Cyfarfod Fforwm Gwydnwch Cymru 14 Mai 2025

Cadeiriwyd y cyfarfod cyntaf hwn o Fforwm Gwydnwch Cymru, sydd newydd ei ddiwygio, gan y Prif Weinidog, Eluned Morgan AS. Roedd yn dod ag arweinwyr o bob sector ynghyd i drafod sut y gall Cymru adeiladu dyfodol mwy diogel a gwydn. Agorodd y Prif Weinidog y cyfarfod drwy ddathlu'r ffaith bod Fframwaith Gwydnwch Cymru wedi'i gyhoeddi. Cydnabyddodd y Prif Weinidog gyfraniad y gymuned gwytnwch wrth ddatblygu'r ddogfen nodweddiadol, sy'n darparu gweledigaeth glir a rennir ar gyfer gwella'r parodrwydd am argyfyngau a'r ymateb iddynt yng Nghymru.

Darparwyd trosolwg i'r Fforwm o'r Fframwaith a'i bwysigrwydd wrth osod y weledigaeth a'r cyfeiriad strategol ar gyfer gwytnwch yng Nghymru.

Roedd y Cynllun Cyflawni cysylltiedig yn amlinellu camau penodol i'w cymryd yn y tymor byr, y tymor canolig a'r tymor hir. Roedd hefyd yn atgyfnerthu ymrwymiad Llywodraeth Cymru i ymgorffori gwytnwch ym mhob maes gwasanaeth cyhoeddus.

Croesawodd y Fforwm y cyfle i fod yn rhan o ddatblygu'r strategaeth wydnwch gyntaf i Gymru a chydnabyddodd y dull partneriaeth parhaus sydd ei angen i wella a datblygu ar y meysydd a nodwyd yn y cynllun cyflawni. 

Roedd yr eitem nesaf ar yr agenda yn ystyried y model llywodraethu tair haen newydd, a gyflwynwyd i gefnogi cyflawni'r Fframwaith a'i Gynllun Cyflawni. Mae'r model llywodraethu tair haen newydd yn cynnwys:

• Lefel strategol: Fforwm Gwydnwch Cymru, sy'n darparu arweinyddiaeth genedlaethol.
• Lefel cydlynu: Partneriaeth Gwydnwch Cymru, sy'n alinio ymdrechion ar draws sectorau.
• Lefel weithredol Is-grwpiau sy'n canolbwyntio ar gyflawni camau gweithredu ymarferol.

Mae'r strwythur newydd hwn yn symleiddio prosesau, yn cryfhau atebolrwydd, ac yn sicrhau bod gan bob partner rôl a llais clir.

Ystyriwyd y cylch gorchwyl diwygiedig ar gyfer y Fforwm gan yr aelodau, a oedd yn darparu pwrpas clir i'r Fforwm yn ogystal â chadarnhau ei aelodaeth newydd. Cytunodd yr aelodau i gwrdd tair gwaith y flwyddyn, gan gynnwys uwchgynhadledd flynyddol dan gadeiryddiaeth y Prif Weinidog. I sicrhau tryloywder, byddai crynodeb o bob cyfarfod yn cael ei gyhoeddi ar wefan Llywodraeth Cymru.

Penderfyniad:  Cytunwyd ar y cylch gorchwyl.
 

Darparwyd trosolwg o'r sylfaen dystiolaeth risg newydd a'r cynigion i sicrhau y byddai'n cael ei hadolygu a'i diweddaru yn y dyfodol. Tynnodd y cyfarfod sylw at y rôl bwysig a chwaraeodd y dogfennau hyn wrth sicrhau dealltwriaeth a rennir gan yr holl bartneriaid o'r risgiau sy'n wynebu Cymru ac wrth helpu i flaenoriaethu cynllunio ar gyfer parodrwydd a'r gallu i ymateb.

Darparwyd trosolwg o raglen alluoedd arfaethedig Llywodraeth Cymru, sy'n rhan bwysig o Fframwaith Gwydnwch Cymru, a oedd yn cynnwys cynigion i wella'r gallu i reoli ac ymateb i argyfyngau ac adfer. Mae'r rhaglen yn cynnwys (ymhlith pethau eraill):

• adolygiad ar lefel Cymru gyfan o'r angen am system rheoli gwersi i rannu arferion da ar draws sefydliadau
• calendr hyfforddi ac ymarfer Cymru gyfan i sicrhau parodrwydd cyson
• cydweithio parhaus ag Academi Gwydnwch y Deyrnas Unedig i broffesiynoli gwaith gwytnwch

Dywedodd aelodau'r Fframwaith fod y rhaglen alluoedd yn arbennig o amserol wrth i Gymru baratoi ar gyfer digwyddiadau mawr fel Pencampwriaeth Pêl-droed Ewrop UEFA yn 2028, a fyddai'n gofyn am seilwaith a chynllunio cadarn ar gyfer argyfyngau.

Clywodd y Fforwm am Ymarfer Pegasus, sef ymarfer parodrwydd am bandemig ledled y Deyrnas Unedig a ddatblygwyd ar y cyd gan Asiantaeth Diogelwch Iechyd y Deyrnas Unedig (UKHSA), yr Adran Iechyd a Gofal Cymdeithasol ac adrannau eraill y Llywodraeth.

Pwysleisiodd Prif Weinidog fod bod yn barod yn hanfodol i sicrhau bod Cymru yn gallu ymateb yn effeithiol i argyfyngau iechyd yn y dyfodol.

Daeth y Prif Weinidog â'r cyfarfod i ben drwy ddiolch i'r aelodau am eu presenoldeb a nodi eu cyfraniadau gwerthfawr, gan ailddatgan ymrwymiad Llywodraeth Cymru i barhau i ymgysylltu â rhanddeiliaid ar faterion gwytnwch.