Cynllun Bwrsariaeth Cadw Athrawon Cymraeg mewn Addysg 2025: canllaw

Mae'r Fwrsariaeth i gadw athrawon Cymraeg mewn addysg ('Y Fwrsariaeth') yn cefnogi uchelgais Llywodraeth Cymru o filiwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050 a'i nod yn benodol yw cynyddu nifer yr athrawon uwchradd Cymraeg a chyfrwng Cymraeg drwy eu hannog i aros yn y proffesiwn.

Mae’n cynnig bwrsariaeth o £5,000 i gadw athrawon uwchradd cyfrwng Cymraeg ac athrawon sy’n addysgu Cymraeg fel pwnc yn y proffesiwn.

Mae’r Fwrsariaeth yn gynllun peilot bydd ar gael hyd ddiwedd 2028. 

Mae’r meini prawf cymhwystra yr un fath pa un a ydych yn gweithio'n llawnamser, yn rhan-amser neu wedi ymgymryd â chymysgedd o'r ddau batrwm gwaith. Mae’r meini prawf cymhwystra hefyd yr un fath lle bynnag yr ydych ar y raddfa gyflog athrawon a pha un a ydych yn cael lwfansau cyfrifoldebau ychwanegol ai peidio, er enghraifft Cyfrifoldeb Addysgu a Dysgu ar gyfer pennaeth grŵp blwyddyn.

Er mwyn bod yn gymwys, rhaid cwrdd â’r meini prawf isod.

Rhaid i athrawon cymwys fod:

• wedi ennill statws athro cymwysedig o fis Awst 2020 ymlaen
• wedi cwblhau 3 blynedd o addysgu ers i chi ennill statws athro cymwysedig.

Rhaid i chi hefyd fod wedi cwblhau un o’r canlynol:

• cwblhau 3 blynedd o addysguCymraeg fel pwnc i ddysgwyr oed 11 i 19 mewn ysgol uwchradd neu ysgol ganol a gynhelir
• cwblhau 3 blynedd o addysgu unrhyw bwnc drwy gyfrwng y Gymraeg i ddysgwyr oed 11 i 19 mewn ysgol uwchradd neu ysgol ganol cyfrwng Cymraeg neu ddwyieithog a gynhelir

Rhaid i chi fod yn gyflogedig yn eich pedwaredd blwyddyn o addysgu yn gwneud un o’r canlynol:

• Addysgu dysgwyr oed 11 i 19 mewn ysgol uwchradd neu ganol cyfrwng Cymraeg neu ddwyieithog yng Nghymru.
• Addysgu Cymraeg fel pwnc i ddysgwyr oed 11 i 19 mewn ysgol uwchradd cyfrwng Saesneg.

Mae’n rhaid gwneud cais o fewn 2 flynedd o gyrraedd y 3 blynedd o wasanaeth disgwyledig.

Categorïau ysgolion cymwys

Rydych yn gymwys os ydych chi’n  dysgu drwy gyfrwng y Gymraeg mewn ysgolion sydd yng nghategorïau 2 a 3.

Mae athrawon mewn ysgolion 3 i 19 oed (ysgolion canol) yn gymwys cyn belled â bod:

• Mwy na 50% o’u hamserlen addysgu ym mhob un o’r blynyddoedd perthnasol yn dilyn SAC wedi’i neilltuo i addysgu dysgwyr ym mlynyddoedd 7 hyd at 13.
• Yr ymgeisydd yn cwrdd â’r meini prawf.

Bydd angen i'r ymgeisydd a’r pennaeth presennol ddilysu hyn yn rhan o'r ffurflen hawlio.

Bydd athrawon sydd eisoes wedi cael y cymhelliant Iaith Athrawon Yfory yn gymwys i hawlio'r Fwrsariaeth i gadw athrawon, cyn belled â'u bod yn bodloni'r meini prawf.

Cefndir hyfforddiant fel athro

 Rydych yn medru ymgeisio os ydych yn bodloni’r meini prawf ac eich bod:

• wedi hyfforddi y tu allan i Gymru a bod Cyngor y Gweithlu Addysg wedi cydnabod eich statws athro cymwysedig
• wedi hyfforddi drwy raglenni'r Brifysgol Agored neu
• heb hyfforddi yn benodol i addysgu drwy gyfrwng y Gymraeg ond eich bod yn gwneud hynny ac wedi gwneud hynny am 3 blynedd

Athrawon sydd wedi bod i ffwrdd o’r ysgol

Rydych yn gymwys i ymgeisio os ydych wedi bod i ffwrdd o’r ysgol oherwydd:

• salwch
• absenoldeb rhiant
• gweithdrefnau disgyblu

Mae’n rhaid eich bod wedi eich cyflogi am 3 blynedd ar ôl derbyn SAC a nad oes toriad contractiol mewn gwasanaeth wedi bod yn yr amser hynny ac eich bod yn bodloni’r meini prawf.

Athrawon sydd ddim yn gymwys am y Fwrsariaeth

• Athrawon mewn ysgol annibynnol.
• Athrawon mewn coleg chweched Dosbarth.
• Athrawon mewn sefydliad Addysg Bellach.

Bydd athrawon cymwys yn cael tâl o £5,000 yn ystod eu pedwaredd flwyddyn o addysgu.

Bydd Llywodraeth Cymru yn talu am y dreth a’r cyfraniadau Yswiriant Gwladol mewn perthynas â’r Fwrsariaeth.

Gallwch wneud cais am y Fwrsariaeth o’r 1 i’r 30 Medi 2025 os ydych yn bodloni’r meini prawf.

