Cyfarfod y Cabinet: 23 Mehefin 2025

• Y Gwir Anrhydeddus Eluned Morgan AS (Cadeirydd)
• Huw Irranca-Davies AS
• Jayne Bryant AS
• Mark Drakeford AS
• Rebecca Evans AS
• Jane Hutt AS
• Julie James AS
• Jeremy Miles AS
• Lynne Neagle AS
• Ken Skates AS
   
• Dawn Bowden AS
• Sarah Murphy AS
• Vikki Howells AS
• Jack Sargeant AS

Swyddogion

• Andrew Goodall, yr Ysgrifennydd Parhaol
• Rachel Garside-Jones, Cyfarwyddwr Swyddfa'r Prif Weinidog a Chyflawni
• Rebecca Dunn, Pennaeth Is-adran y Cabinet
• Victoria Jones, Prif Ysgrifennydd Preifat y Prif Weinidog
• Toby Mason, Pennaeth Cyfathrebu Strategol
• Sinead Gallagher, Dirprwy Gyfarwyddwr Swyddfa'r Cabinet
• Wayne David, Cynghorydd Arbennig
• Sarah Dickins, Cynghorydd Arbennig
• Madeleine Brindley, Cynghorydd Arbennig
• Julia David, Cynghorydd Arbennig
• Haf Davies, Cynghorydd Arbennig
• Victoria Evans, Cynghorydd Arbennig
• David Hooson, Cynghorydd Arbennig
• Nadila Hussein, Cynghorydd Arbennig
• Kirsty Keenan, Cynghorydd Arbennig
• Jackie Jones, Cynghorydd Arbennig
• Stephen Jones, Cynghorydd Arbennig
• Philippa Marsden, Cynghorydd Arbennig
• Martha O'Neil, Cynghorydd Arbennig
• Mary Wimbury, Cynghorydd Arbennig
• Christopher W Morgan, Pennaeth Ysgrifenyddiaeth y Cabinet (cofnodion)
• Damian Roche, Ysgrifenyddiaeth y Cabinet
• Bethan Davies, Swyddfa'r Cabinet
• Helena Bird, Swyddfa’r Ysgrifennydd Parhaol
• Kath Hallett, Swyddfa’r Prif Weinidog
• Tracey Burke, Cyfarwyddwr Cyffredinol, Newid Hinsawdd a Materion Gwledig
• Sioned Evans, Prif Swyddog Gweithredu
• Judith Paget, Cyfarwyddwr Cyffredinol, Iechyd
• Andrew Slade, Cyfarwyddwr Cyffredinol, yr Economi, Ynni a Thrafnidiaeth
• Emma Williams, Cyfarwyddwr Cyffredinol Dros Dro, Addysg, Diwylliant a'r Gymraeg
• Stephanie Evans, Dirprwy Gyfarwyddwr, Gwasanaethau Cyfreithiol
• Nia Lewis, Swyddfa'r Cabinet (eitem 4)
• Daniel Griffiths, Swyddfa'r Cabinet (eitem 4)
• Andrew Jeffreys, Cyfarwyddwr y Trysorlys (eitem 5)
• Emma Watkins, Dirprwy Gyfarwyddwr, y Gyllideb a Busnes y Llywodraeth (eitem 5)

1.1 Cymeradwyodd y Cabinet gofnodion 16 Mehefin 2025.

Adroddiad y Farwnes Casey

2.1 Nododd y Prif Weinidog fod Llywodraeth y DU wedi cyhoeddi'r Archwiliad Cenedlaethol o Gamfanteisio'n Rhywiol ar Blant a Cham-drin Plant yn Rhywiol ar sail Grŵp, a gynhyrchwyd gan y Farwnes Casey. Croesawodd y Prif Weinidog benderfyniad Llywodraeth y DU i dderbyn yr holl argymhellion yn yr adroddiad, a oedd yn cynnwys cynnal ymchwiliad statudol cenedlaethol i gangiau sy'n meithrin perthynas amhriodol. Bydd yr ymchwiliad yn cynnwys Cymru a Lloegr. Roedd y Prif Weinidog wedi ysgrifennu at yr Ysgrifennydd Cartref i sicrhau y byddai materion sy'n ymwneud â Chymru, gan gynnwys digwyddiadau diweddar a hanesyddol, yn destun ymchwilio, ac y byddent yn cael eu dadansoddi gan yr ymchwiliad, gan nodi y byddai Llywodraeth Cymru yn cydweithredu.

