Cyfarfod y Grŵp Cynghori ar Arloesi Democratiaeth: 19 Mehefin 2025

• Anwen Elias (Cadeirydd)
• Mo Alamgir
• Sarah Allan
• Jess Blair
• Michael Corcoran
• Tomos Dafydd Davies
• Sally Holland
• Julie Sangani
• Diana Stirbu
• Daisy Thomson
• Leanne Wood

Ymddiheuriadau

• Yvonne Murphy

Cytunwyd ar y nodyn o'r cyfarfod blaenorol.

Cam gweithredu

Nodyn o'r cyfarfod blaenorol i'w rannu gyda'r Dirprwy Brif Weinidog.

Bydd crynodeb o gyfarfod mis Mai yn cael ei gyhoeddi ar llyw.cymru

2.1 Mae Aelodau'r Grŵp hwn wedi'u dewis am eu harbenigedd yn eu priod feysydd. Ar adegau, efallai y bydd y Grŵp yn ceisio gwybodaeth am brosiectau neu bynciau sy'n gorgyffwrdd ag ymlyniadau/cysylltiadau aelod, gan arwain o bosibl at wrthdaro buddiannau.

2.2 Rhaid i'r Aelodau ddatgan pob sefyllfa lle mae gwrthdaro buddiannau sy'n hysbys neu a amheuir. Bydd pob sefyllfa yn cael ei hasesu yn unigol.

2.3 Pan fo gwrthdaro buddiannau yn codi yng nghyd-destun gwaith y Grŵp, rhaid i'r aelod ymesgusodi o'r trafodaethau a'r penderfyniadau sy'n ymwneud â'r mater dan sylw.

2.4 Dylai Aelodau ofyn am arweiniad gan swyddogion Llywodraeth Cymru os ydynt yn ansicr a yw sefyllfa benodol yn golygu bod gwrthdaro buddiannau. Bydd yr holl sefyllfaoedd o wrthdaro datganedig yn cael eu cofnodi'n ffurfiol a'u cadw ar ffeil.

3.1 Bydd angen i'r Dirprwy Brif Weinidog gymeradwyo unrhyw raglen waith arfaethedig cyn i'r Grŵp allu dechrau ar ei waith.

3.2 Bydd y rhaglen waith ddrafft yn cael ei diwygio yn dilyn y cyfarfod hwn, a bydd fersiwn sydd wedi'i diweddaru yn cael ei chyflwyno i'r Grŵp yn y cyfarfod ar 3 Gorffennaf 2025. Wedyn bydd y Cadeirydd yn ceisio cymeradwyaeth gan y Dirprwy Brif Weinidog er mwyn bwrw ymlaen â'r rhaglen.

3.3 Cyflwynodd y Cadeirydd y rhaglen waith ddrafft a oedd wedi'i rhannu ag Aelodau'r Grŵp cyn y cyfarfod, gan wahodd sylwadau pellach arni.

3.4 Trafododd y Grŵp y llwybr ymlaen, gan gydnabod y bydd ei ddulliau gweithredu ar gyfer cyflawni'r gwaith, ei bartneriaethau, a'i ffyrdd o weithio, yn pennu'r cyfeiriad.

3.5 Roedd Aelodau'r Grŵp o'r farn y dylid ystyried gweithgareddau a fyddai'n rhoi mwy o gyfle i ddinasyddion ddefnyddio eu dylanwad yn hytrach na mabwysiadu dull gweithredu o'r brig i lawr. Dylai'r Grŵp sicrhau ei fod yn modelu egwyddorion arloesi democrataidd, a'i fod yn ymgysylltu mewn modd sy'n adlewyrchu ei fwriad, yn ogystal â gwasanaethu pob cymuned yng Nghymru mewn modd sy'n seiliedig ar gydraddoldeb.

3.6 Trafododd y Grŵp bwysigrwydd sicrhau y bydd angen adlewyrchu'r cyd-destun y mae'r Grŵp yn gweithredu ynddo yn yr iaith a ddefnyddir i ddisgrifio'i waith.

3.7 Bydd gweithgareddau a gynhelir yn ystyried yr angen i ymgysylltu â grwpiau sydd wedi'u tangynrychioli. Trafododd y Grŵp echel frys ar gyfer llywio’r gwaith o gynllunio’i weithgarwch.

3.8 Trafododd y Grŵp y llwybr ymlaen, gan gydnabod y bydd ei ddulliau gweithredu ar gyfer cyflawni'r gwaith, ei bartneriaethau, a'i ffyrdd o weithio, yn pennu'r cyfeiriad.

3.9 Trafododd y Grŵp gyfleoedd cwmpasu ym maes addysg, sef addysg ffurfiol a thu hwnt i addysg ffurfiol.

3.10 Trafododd y Grŵp sut y gellid ymgysylltu ag addysgwyr i ganfod pa rwystrau a chyfleoedd sy'n bodoli, a pha gymorth yr hoffent ei gael. Dylai'r Grŵp sicrhau bod hon yn broses gydweithredol. Byddai angen cefnogaeth gan amrywiaeth o randdeiliaid ym maes addysg ar gyfer y gweithgarwch mewn lleoliadau addysg ffurfiol.

3.11 Dylai'r Grŵp ystyried cyfleoedd i gyflawni ei waith mewn partneriaeth â llywodraeth leol.

3.12 Gellid comisiynu ymchwil a fyddai'n caniatáu i'r Grŵp awgrymu materion y gallai Llywodraeth Cymru ddymuno eu hystyried wrth ddatblygu Argymhelliad 2.

3.13 Gallai'r Grŵp gomisiynu ymchwil i sut mae gwledydd eraill wedi datblygu egwyddorion cyfansoddiadol tebyg.

4.1 Bydd y rhaglen waith ddrafft yn cael ei diweddaru cyn cyfarfod nesaf y Grŵp.

4.2 Bydd y Grŵp yn parhau i ddatblygu'r rhaglen waith yn y cyfarfod nesaf, yn barod i'w chyflwyno i'r Dirprwy Brif Weinidog yn fuan wedyn.

4.3 Mae'r Grŵp wedi cael golwg ar gyfarfodydd a gweithgareddau eraill a fydd yn berthnasol i'w waith. Anogir Aelodau'r Grŵp i rannu unrhyw ymrwymiadau arfaethedig a fyddai’n addas i'w cynnwys yn y dyfodol.

Dim.