Ar ôl cadarnhau seroteip 3 y Tafod Glas (BTV-3) ar safle yn Sir Fynwy, mae Prif Swyddog Milfeddygol Cymru wedi cyhoed di y bydd Parth Rheoli Dros Dro y Tafod Glas (TCZ) yn cael ei sefydlu o amgylch y fferm o ddydd Mercher 1 Hydref.
Ddydd Gwener [26 Medi] cadarnhaodd y Prif Swyddog Milfeddygol fod un fuwch wedi profi'n bositif am BTV-3 yn dilyn adroddiad i'r Asiantaeth Iechyd Planhigion Anifeiliaid (APHA) o arwyddion clinigol sy'n arwydd o'r Tafod Glas gan filfeddyg y fferm.
Mae ymchwiliadau epidemiolegol pellach gan APHA a Sefydliad Pirbright wedi nodi bod BTV-3 yn cylchredeg yn actif ar y fferm. Bydd Parth Rheoli Dros Dro yn cael ei ddatgan i helpu atal lledaeniad y clefyd trwy symudiadau da byw, a gwyliadwriaeth bellach o fewn y parth. Mae'r fferm yr effeithir arni hefyd yn parhau i fod o dan gyfyngiadau.
Mae'r Tafod Glas yn cael ei achosi gan feirws sy'n cael ei drosglwyddo'n bennaf gan fathau o wybed sy'n brathu. Gall symud anifeiliaid heintiedig ledaenu'r clefyd hefyd.
Mae'n effeithio ar anifeiliaid cnoi cil (fel gwartheg, geifr, defaid a cheirw) a chamelidau (fel alpacas a lamas). Nid yw'n peryglu bwyd na phobl.
Dywedodd y Prif Swyddog Milfeddygol, Richard Irvine:
"Rydym wedi sefydlu'r parth rheoli dros dro hwn i helpu i atal lledaeniad y Tafod Glas yng Nghymru. Mae hyn oherwydd bod gennym dystiolaeth glir o drosglwyddiad gweithredol o haint BTV-3 yn dilyn ymchwiliadau pellach ar y fferm yr effeithir arni ger Cas-gwent, Sir Fynwy.
"Rwy'n annog ceidwaid anifeiliaid i barhau i fod yn wyliadwrus am arwyddion y clefyd, dod o hyd i stoc mewn modd cyfrifol ac adrodd ar unrhyw achosion amheus i'r APHA ar unwaith.
"Brechu yw'r ffordd orau o amddiffyn da byw a bywoliaethau rhag effeithiau gwaethaf y clefyd a allai fod yn ddinistriol iawn. Os ydych yn geidwad anifeiliaid, byddwn yn eich annog i drafod brechiad y Tafod Glas gyda'ch milfeddyg nawr.
Ddydd Mawrth [30 Medi] nodwyd seroteip 3 y tafod glas hefyd ar ddau safle ym Mhowys; un ger Llangammarch Wells ac un ger Gladestry. Bydd y gwartheg unigol a brofodd yn bositif am BTV-3 ar bob un o'r ffermydd hyn yn cael eu difa yn unol â strategaeth rheoli clefydau firws y Tafod Glas.
Dywedodd y Dirprwy Brif Weinidog sy'n gyfrifol am Faterion Gwledig, Huw Irranca-Davies:
"Mae Llywodraeth Cymru a diwydiant wedi cydweithio gydol y flwyddyn i gadw'r Tafod Glas allan o Gymru mor hir â phosibl.
"Mae ein llwyddiant hyd yma wedi bod yn hanfodol wrth brynu'r amser sydd ei angen ar ein ffermwyr i frechu eu hanifeiliaid a pharatoi ar gyfer y Tafod Glas. Mae angen i bawb nawr chwarae eu rhan a helpu i reoli ble mae clefyd y Tafod Glas yn ymddangos. Mae'n rhaid i ni barhau i weithio'n galed gyda'n gilydd i amddiffyn ein sectorau da byw yng Nghymru rhag y clefyd hwn a all fod yn ddinistriol iawn."