2.2 Roedd yna ddyfalu yn y cyfryngau yr wythnos flaenorol am gydweithrediad Llywodraeth Cymru, ac ymatebion i'r Archwiliad Cenedlaethol. Roedd hyn o ganlyniad i gamgymeriad yn yr adroddiad, a oedd wedi awgrymu nad oedd deunydd y gofynnwyd amdano gan Lywodraeth Cymru wedi'i ddarparu. Ers hynny, roedd tîm y Farwnes Casey wedi cadarnhau bod Llywodraeth Cymru wedi ymgysylltu'n llawn ac wedi darparu'r holl wybodaeth y gofynnwyd amdani ac y byddai'n cywiro'r adroddiad yn unol â hynny.

Twneli Conwy

2.3 Gwahoddodd y Prif Weinidog Ysgrifennydd y Cabinet dros Drafnidiaeth a Gogledd Cymru i roi diweddariad ar y tân yn Nhwneli Conwy.

2.4 Bu'n rhaid i'r ddau dwnnel gau ar frys y dydd Iau blaenorol oherwydd bod craen wedi mynd ar dân yn yr ochr tua'r Gorllewin. Ni chafodd neb ei anafu, a chafodd y tân ei reoli yn eithaf cyflym gan wasanaeth Tân ac Achub Gogledd Cymru ar ôl i'r gwasanaeth ymateb ar unwaith.  

2.5 Fe wnaeth Asiantaeth Cefnffyrdd Gogledd a Chanolbarth Cymru archwilio pob rhan o'r twnnel ar ei ddwy ochr, gan gadarnhau bod yr ochr tua'r Dwyrain yn ddiogel i'w hailagor o dan amodau rheoli traffig gwrthlif fore Gwener.

2.6 Ddydd Iau, dydd Gwener a dydd Sadwrn, cynhaliwyd arolygiadau a phrofion, a chwblhawyd gwaith atgyweirio dros dro, gan osod ail-wyneb a glanhau yn yr ochr tua'r Gorllewin, ac fe ail-agorwyd yr ochr honno am 5:30am ddydd Sul.

Gwrthdaro yn y Dwyrain Canol

2.7 Dywedodd y Prif Weinidog wrth y Cabinet ei bod wedi derbyn gwybodaeth friffio am ddiogelwch yn gynharach y diwrnod hwnnw mewn perthynas â'r gwrthdaro parhaus yn y Dwyrain Canol. Roedd yn bwysig cael gwybodaeth friffio gyson ynghylch y sefyllfa.

Strategaeth Ddiwydiannol y DU

2.8 Dywedodd y Prif Weinidog wrth y Cabinet fod Llywodraeth y DU wedi cyhoeddi ei Strategaeth Ddiwydiannol yn gynharach y diwrnod hwnnw, gan wahodd Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi, Ynni a Chynllunio i roi'r wybodaeth ddiweddaraf am y goblygiadau i Gymru.

2.9 Roedd gan y Strategaeth y potensial i fod yn drawsnewidiol i Gymru, gyda datblygiadau megis y ganolfan ar gyfer hyfforddiant doethurol mewn lled-ddargludyddion o dan arweiniad Prifysgol Abertawe, ac adeiladu ar y clwstwr yn Ne Cymru. Byddai busnesau, fel Tata Steel, Airbus a Toyota, yn elwa ar y gostyngiad mewn costau ynni o 2026-27, a byddai hwb i gyllid ymchwil a datblygu, a fyddai o fudd i'r Sector Addysg Uwch.  Ar ben hynny, byddai cwmnïau'n gallu manteisio ar y clwstwr cytundeb twf amddiffyn.

2.10 Byddai'n bwysig manteisio ar y cyfleoedd mewn sectorau twf uchel, a sicrhau bod swyddi o safon yn parhau i gynyddu yng Nghymru.

