimlwyd y gallai cynllun Cymreig pwrpasol ganiatáu ymgysylltu a chydgynhyrchu ehangach gyda phobl anabl a Sefydliadau Pobl Anabl.

Fel y trafodwyd yn y bennod uchod, byddai cael elfen Gymreig bwrpasol yn rhoi cyfle i greu newid diwylliannol. Roedd trafodaethau ynghylch y newid hwn yn canolbwyntio ar gydweithio a chymryd ymagwedd o'r gwaelod i fyny sy’n canolbwyntio ar brofiad bywyd.

Ac ar unrhyw gynlluniau yn y dyfodol, bod yn benodol i Gymru, neu edrych ar beth sy'n digwydd yn y newidiadau yn San Steffan. Dw i'n meddwl y dylem anelu o hyd at greu rhywbeth sy'n benodol i Gymru. Felly, rydych chi'n gwybod bod hwn yn gyfle i ddiwygio rhywbeth o'r gwaelod i fyny a gweithio’n gydgynhyrchiol gyda phobl anabl, yn hytrach na newid system sy'n eithaf mawr yn sylfaenol. (Cyfranogwr grŵp SPA)