Prosiectau seilwaith arwyddocaol (SIP): canllawiau asesiad rheoliadau cynefinoedd

Mae Asesiad Rheoliadau Cynefinoedd (HRA) yn offeryn i werthuso a allai cynllun neu brosiect effeithio'n sylweddol ar 'safle Ewropeaidd' gwarchodedig. 

Mae rhagor o wybodaeth am Asesiad Rheoliadau Cynefinoedd (HRA) hefyd ar gael ar GOV.UK.

Gweinidogion Cymru yw'r awdurdod cymwys at ddibenion HRA mewn perthynas â cheisiadau lle mai hwy yw'r rhai sy'n gwneud penderfyniadau. Mae'n ofynnol i ni gynnal Asesiad Priodol (AA) lle mae cynllun neu brosiect yn debygol o gael effaith sylweddol ar safle Ewropeaidd neu safle Morol Ewropeaidd.

Safleoedd Ewropeaidd

• Safleoedd o Bwysigrwydd Cymunedol (SCIs)
• Ardaloedd Cadwraeth Arbennig (ACAau)
• Ardaloedd Cadwraeth Arbennig (cSACau) a SACau posibl (pSACau) yr ymgeisydd
• Ardaloedd Gwarchodaeth Arbennig (AGAau) ac AGAau posibl (pSPAau)
• Safleoedd Ramsar

Canlyniad HRA

Pan gynhelir AA ac y bydd yn arwain at asesiad negyddol, dim ond os nad oes atebion amgen y gellir rhoi caniatâd, mae Rhesymau Hanfodol sef Er Budd Cyhoeddus Tra Phwysig (IROPI) ar gyfer y datblygiad, ac mae mesurau iawndal wedi'u sicrhau.

Ymgysylltu'n gynnar â Cyfoeth Naturiol Cymru (CNC)

Ar gyfer ceisiadau lle mae cynllun neu brosiect yn debygol o gael effaith sylweddol ar safle Ewropeaidd, dylid cynnal ymgynghoriad cynnar â CNC. 

Dylai ymgeiswyr nodi a thrafod materion gydag ymgyngoreion, fel CNC, gyda'r nod o ddatrys problemau cyn gwneud cais.

Dylai ymgeiswyr ymgysylltu â CNC yn gynnar i gytuno ar y wybodaeth, y fethodoleg a'r dystiolaeth sylfaenol. Mae cynlluniau tystiolaeth, y cytunwyd arnynt ar y cyd rhwng CNC a'r ymgeisydd, yn ddefnyddiol wrth sefydlu rhaglen waith ar gyfer y cam cyn ymgeisio.

Dylid cyflwyno tystiolaeth o ganlyniad yr ymgynghoriad hwn gyda CNC gan y bydd yn allweddol i'r broses o wneud penderfyniadau.

Gwybodaeth sy'n Ofynnol gan Ymgeiswyr

Os yw cais, ar ei ben ei hun neu gyda chynllun neu brosiect arall, yn debygol o effeithio ar safle Ewropeaidd, rhaid i'r ymgeisydd ddarparu y cyfryw wybodaeth i'r awdurdod cymwys a allai fod  ei hangen yn rhesymol at ddibenion yr AA. 

Mae'r wybodaeth hon fel arfer ar ffurf:

• Adroddiad Dim Effeithiau Sylweddol (NSER) neu
• Adroddiad Effaith Sylweddol Tebygol (LSER). 

Dylai'r NSER neu LSER ddarparu'r rhesymeg a'r dystiolaeth y tu ôl i'w gasgliadau. Mae hyn yn debygol o gael ei gefnogi gan yr wybodaeth a gyflwynir yn yr ES ar gyfer ceisiadau sy'n datblygu AEA. Rhaid i NSER neu LSER yr ymgeisydd ddangos sut mae'r wybodaeth a gasglwyd wedi'i chymhwyso i'r HRA a'r profion sy'n berthnasol i'r Gyfarwyddeb Cynefinoedd.

