Grant Ymestyn: canllawiau

Darperir y canllawiau hyn ochr yn ochr â ffurflen gais ar gyfer Grant Ymestyn.

Mae Grant Ymestyn yn gronfa gan Lywodraeth Cymru a gefnogir gan Great British Energy.

Mae'r grant hwn wedi'i sefydlu i ddatgloi prosiectau ynni adnewyddadwy lleol ac yn arbennig i alluogi cwblhau prosiectau mwy heriol yn ariannol trwy ddarparu cyllid 'ychwanegol' i wella ad-daliadau ariannol. Gellir defnyddio'r cyllid grant hwn ar y cyd â chyllid arall gan Lywodraeth Cymru, megis Rhaglen Ariannu Cymru.

Mae'r cyllid ar gael i holl gyrff y sector cyhoeddus a grwpiau cymunedol yng Nghymru a gall gefnogi prosiectau ynni adnewyddadwy sy'n gysylltiedig ag adeilad ac allforio i’r grid sy'n barod i'w gweithredu.

Bydd grantiau cyfalaf yn cael eu darparu i gefnogi prosiectau y gellir eu gweithredu a'u comisiynu'n llawn erbyn 30 Tachwedd 2026. 

Mae Ymestyn yn ategu cymorth ariannol arall gan Lywodraeth Cymru, gan gynnwys:

• Rhaglen Ariannu Cymru: benthyciadau llog isel ar gyfer datgarboneiddio'r sector cyhoeddus
• Ynni Cymru: ar gyfer systemau ynni lleol clyfar aml-dechnoleg
• Banc Datblygu Cymru: cymorth ariannu ynni lleol i fentrau cymunedol

Amcanion Grant Ymestyn yw:

• datgloi prosiectau ynni adnewyddadwy sy'n heriol yn ariannol
• cefnogi cynhyrchu ynni adnewyddadwy sy'n eiddo lleol
• gweithio ochr yn ochr â ffynonellau cyllido eraill a datgloi'r rhain ar gyfer prosiectau nad ydynt yn bodloni'r meini prawf gofynnol ar hyn o bryd
• cyflymu prosiectau er mwyn gweld cynhyrchu ynni sy'n eiddo lleol yn weithredol erbyn Hydref 2026

Mae meini prawf allweddol Grant Ymestyn fel a ganlyn:

• yn agored i holl sefydliadau sector cyhoeddus a grwpiau cymunedol Cymru
• yn cefnogi prosiectau ynni adnewyddadwy uchelgeisiol gydag achosion ariannol heriol uwchlaw ad-daliad 10 mlynedd
• uchafswm ymyrraeth gyfalaf o 40% gydag isafswm trothwy o 10% (ar gyfer prosiectau mawr lle mae 10% o'r costau cyfalaf yn werth sylweddol, gellir ystyried gwerth grant o dan 10%)
• rhaid cwblhau a chomisiynu prosiectau erbyn 30 Tachwedd 2026

Mae'r grant yn agored i brosiectau a ddatblygwyd gan sefydliadau'r sector cyhoeddus a grwpiau cymunedol, ond nid i brosiectau a ddatblygwyd gan neu ar y cyd â mentrau masnachol. 

Menter ynni cymunedol (diffiniad)

Mae menter ynni cymunedol yn sefydliad dan arweiniad y gymuned sy'n datblygu, yn berchen ar, neu'n rheoli prosiectau a gwasanaethau ynni er budd y cyhoedd. Mae'n gweithredu ar sail nid-er-elw neu fenter gymdeithasol, gan flaenoriaethu canlyniadau cymdeithasol, amgylcheddol ac economaidd lleol, ac yn ailfuddsoddi unrhyw warged yn y gymuned. Mae ffurfiau cyfreithiol cymwys fel arfer yn cynnwys Cymdeithasau Budd Cymunedol, Cymdeithasau Cydweithredol, Cwmnïau Budd Cymunedol, sefydliadau elusennol (neu is-gwmnïau sy'n eiddo llwyr iddynt), a Chwmnïau Cyfyngedig drwy Warant, ar yr amod bod eu dogfennau llywodraethu yn ymrwymo i fudd cymunedol, llywodraethu democrataidd, a rheolaeth ariannol gyfrifol.

