Cynllun partneriaethau bwyd lleol

Os ydych chi’n defnyddio’r cynllun hwn i ddyfarnu cymhorthdal, rhaid ichi roi gwybod i’r Uned Rheoli Cymorthdaliadau – e-bost: rheolicymorthdaliadau@llyw.cymru

Cymru

Cynllun Partneriaethau Bwyd Lleol

Adran 60(1) o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006

Mae'r cynllun hwn yn cefnogi'n uniongyrchol amcanion Strategaeth Bwyd Cymunedol Cymru tuag at yr amcan cyffredinol o hybu cynhyrchu a chyflenwi bwyd lleol yng Nghymru.

Yn benodol, mae'r amcanion cyllido ar gyfer LFPs yn targedu'r prif bwysau cymdeithasol sy'n ymwneud â bwyd sy'n gysylltiedig â chostau byw a thlodi bwyd. Arweiniodd yr argyfwng costau byw ar ôl Covid at gynnydd ym mhrisiau bwyd yn y DU, gan gyrraedd uchafbwynt o 19.2% ym mis Mawrth 2023 - y gyfradd flynyddol uchaf ers 1977. Mae adroddiad gan Ymddiriedolaeth Trussell yn tynnu sylw at y ffaith bod 20% o'r holl oedolion yng Nghymru wedi profi diffyg diogeledd bwyd yn ystod y 12 mis hyd at ganol 2022. Mae tlodi bwyd yn fater parhaus a hirdymor.

Mae amcanion cyllido ar gyfer LFPs hefyd yn targedu'r amcanion Rheoli Tir Cynaliadwy (SLM) yn Neddf Amaethyddiaeth (Cymru) 2023. Mae hyn yn canolbwyntio ar greu cadwyni cyflenwi bwyd lleol newydd ac adfer cysylltiadau rhwng cymunedau Cymru a chynhyrchu cynradd.

Bydd y cynllun hwn yn canolbwyntio ar gyflawni'r canlyniadau canlynol:

• Sefydlu rhwydweithiau partneriaethau bwyd lleol eang a deinamig ledled Cymru, sy'n gynrychioliadol o'r cymunedau y maent yn eu cefnogi.
• Darparu arweinyddiaeth a chydgysylltu ar gyfer gweithgarwch bwyd lleol i ymgorffori gwytnwch newydd mewn systemau bwyd lleol.
• Mynd i'r afael â'r angen cymdeithasol sylfaenol i fynd i'r afael â thlodi bwyd ac i gefnogi diogeledd bwyd mewn aelwydydd ar draws yr holl ddinasyddion mewn cymunedau lleol, gan gynnwys y rhai sydd â nodweddion gwarchodedig.
• Er mwyn cynyddu capasiti ac amrywiaeth y cyflenwad bwyd lleol i fodloni'r galw am fwyd lleol.

Diben y cynllun grant hwn yw datblygu rôl a gallu Partneriaethau Bwyd Lleol (LFPs) ymhellach, a gwella effaith cyflenwi bwyd Llywodraeth Cymru ar lefel leol, drwy alluogi LFPs i ddylunio a gweithredu prosiectau bwyd sy'n mynd i'r afael â'r heriau a'r blaenoriaethau penodol yn eu rhanbarthau.

Mae LFPs wedi'u sefydlu yn ardal pob awdurdod lleol ledled Cymru, gyda swyddogaeth graidd i adeiladu gwydnwch mewn rhwydweithiau bwyd lleol drwy ddarparu'r arweinyddiaeth a'r cydgysylltu angenrheidiol ar gyfer y mentrau bwyd amrywiol ledled Cymru. Mae mentrau bwyd cymunedol yn wynebu ystod o heriau allweddol; ar draws cyllid ac adnoddau, cyrraedd buddiolwyr posibl, a'r gallu i ddelio â gwahanol gyrff cyhoeddus.

Bydd LFPs yn darparu gweithgarwch cydgysylltiedig, gwell cyfeiriad adnoddau a chysylltiad prosiectau ar lefel gymunedol â chynllunio gan gyrff cyhoeddus a darparu gwasanaethau. Mae cymorth ac arweiniad drwy LFPs yn helpu i wella hyfywedd hirdymor drwy adeiladu gallu a rhwydweithio cryfach.

Bydd y gweithgarwch gwirioneddol yn amrywio yn dibynnu ar sut mae LFPs yn dylunio prosiectau o fewn y fframwaith cyffredinol o amcanion (a amlinellir yn yr amcan polisi) ac anghenion y gymuned leol, ond bydd y gweithgarwch hwn yn helpu i ysgogi ychwanegoldeb cysylltiadau cryfach rhwng cyfanwerthwyr Cymru a thyfwyr lleol, gweithgynhyrchwyr a'r sector cyhoeddus. Bydd hyn yn ychwanegu cadwyn werth ychwanegol at system fwyd Cymru drwy gefnogi argaeledd bwyd lleol, cynaliadwy, addasu i heriau'r newid yn yr hinsawdd drwy wella gwydnwch bwyd cymunedol, a thrwy ymgysylltu â diwylliant bwyd cadarnhaol yng Nghymru.

Amcangyfrif yn unig yw cyfanswm y gyllideb a amlinellir isod.

Llywodraeth Cymru

Partneriaethau Bwyd Lleol yng Nghymru.

• Amaethyddiaeth, coedwigaeth a physgota
• Gweithgarwch iechyd pobl a gwaith cymdeithasol

O 1 Ebrill 2025 hyd at 31 Mawrth 2028.

£3,500,000

Grant

Dim ond i Bartneriaethau Bwyd Lleol yng Nghymru y mae cyllid ar gael gyda chymhwysedd wedi'i bennu drwy broses gystadleuol o ymgeisio ac arfarnu.

Mae cyfrifo cymorthdaliadau yn seiliedig ar amcangyfrif o gostau sy'n gysylltiedig â chynigion prosiect penodol.

£300,000