Dylai'r HRA gynnwys sgrinio ar gyfer Effeithiau Sylweddol Tebygol. Os nad oes unrhyw un wedi'i nodi ar gyfer yr holl safleoedd Ewropeaidd a ystyrir, yna mae'r adroddiad yn debygol o fod ar ffurf Adroddiad Dim Effeithiau Sylweddol (NSER) ac ni fydd angen camau HRA 2-4. Nid yw'r cam sgrinio HRA yn ystyried mesurau osgoi neu leihau.

Dylai'r wybodaeth sgrinio HRA Cam 1 i'w chyflwyno yn yr NSER neu'r LSER gynnwys:

• disgrifiad manwl o'r datblygiad, prosesau, amseroedd, a dull gwaith a gynigir fel rhan o'r cynllun neu'r prosiect;
• manylion y fethodoleg a ddefnyddir i benderfynu pa safleoedd Ewropeaidd y dylid eu cynnwys yn yr asesiad, ynghyd â diffiniad a chyfiawnhad dros gwmpas yr asesiad;
• cynllun a disgrifiad o'r safle/safleoedd Ewropeaidd yr effeithir arnynt, gan gynnwys disgrifiad o'r holl nodweddion cymwys (mae copi o'r daflen data safle yn ddefnyddiol i'w gynnwys);
• arfarniad o'r effeithiau posibl sy'n deillio o adeiladu a gweithredu'r prosiect (e.e. sŵn) a'r effaith sylweddol debygol ar y safle(oedd) Ewropeaidd a'r nodweddion cymwys (e.e. aflonyddu ar rywogaethau adar);
• amlinelliad a dehongliad o'r data llinell sylfaen a gasglwyd i lywio'r canfyddiadau;
• arfarniad o effeithiau unrhyw gynlluniau neu brosiectau eraill a allai, ynghyd â'r datblygiad arfaethedig, fod yn debygol o gael effaith sylweddol ar y safle(oedd) Ewropeaidd. Dylai cwmpas yr arfarniad hwnnw gael ei ddiffinio'n dda a'i gytuno â'r awdurdodau lleol a CNC;
• gwerthusiad o'r potensial i'r prosiect ofyn am ganiatadau eraill sy'n gofyn am ystyried effeithiau sylweddol tebygol gan wahanol awdurdodau cymwys;
• datganiad sy'n nodi (gyda rhesymau) a ystyrir bod effeithiau sylweddol ar safleoedd Ewropeaidd mewn Gwladwriaethau eraill yr Ardal Economaidd Ewropeaidd yn debygol; a
• thystiolaeth o gytundeb rhwng yr ymgeisydd a CNC ar gwmpas, methodolegau, dehongli a chasgliadau'r asesiad sgrinio (megis copïau o ohebiaeth, Cynlluniau Tystiolaeth, neu Ddatganiadau o Dir Cyffredin).

Canlyniad Sgrinio HRA

Bydd angen i'r ymgeisydd ddod i gasgliad o wybodaeth sylfaenol ac ymatebion i'r ymgynghoriad, p'un a fydd y prosiect, naill ai ar ei ben ei hun neu mewn cyfuniad â chynlluniau neu brosiectau eraill, yn debygol o gael effeithiau sylweddol ar y safle Ewropeaidd a nodweddion cymwys.

Os daw i'r casgliad y bydd, mae'n gofyn am AA gan yr awdurdod cymwys ac mae'n mynd ymlaen i HRA Cam 2. 

Os daw i'r casgliad na fydd, rhaid esbonio hyn mewn Adroddiad Dim Effeithiau Sylweddol (NSER) wedi'i gefnogi gan wybodaeth ddigonol ac yn darparu rhesymau argyhoeddiadol. Nid oes angen cymryd unrhyw gamau eraill.