Enghreifftiau o dechnolegau y gellir eu cefnogi yw: 

• solar foltaig ar y to
• canopïau solar
• solar foltaig wedi'i osod ar y ddaear
• tyrbinau gwynt
• ynni dŵr
• systemau storio ynni batri ('y tu ôl i'r mesurydd') lle mae'r rhain ar y cyd â phrosiectau ynni adnewyddadwy

Gall y rhain fod yn: 

• cynhyrchu adnewyddadwy ar y safle wedi'i gysylltu 'y tu ôl i'r mesurydd' gan gynnwys y rhai sy’n allforio’n rhannol i’r grid
• prosiectau ynni adnewyddadwy gwifren breifat i unrhyw dderbyniwr yng Nghymru
• prosiectau ynni adnewyddadwy sy’n allforio i’r grid 

Mae'r prosiectau na ellir eu cefnogi yn cynnwys:

• systemau storio ynni batri annibynnol
• prosiectau gwres adnewyddadwy (gan gynnwys prosiectau gwres â phŵer cyfun adnewyddadwy)
• prosiectau a ariennir eisoes (oni bai bod modd rhoi tystiolaeth o ychwanegoldeb) 

Mae angen i brosiectau fod yn barod i'w gweithredu a’r costau cymwys yw unrhyw gostau cyfalaf sy'n gysylltiedig â gosod prosiect, gan gynnwys galluogi gwaith sifil neu gostau cysylltu â’r grid. 

Sylwch fod cronfa Ymestyn ar waith i gefnogi prosiectau adnewyddadwy uchelgeisiol ac ar y sail hon, rydym yn disgwyl i brosiectau gynnwys elfen o'r canlynol i'w hystyried yn ynni adnewyddadwy uchelgeisiol: canopïau solar, storio ynni mewn batri, gwifrau preifat oddi ar y safle, ynni dŵr/gwynt, ynni adnewyddadwy sy'n gysylltiedig â'r grid. Efallai y byddwn yn ystyried prosiectau adnewyddadwy eraill heb yr elfennau hyn gyda chyfiawnhad ym manylion y cais.

Mae'r costau na ellir eu hawlio yn cynnwys: 

• costau staff cyflogedig mewnol
• TAW adferadwy, bydd angen i ymgeiswyr reoli'r agwedd llif arian hwn yn briodol pan fydd TAW yn cael ei dalu mewn un flwyddyn ariannol ond yn cael ei adennill yn y nesaf. Nodyn: rydym yn disgwyl i'r holl TAW gael ei adennill
• costau gweithredu a chynnal a chadw (h.y. ni chaniateir taliad aml-flwyddyn wedi'i gyfalafu ymlaen llaw) 

Rhaid gwario cyllid y prosiect a chwblhau'r prosiect erbyn 30 Tachwedd 2026.

Os bydd cwblhau’r prosiect yn llawn erbyn y dyddiad hwn yn heriol, rydym yn croesawu ceisiadau ar gyfer camau gwahanol o brosiectau mwy y gellir eu comisiynu a chynhyrchu pŵer erbyn y dyddiad hwn. 

Mae'r grant ar gael i gefnogi prosiectau uchelgeisiol gydag ad-daliad syml o fwy na 10 mlynedd. Bydd graddfa'r grant sydd ar gael yn gymesur â'r bwlch ad-dalu uwchlaw 10 mlynedd.

Er enghraifft: bydd prosiect ag ad-daliad dros 12.5 mlynedd yn derbyn 2.5/12.5 = grant o 20% o gyfanswm y costau cyfalaf, hyd at uchafswm o 40% o gyfanswm y costau cyfalaf cymwys ar gyfer y prosiect (ac isafswm trothwy o 10%). 

