Canllaw i waith teg

Gwaith teg yw gwaith sy’n bodloni hawliau gweithwyr, sy’n cefnogi llesiant gweithwyr, ac sy’n sicrhau bod gan weithwyr lais. Gwaith teg yw presenoldeb amodau gweladwy yn y gwaith sy’n golygu bod gweithwyr yn cael eu gwobrwyo, eu clywed a’u cynrychioli’n deg. Gall gweithwyr hefyd ddatblygu mewn amgylchedd gwaith diogel, iach a chynhwysol lle y rhoddir parch i’w hawliau fel gweithwyr.

Mae’r achos dros sicrhau gwaith teg yn seiliedig ar reidrwydd moesol, yn syml, trin gweithwyr ag urddas a pharch yw'r peth iawn i'w wneud; rheidrwydd lles, oherwydd bod gwaith annheg yn cael effaith negyddol ar les corfforol a meddyliol; a rheidrwydd economaidd a busnes mae gwaith teg yn dda i'n heconomi, cynhyrchiant ac agweddau eraill ar berfformiad busnes: 

• Mae gweithlu sy’n cael ei wobrwyo’n deg, sy’n ymgysylltu ag eraill ac sy’n cael ei werthfawrogi yn debygol o arwain at well morâl ymysg y gweithlu, gwell dealltwriaeth a gwell ymrwymiad tuag at y busnes a’i amcanion.
• Gall sicrhau gwaith teg sydd â thâl a thelerau ac amodau teilwng helpu eich busnes i recriwtio a chadw gweithwyr yn ogystal â lleihau’r costau yn sgil trosiant staff.
• Mae gweithwyr sy’n cael eu trin ag urddas a pharch yn y gwaith yn debygol o fod yn fwy cynhyrchiol ac ymroddedig. Gallant fod yn fwy parod i fuddsoddi yn eu sgiliau a’u dysgu. Gall sicrhau bod gweithwyr yn cael eu clywed a’u cynrychioli helpu’r busnes i ganfod syniadau, creadigrwydd ac arloesedd.
• Gall gwaith teg gyfrannu at iechyd corfforol, iechyd meddwl a llesiant ehangach. Gall amodau gwaith sy’n cyd-fynd â llesiant gweithwyr arwain at gyfraddau is o newidiadau ac absenoldebau o fewn y gweithlu.
• Gall ymgorffori gwaith teg helpu busnesau i elwa ar weithlu sy’n fwy cyfartal, amrywiol a chynhwysol, yn ogystal â’r gronfa dalent a sgiliau cynyddol sy’n deillio o hynny.

Amlinellir isod rhai enghreifftiau o gamau y gallai cyflogwyr eu cymryd.

Gwobrwyo teg

• Mae’r cyflogwr yn talu o leiaf y Cyflog Byw Gwirioneddol i bob gweithiwr, neu mae wedi ymrwymo i weithio tuag at wneud hynny.
• Mae’r cyflogwr wedi ymrwymo i gyflawni Achrediad y Living Wage Foundation a/neu roi mwy na’r tâl salwch statudol.

Llais y cyflogai a chydgynrychiolaeth

• Mae’r cyflogwr yn caniatáu i weithwyr gael cefnogaeth Undebau Llafar pan eu bod yn gwneud cais am hynny. Mae’r cyflogwr hefyd yn cadw at gydgytundebau pan fo’r rhain yn berthnasol.
• Mae gan y cyflogwr drefniadau ffurfiol ac anffurfiol effeithiol ar waith er mwyn sicrhau bod llais unigol a llais torfol gweithwyr yn cael ei glywed.

Sicrwydd a hyblygrwydd

• Nid yw contractau heb eu gwarantu (contractau dim oriau) yn cael eu rhoi i weithwyr mewn modd unochrog. Mae gweithwyr yn cael rhybudd digonol ynghylch patrymau shifftiau ac unrhyw newidiadau.
• Mae’r cyflogwr yn defnyddio hyblygrwydd o ran cynllunio swyddi, oriau gwaith a gweithio o bell er mwyn hyrwyddo cynhwysiant a gwell cydbwysedd rhwng bywyd a gwaith.
• Mae’r cyflogwr yn ymrwymo i sicrhau bod gweithwyr yn cael cynnig sicrwydd o isafswm oriau wedi’u gwarantu a, phan fo hynny’n rhesymol ac yn ymarferol, cynnig gweithio o bell a mathau eraill o weithio’n hyblyg sy’n gwella llesiant a’r cydbwysedd rhwng bywyd a gwaith.

Cyfle i gael mynediad at waith, i dyfu ac i gamu ymlaen

• Mae prosesau dysgu a datblygu perthnasol ac o ansawdd da ar gael i bob gweithiwr.
• Mae pob gweithiwr yn cael sicrwydd o, a hyfforddiant ynglŷn â chydraddoldeb, cynhwysiant ac amrywiaeth.

Amgylchedd gwaith diogel, iach a chynhwysol

• Mae’r cyflogwr yn casglu data er mwyn cadw golwg ar amrywiaeth y gweithlu. Mae prosesau effeithiol ar waith i fynd i’r afael â bwlio, aflonyddu a gwahaniaethu yn y gweithle.
• Mae mesurau iechyd a diogelwch effeithiol ar waith ac yn cael eu rhannu a’u hadolygu yn rheolaidd gyda’r gweithwyr.
• Mae’r cyflogwr yn ymrwymo i fynd i’r afael â than gynrychiolaeth ar draws y nodweddion gwarchodedig ar bob lefel o’r sefydliad, yn ogystal â chulhau’r bwlch cyflog ar sail rhyw, hil ac anabledd.

Parchu hawliau cyfreithiol

• Mae’r cyflogwr yn cydymffurfio â’r holl rwymedigaethau statudol sy’n ymwneud â’r gweithwyr ac nid yw’n ceisio’u hosgoi.
• Rydym yn annog sefydliadau i gael gwared ar arferion cyflogaeth anghyfreithlon ac anfoesol sydd yn eu cadwyni cyflenwi. Mae rhagor o wybodaeth ar sut i gyflawni hynny ar gael yn Cyflogaeth foesegol mewn cadwyni cyflenwi: cod ymarfer, arweiniad a hyfforddiant.