Os yw Cam 1 yn nodi effeithiau sylweddol tebygol ar gyfer unrhyw un o'r safleoedd Ewropeaidd a ystyrir, bydd angen asesiad o oblygiadau'r prosiect ar amcanion cadwraeth y safle. Bydd hyn ar ffurf Adroddiad Effaith Sylweddol Tebygol (LSER) a dylai gynnwys digon o wybodaeth ar gyfer yr AA, gan gynnwys:

• tystiolaeth am effeithiau'r prosiect ar uniondeb safleoedd gwarchodedig;
• disgrifiad o unrhyw fesurau lliniaru a gynigir sy'n osgoi neu'n lleihau pob effaith, ac unrhyw effeithiau gweddilliol sy'n weddill;
• atodlen sy'n nodi amseriad mesurau lliniaru mewn perthynas â chynnydd y datblygiad;
• croesgyfeiriadau at y gofynion neu'r amodau arfaethedig perthnasol ac unrhyw fecanweithiau eraill a gynigir i sicrhau mesurau lliniaru, a nodi unrhyw ffactorau a allai effeithio ar sicrwydd eu gweithredu;
• datganiad ynghylch pa effeithiau gweddilliol (os o gwbl) sy'n cael effaith andwyol ar gyfanrwydd safleoedd Ewropeaidd, naill ai ar eu pennau eu hunain neu ar y cyd â chynlluniau neu brosiectau eraill, ac felly mae angen eu cynnwys yn yr AA; a
• thystiolaeth i ddangos bod yr ymgeisydd wedi ymgynghori'n llawn ac wedi rhoi sylw i'r sylwadau a dderbyniwyd gan CNC yn ystod ymgynghoriad cyn ymgeisio.

Dylai'r adroddiad nodi a chyfiawnhau'n glir pa safleoedd Ewropeaidd a nodweddion cymwys sydd wedi'u cynnwys ar gyfer AA a pha safleoedd Ewropeaidd a nodweddion cymwys sydd wedi'u sgrinio allan o asesiad pellach.

Oni bai bod yr LSER yn dod i'r casgliad na fydd y prosiect yn effeithio'n andwyol ar uniondeb unrhyw safle Ewropeaidd, ar ei ben ei hun neu mewn cyfuniad â chynlluniau neu brosiectau eraill, bydd angen i asesiad yr ymgeisydd symud i Gamau 3 a 4 HRA y broses.

Os yw Cam 2 yn dod i'r casgliad y bydd y prosiect yn effeithio'n andwyol ar uniondeb y safle, neu fod y casgliad yn amhendant; bydd angen ystyried dewisiadau amgen, mesurau iawndal ac a yw'r prosiect yn cael ei gyfiawnhau gan Resymau Hanfodol sef Er Budd Cyhoeddus tra Phwysig ('IROPI'). 

Dylid cynnal asesiad o atebion amgen, a dylid darparu manylion am sut mae'r rhain wedi'u nodi a'u hystyried yn yr LSER. 

Os na ellir dangos atebion amgen i leihau effaith y prosiect ar uniondeb y safle Ewropeaidd, gellir cynnal y prosiect o hyd os yw'r awdurdod cymwys yn fodlon bod yn rhaid i'r cynllun gael ei gyflawni ar gyfer IROPI.

Pan effeithir ar gynefinoedd neu rywogaethau naturiol â blaenoriaeth, dylid darparu cyfiawnhad IROPI yn yr LSER a rhaid iddo ymwneud â naill ai:

• iechyd dynol, diogelwch y cyhoedd neu ganlyniadau buddiol o’r pwys mwyaf i’r amgylchedd, neu
• gael sylw dyledus i unrhyw farn gan y Comisiwn Ewropeaidd, unrhyw resymau hanfodol eraill er budd cyhoeddus tra phwysig.

Bydd yr adroddiad a'r penderfyniad yn mynd i'r afael ag effeithiau sylweddol tebygol y prosiect ar unrhyw safle Ewropeaidd a nodweddion cymwys ac a fydd yn cael effaith andwyol ar uniondeb y safle Ewropeaidd. Lle bo angen, bydd yr adroddiad yn asesu'r achos dros unrhyw ddewisiadau amgen, IROPI a mesurau iawndal. Bydd Gweinidogion Cymru, neu PEDW lle mai hwy yw'r corff penderfynu, yn ystyried holl dystiolaeth yr archwiliad cyn gwneud penderfyniad ar y cais.

• y Gyfarwyddeb Cynefinoedd
• Rheoliadau Gwarchod Cynefinoedd a Rhywogaethau 2017 (fel y'i diwygiwyd) yng Nghymru a Lloegr
• Rheoliadau Cadwraeth Cynefinoedd a Rhywogaethau Morol Alltraeth 2017