Canllawiau ardaloedd rheoli mwg ar gyfer awdurdodau lleol: taflen ffeithiau sancsiynau sifil

Mae'r daflen ffeithiau hon yn egluro'r drefn sancsiynau sifil yn unol ag Atodlen 1A o Ddeddf Aer Glân 1993, fel y'i diwygiwyd gan Ddeddf yr Amgylchedd (Ansawdd Aer a Seinweddau) (Cymru) 2024 a ddaeth i rym ar [nodi dyddiad ar ôl i'r gorchymyn cychwyn gael ei gytuno, sef gwanwyn 2025 yn ôl pob tebyg].

Y prif newid a gyflwynwyd mewn deddfwriaeth ddiweddar yw'r newid o gosb droseddol i sancsiynau sifil am y drosedd o allyrru mwg o simnai adeilad mewn Ardal Rheoli Mwg. 

Rydym yn argymell eich bod yn mabwysiadu dull sy'n cael ei arwain gan gyngor ac yn ei ddefnyddio bob amser fel eich opsiwn cyntaf, i godi ymwybyddiaeth o sut mae llosgi tanwydd solet domestig yn cyfrannu at ansawdd aer gwael yng Nghymru a sut gall effeithio'n andwyol ar iechyd y meddianwyr a'u cymdogion. Ystyriwch rannu enghreifftiau o arfer gorau neu ddulliau newid ymddygiad eraill i hysbysu meddianwyr am beryglon arferion llosgi gwael a'r niwed y gall hyn ei wneud i'w hiechyd a lles eu hunain a'u cymdogion.

Roedd gan Ddeddf Aer Glân 1993 eithriadau i'r sancsiynau troseddol mewn perthynas ag allyrru mwg wrth ddefnyddio offer neu danwydd a awdurdodwyd gan Weinidogion Cymru. Mae'r eithriadau hyn (y cyfeirir atynt yn aml fel amddiffynfeydd) wedi'u dileu er mwyn hwyluso ymyrraeth gyflymach i fynd i'r afael ag allyriadau mwg.

Mae'r safon sifil yn golygu bod angen lefel is o brawf i benderfynu a yw'r gyfraith wedi'i thorri, h.y. rhaid i chi gymhwyso'r hyn sy'n debygol yn hytrach na'r hyn sydd y tu hwnt i bob amheuaeth resymol. Fodd bynnag, mae'n rhaid i chi gasglu tystiolaeth i brofi bod mwg yn cael ei allyrru o'r simnai.

Mae angen i chi gasglu tystiolaeth ffotograffig neu fideo o fwg yn cael ei allyrru o simnai. Gall hyn gael ei gofnodi’n uniongyrchol gan eich swyddogion neu o dystiolaeth a gyflwynir gan ddinasyddion. Er mwyn hwyluso hyn, efallai y byddwch am ddarparu'r swyddogaeth hon ar eich gwefan. Mae'n rhaid i chi ddarparu'r dystiolaeth hon wrth orfodi'r ddeddfwriaeth.

Gellir codi cosbau ariannol sifil ond dylid eu defnyddio fel dewis olaf, pan fydd dulliau ymgysylltu a thechnegau newid ymddygiad eraill wedi methu.

Y camau y dylech eu dilyn yw:

• Siarad â'r deiliad tŷ neu fusnes a chynnig cyngor
• Rhoi hysbysiad gwella. Nid yw hyn yn ofyniad cyfreithiol ond mae'n cefnogi dull a arweinir gan gyngor Gweinidogion Cymru o leihau allyriadau mwg ac fe'i hargymhellir yn fawr. Gallwch ategu'r llythyr cychwynnol hwn gyda thaflenni cyngor, os oes rhai ar gael
• Os bydd yr allyriadau'n parhau, rhoi hysbysiad o fwriad
• Rhoi hysbysiad terfynol gyda chosb ariannol

Gallwch roi hysbysiad drwy:

• ei roi i'r person sy'n gyfrifol
• ei adael yng nghyfeiriad y person
• ei anfon drwy’r post at y person yn ei gyfeiriad
• ei e-bostio at y person (os ydych wedi cael ei ganiatâd)

Gallwch roi cosb ariannol i unrhyw un o'r canlynol am allyriadau mwg mewn ardal rheoli mwg:

• deiliad yr adeilad gyda'r simnai – er enghraifft, perchennog y cartref neu'r tenant
• perchennog y boeler sefydlog neu gyfarpar diwydiannol sefydlog y mae'r simnai'n ei wasanaethu

Mae templedi ar gael i chi eu hanfon at breswylwyr a busnesau wrth orfodi'r ddeddfwriaeth.

Mae'r cosbau ariannol yn amrywio o isafswm o £175 i uchafswm o £300 am bob hysbysiad o fwriad a anfonwch. Dylech ddatblygu a chofnodi eich polisi eich hun ar faint i'w godi ar y rhai sy'n gyfrifol am allyriadau mwg, a dylid ystyried difrifoldeb y drosedd neu a yw'n cael ei hailadrodd.

Gallwch gadw unrhyw incwm a dderbynnir o'r cosbau ariannol. Mae'n arfer da cadw cofnod o gosbau ariannol a gasglwyd. Gallai'r wybodaeth hon gynnwys:

• nifer y cosbau ariannol a roddwyd
• nifer y cosbau ariannol a gasglwyd
• y swm a gasglwyd