Wythnos y Gwasanaethau Arfog

2.11 Nododd y Prif Weinidog mai hon oedd Wythnos y Lluoedd Arfog, a dywedodd wrth y Cabinet y byddai'r Gweinidog Plant a Gofal Cymdeithasol yn cynrychioli'r Llywodraeth yn y digwyddiad cenedlaethol yng Nghastell Cil-y-coed ddydd Sadwrn.

3.1 Ystyriodd y Cabinet grid y Cyfarfodydd Llawn gan nodi fod amser pleidleisio wedi’i drefnu ar gyfer 5:50pm ddydd Mawrth a thua 6:25pm ddydd Mercher.

4.1 Cyflwynodd y Cwnsler Cyffredinol a'r Gweinidog Cyflawni'r papur, a oedd yn gofyn i'r Cabinet gymeradwyo Adroddiad Blynyddol Llywodraeth Cymru 2024-2025.

4.2 Dyma’r pedwerydd Adroddiad Blynyddol a'r olaf o'r Senedd bresennol, ac roedd yn adrodd ar y cynnydd a wnaed rhwng Ebrill 2024 a diwedd mis Mawrth 2025, ond er mwyn sicrhau perthnasedd roedd rhai cyflawniadau a wnaed cyn diwedd mis Mai wedi'u cynnwys.

4.3 Er mwyn bodloni adran 12(1)(a) o Ddeddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru), byddai Adroddiad Blynyddol y Rhaglen Lywodraethu yn cael ei gyhoeddi gydag atodiad cysylltiedig, yn nodi'r cynnydd tuag at bob un o'r 115 o ymrwymiadau a chyflawni'r ddyletswydd statudol.

4.4 Roedd y cyflawniadau allweddol a wnaed ar draws y Rhaglen Lywodraethu wedi'u hamlygu yn y naratif. Er enghraifft, roedd rhestrau aros ysbytai bellach 59% yn is ers mis Mawrth 2024 ac 88% yn is na'u brig ar ôl y pandemig, roedd y gwaith o gyflwyno prydau ysgol am ddim mewn ysgolion cynradd wedi'i gwblhau, a degau o filoedd o swyddi a phrentisiaethau newydd wedi'u creu, tra hefyd yn cefnogi'r rheini yr oedd diwedd cynhyrchu dur ffwrnais chwyth ym Mhort Talbot wedi effeithio arnynt.

4.5 Yn ogystal, roedd bron 9,000 o gartrefi newydd ar gyfer rhent cymdeithasol wedi'u cyflwyno. Hefyd, roedd 580 o gartrefi'n cael eu defnyddio eto, ac roedd £90 miliwn mewn benthyciadau wedi ei ddarparu i gymdeithasau tai.  Ar ben hynny, roedd y cynllun Cyfrifoldeb Cynhyrchydd Estynedig wedi'i gyflwyno, gan gymryd cam pwysig i leihau dibyniaeth ar ddeunyddiau crai.

4.6 Croesawodd y Cabinet y papur, gan gydnabod bod llwyddiannau sylweddol wedi'i gyflawni er gwaethaf y pandemig a'r argyfwng costau byw.

4.7 Cytunodd y Cabinet i gadw'r Amcanion Llesiant presennol, gan gydnabod y mewnbwn adeiladol a wnaed gan y Cyngor Partneriaeth Gymdeithasol, ac y dylid amlygu hyn yn y Datganiad Ysgrifenedig ar gyfer yr Adroddiad Blynyddol.

4.8 Cymeradwyodd y Cabinet argymhellion y papur.

5.1 Cyflwynodd Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid a'r Gymraeg y papur a oedd yn gofyn i'r Cabinet gymeradwyo'r dull gweithredu ar gyfer Cyllideb 2026-2027.

5.2 Er bod setliad aml-flwyddyn gan Lywodraeth y DU yn yr Adolygiad o Wariant diweddar, o ystyried y cyd-destun gwleidyddol ac Etholiadau'r Senedd a gynhelir maes o law, cytunwyd i gyhoeddi cyllideb 'dreigl' un flwyddyn. Byddai hynny'n darparu sefydlogrwydd a sicrwydd, gan sicrhau bod gwasanaethau cyhoeddus yn cael eu hariannu'n briodol er gwaethaf ansicrwydd cyfnod yr etholiad.

5.3 Cymeradwyodd y Cabinet y papur.

Ysgrifenyddiaeth y Cabinet
Mehefin 2025