Ni fydd prosiectau sydd eisoes wedi'u cyfrifo i gael ad-daliad syml is na 10 mlynedd yn gymwys ar gyfer y grant. 

Bydd Ymestyn yn cyfrifo ad-daliad yn gywir er mwyn sicrhau dyraniad teg o grant, bydd y ffurflen gais yn ystyried y canlynol wrth gyfrifo ad-dalu:

• tariff 10 mlynedd cyfartalog a ragwelir - gan gynnwys mewnforio safle, allforio i’r grid, ac unrhyw dariffau PPA gwifren breifat
• tariffau allforio cyfartalog disgwyliedig neu unrhyw dariffau PPA gwifren breifat y cytunwyd arnynt, gan ystyried chwyddiant dros gyfnod o 10 mlynedd
• costau buddsoddi gan gynnwys Prif Gontractwr, Peiriannydd Cleient, DNO, ac arbenigwyr eraill
• ardrethi annomestig (ardrethi busnes) – os yw'n berthnasol
• costau gweithredu a chynnal a chadw, a rheoli perfformiad

Sylwch na fydd costau wrth gefn yn cael eu defnyddio yn y cyfrifiad ad-dalu.

Y ffenestr ar gyfer ceisiadau yw 19 Rhagfyr 2025 i 6 Chwefror 2026 yn gynwysedig. Efallai y byddwn yn cau neu’n ymestyn y ffenestr ymgeisio yn dibynnu ar nifer a graddfa'r ceisiadau a dderbynir. 

Gwnewch gais gan ddefnyddio'r ffurflen Excel a ddarperir a'i hanfon drwy e-bost at grant.ymestyn@gwasanaethynni.cymru.

Mae pob ffurflen yn caniatáu gwneud cais am hyd at 15 o safleoedd. Gellir cyflwyno hyd at ddau gais fesul sefydliad. Gofynnwn i ymgeiswyr fynegi unrhyw safleoedd blaenoriaeth yn fanwl.

Cyflwynwch dystiolaeth i gefnogi eich cais. Dylai gynnwys, pan fo'n berthnasol: 

• dogfennau dylunio neu Gynnig Gradd Buddsoddi
• statws y cais cynllunio ac e.e. cymeradwyaeth y System Ddraenio Cynaliadwy (SUDS) lle bo'n berthnasol
• statws cynnig cysylltiad grid
• tystiolaeth o gostau e.e. dyfynbrisiau cyflenwyr
• tystiolaeth o dariffau cyfredol (dydd/nos/allforio/PPAs) 

Dylid e-bostio'r rhain gyda'ch ffurflen gais. 

Rhaid i ffurflenni cais a gyflwynir fod â'r holl rannau perthnasol wedi'u llenwi a gwybodaeth ategol ynghlwm. Gall methu â gwneud hynny arwain at wrthod eich cais. 

Efallai y bydd angen cyfarfodydd egluro gydag ymgeiswyr. Gall y rhain ddigwydd unrhyw bryd yn ystod y cynllun grant.

Bydd ceisiadau yn cael eu hasesu yn gyntaf ar eu cymhwysedd a'r manylion ariannol.

Bydd ad-daliad ac isafswm ac uchafswm gwerth y grant yn cael eu hasesu fesul safle.