Mae’n rhaid i athrawon fod wedi cyflawni 3 blynedd o wasanaeth ac yn eu pedwaredd blwyddyn o addysgu. Os nad ydynt wedi cyflawni 3 blynedd o addysgu, mae’n bosib gwneud cais eto.

Mae’n ofynnol i ymgeiswyr wneud cais am y Fwrsariaeth a chynnwys y canlynol:

• Y dyddiad ennill statws athro cymwysedig
• Rhif cyfeirnod athro Cyngor y Gweithlu Addysg
• Cyflogwr presennol
• Rhestr o gyflogwyr blaenorol â'r dyddiadau perthnasol a’u swydd ar gyfer pob cyflogaeth

Mae'r ffurflen gais ar gael Y Fwrsariaeth i gadw athrawon Cymraeg mewn addysg.

Dylid cyflwyno ffurflenni drwy e-bost i athrawoncc.wmteachers@llyw.cymru.

Bydd ceisiadau anghyflawn neu a gyflwynir yn hwyr yn cael eu gwrthod. Bydd ymgeiswyr yn gallu ailgyflwyno cais y flwyddyn ganlynol.

Mae'n rhaid i ymgeiswyr gyflwyno cais o fewn 2 flynedd o fod wedi cyrraedd y 3 blynedd angenrheidiol o wasanaeth.

Bydd ymgeiswyr llwyddiannus yn derbyn cadarnhad erbyn diwedd Tachwedd 2025, a bydd y Bwrsariaeth yn cael ei thalu erbyn diwedd mis Chwefror 2026.

Bydd derbyniadau e-bost yn cael eu darparu gan Lywodraeth Cymru Cyfrifoldeb yr ymgeisydd yw sicrhau bod negeseuon e-bost yn cyrraedd yn ddiogel. Dylai copïau o hawliadau a negeseuon e-bost a anfonir at Lywodraeth Cymru gael eu cadw gan ymgeiswyr fel cofnod. 

Dylid cadw cadarnhad o dderbyniadau e-bost a gafwyd gan Lywodraeth Cymru hefyd. Os nad yw ymgeisydd wedi cael cadarnhad o dderbyn e-bost gan Lywodraeth Cymru o fewn 10 diwrnod, dylai gymryd yn ganiataol nad yw'r e-bost neu'r hawliad wedi cyrraedd.

Mae'r Adran Gwaith a Phensiynau yn un o adrannau Llywodraeth y DU sy'n gyfrifol am bolisi lles a phensiwn. Dylech ofyn am gyngor ganddynt hwy ar eich amgylchiadau unigol.

Y Fwrsariaeth a phensiynau

Nid yw’r Fwrsariaeth yn bensiynadwy.

Y Fwrsariaeth a Benthyciadau Myfyriwr

Pan fydd athro yn ad-dalu benthyciad myfyriwr, ac mae taliad y Fwrsariaeth yn mynd â nhw dros y trothwy misol ar gyfer eu cynllun ad-dalu, bydd   y Fwrsariaeth yn cael ei leihau gan unrhyw swm ad-dalu ychwanegol tuag at y benthyciad myfyriwr.  Mae rhagor o fanylion am hyn ar gael ar wefan gov.uk: Ad-dalu eich benthyciad myfyrwyr.

Ni fydd unrhyw Fwrsariaeth yn cael ei thalu i berson oni bai ei fod wedi gwneud cais i Weinidogion Cymru, drwy law Llywodraeth Cymru, ar y ffurflen gywir a chyflwyno'r dystiolaeth y gofynnwyd amdani.

Caiff Gweinidogion Cymru ei gwneud yn ofynnol i unrhyw Fwrsariaeth a dalwyd gael ei had-dalu'n gyfan gwbl neu'n rhannol os, er enghraifft, yw'r derbynnydd wedi darparu gwybodaeth ffug neu gamarweiniol iawn yn ei gais am Y Fwrsariaeth, neu mewn cysylltiad â'r cais hwnnw.

Mae gwybodaeth y mae unigolyn yn ei chyflwyno yn rhan o'i hawliad o dan y Fwrsariaeth i gadw athrawon Cymraeg mewn addysg yn ddarostyngedig i ofynion Deddf Rhyddid Gwybodaeth 2000 ('Deddf 2000'), Rheoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol 2004 ('Rheoliadau 2004'), y Rheoliad Cyffredinol ar Ddiogelu Data Cyffredinol (y 'GDPR') a Deddf Diogelu Data 2018 ('Deddf 2018').

Mae ymgeiswyr hefyd yn cydnabod mai Llywodraeth Cymru sy'n gyfrifol am benderfynu yn ôl ein disgresiwn llwyr:

• a fyddwn yn datgelu unrhyw wybodaeth a gawsom o dan y cyllid neu mewn cysylltiad ag ef i’r graddau y mae’n ofynnol inni ddatgelu’r wybodaeth honno i berson sy’n gwneud cais datgelu o dan Ddeddf 2000 neu Reoliadau 2004
• a fydd unrhyw wybodaeth wedi’i hesemptio rhag cael ei datgelu o dan Ddeddf 2000 neu Reoliadau 2004

Llywodraeth Cymru yw rheolydd y data ar gyfer yr wybodaeth bersonol y mae'n ei chael. Bydd unrhyw ddata personol y byddwn yn eu casglu a'u rhannu ag awdurdodau lleol ac ysgolion yn cael eu rheoli yn unol â'n hysbysiad preifatrwydd ar gyfer y cynllun hwn.

Cysylltwch gyda athrawoncc.wmteachers@llyw.cymru os oes gennych unrhyw gwestiynau.