Bydd yn ofynnol i sefydliadau gyflwyno gwybodaeth ariannol am y prosiect, gan gynnwys costau CAPEX ac OPEX, trefniadau allforio pŵer a thariffau trydan. Bydd y rhain yn cael eu defnyddio i gyfrifo ad-daliad ariannol syml a'r gwerth grant cysylltiedig. Bydd y gwerthoedd a gyflwynir hefyd yn cael eu hasesu gan ddefnyddio gwiriadau gwerth am arian i sicrhau bod costau'n cael eu hystyried yn rhesymol yn ôl meincnodau diwydiant. Bydd y metrigau canlynol yn cael eu hystyried wrth asesu:

• gwiriadau £/kW ar y gost gyffredinol gan gynnwys gosod ar gyfer y math o brosiect adnewyddadwy (e.e. canopi solar, annibynnol)
• gwiriadau £/kW ar y pris ar gyfer cyflenwi paneli solar
• cyflenwad batri o £/kWh
• kW o gapasiti ynni adnewyddadwy i gymhareb kWh batri
• gwiriadau tariffau trydan 

Bydd yn ofynnol i sefydliadau gadarnhau canran y defnydd ar y safle er mwyn llywio cyfrifiadau ad-dalu ac i ddarparu tystiolaeth o fodelu ynni i gefnogi hyn. 

Yn ogystal â'r gwiriadau ariannol, bydd y prosiectau'n cael eu hasesu ar eu gallu i gael eu cwblhau erbyn mis Tachwedd 2026. 

Bydd hyn yn cael ei asesu yn seiliedig ar gryfder cynllun y prosiect a statws y cerrig milltir allweddol canlynol o'r prosiect:

• dyluniad manwl wedi'i gwblhau
• statws caniatâd cynllunio, os oes angen, neu wedi'i gadarnhau fel datblygiad a ganiateir gan y tîm cynllunio lleol
• sefyllfa gaffael, p'un a yw cyflenwyr mewn contract
• cysylltiad grid
• Cymeradwyaeth System Draenio Cynaliadwy (SUDS) (os oes angen e.e. ar gyfer canopïau solar) 

Ar gyfer sefydliadau'r sector cyhoeddus sydd hefyd yn ceisio cyllid gan Raglen Ariannu Cymru, disgwylir y byddant yn gwneud cais am Raglen Ariannu Cymru ac Ymestyn ar yr un pryd am ran o’r cyllid rhwng benthyciad a grant.

Mae angen dwy ffurflen gais ar wahân, fodd bynnag, bydd y manylion a'r dystiolaeth ategol yn debyg i bob un.

Ar gyfer rhai prosiectau, yn enwedig y rhai sydd ag incwm allforio uchel, rydym yn cydnabod y bydd Ymestyn a Rhaglen Ariannu Cymru yn amrywio yn eu cyfrifiadau ad-dalu. Rydym yn argymell i ymgeiswyr lenwi'r ffurflen gais Ymestyn yn gyntaf i benderfynu ar werth posibl y grant, ac yna cwblhau cais Rhaglen Ariannu Cymru am weddill y gwerth sy'n ofynnol o'r benthyciad. Rydym yn cydnabod efallai na fydd meini prawf ad-dalu a charbon Rhaglen Ariannu Cymru yn cael eu bodloni ar gyfer y prosiectau hyn, ond rydym yn annog bod y ceisiadau hyn yn cael eu symud ymlaen i'w hystyried.

Dylai nifer y prosiectau sy'n gofyn am arian gan Ymestyn a Rhaglen Ariannu Cymru gyd-fynd â’i gilydd. Peidiwch ag ychwanegu prosiectau ychwanegol at un neu'r llall o'r benthyciadau neu geisiadau grant. Bydd hyn yn caniatáu asesiad haws o'r cymysgedd benthyciad / grant. Pan fo rhaglen ynni adnewyddadwy yn cynnwys safleoedd pellach sy'n gymwys ar gyfer Rhaglen Ariannu Cymru yn unig (h.y. ad-daliad < 10 mlynedd), gellir cymhwyso'r rhain hefyd i Raglen Ariannu Cymru mewn ail gais. Rydym yn nodi y bydd y dull hwn yn effeithio ar y meini prawf cydymffurfio ar bob cais; Bydd hyn yn cael ei ystyried wrth asesu. 

Mae rhagor o fanylion am Raglen Ariannu Cymru ar gael yma: https://www.salixfinance.co.uk/loans/welsh-loans. Ar gyfer unrhyw ymholiadau, cysylltwch â Salix yn wales@salixfinance.co.uk.

Gofynnwn i geisiadau i Ymestyn a Rhaglen Ariannu Cymru gael eu cyflwyno ar yr un pryd, a thrwy gopi i'w gilydd. Cyflwynwch geisiadau Rhaglen Ariannu Cymru i wales@salixfinance.co.uk ac Ymestyn i Ymestyn.grant@energyservice.wales. Bydd y Gwasanaeth Ynni a Salix yn gweithio gyda'i gilydd i adolygu'r ceisiadau, symleiddio ymholiadau a galwadau eglurhad, asesu'r rhaniad cyllid y gofynnwyd amdano, a chynyddu cymeradwyaethau cyllid.

Os bydd yn llwyddiannus, anfonir hysbysiad dyfarniad ac yn dilyn hyn bydd Llythyr Cynnig Grant yn cael ei gyhoeddi. 

Dylid llofnodi'r Llythyr Cynnig Grant o fewn 10 diwrnod i'w dderbyn. Er mwyn derbyn y grant, bydd angen i uwch unigolyn priodol lofnodi'r llythyr a darparu manylion banc. 

Gellir gwario arian o ddyddiad hysbysiad cychwynnol y dyfarniad.

I dderbyn y grant, rhaid i ymgeiswyr ddarparu prawf o ddyfynbris a phenodiad contractwr i'r Gwasanaeth Ynni.

Bydd ceisiadau am adroddiadau cynnydd neu gyfarfodydd trwy gydol cyfnod y grant. 

Rhaid hysbysu'r Gwasanaeth Ynni drwy e-bost ynghylch unrhyw newidiadau sylweddol i'r prosiect cymeradwy e.e. newid mewn cwmpas, cyflawnadwyedd o fewn y cyfnod amser gofynnol, neu werth grant gofynnol.

Mae'n ofynnol i sefydliadau sy’n derbyn grant ddarparu mynediad at staff gweithredol ar gyfer cyfweliadau neu arolygon, ymateb i geisiadau am astudiaethau achos a datganiadau i'r wasg, a chytuno i geisiadau rhesymol i rannu’r hyn a ddysgwyd a mewnwelediadau. Mae hyn yn cynnwys, ond heb fod yn gyfyngedig i rannu gwybodaeth am y dyluniad a pherfformiad, cefnogi ymweliadau safle, a rhannu gwybodaeth a lluniau astudiaeth achos.

Rydym yn disgwyl i'r mwyafrif o’r sefydliadau sy’n derbyn grant wneud un hawliad, fodd bynnag, ar gyfer prosiectau mwy cymhleth gellir tynnu arian i lawr hyd at dair (3) gwaith fel rhan o'ch cynnig grant y cytunwyd arno. Dylid tynnu arian i lawr fel ôl-ddyledion, pan fydd costau'n cael eu hysgwyddo. Bydd ceisiadau talu yn cael eu gwneud gan ddefnyddio ffurflen hawlio.

Rhaid i ymgeiswyr ddilyn safonau hawlio a bennir gan y Gwasanaeth Ynni. Mae hyn yn cynnwys darparu tystiolaeth o anfonebau PDF i dalu 100% o gostau cyfalaf y prosiect (y bydd rhwng 10 a 40% ohonynt yn cael eu hariannu). Bydd templedi o'r dogfennau hawlio gofynnol yn cael eu darparu i ymgeiswyr ar ôl llofnodi'r Llythyr Cynnig Grant.

Dylid darparu tystiolaeth o dalu naill ai fel rhan o'r ffurflen hawlio neu o fewn 4 wythnos ar ôl i’r sefydliad dderbyn y cyllid grant. Gall hyn er enghraifft gynnwys hysbysiad o dalu, datganiad banc wedi'i olygu, anfoneb dderbyniol.