Cyfarfod y Cabinet: 12 Mai 2025

• Y Gwir Anrhydeddus Eluned Morgan AS (Cadeirydd)
• Huw Irranca-Davies AS
• Jayne Bryant AS
• Mark Drakeford AS
• Jane Hutt AS (o eitem 3)
• Julie James AS
• Jeremy Miles AS
• Lynne Neagle AS
• Ken Skates AS
   
• Dawn Bowden AS
• Sarah Murphy AS
• Vikki Howells AS
• Jack Sargeant AS

Ymddiheuriadau

• Rebecca Evans AS

Swyddogion

• Andrew Goodall, yr Ysgrifennydd Parhaol
• Rachel Garside-Jones, Cyfarwyddwr Grŵp y Prif Weinidog
• Rebecca Dunn, Dirprwy Gyfarwyddwr Is-adran y Cabinet
• Victoria Jones, Prif Ysgrifennydd Preifat y Prif Weinidog
• Toby Mason, Pennaeth Cyfathrebu Strategol
• Sinead Gallagher, Dirprwy Gyfarwyddwr Swyddfa'r Cabinet
• Wayne David, Cynghorydd Arbennig
• Sarah Dickins, Cynghorydd Arbennig
• Madeleine Brindley, Cynghorydd Arbennig
• Julia David, Cynghorydd Arbennig
• Haf Davies, Cynghorydd Arbennig
• Victoria Evans, Cynghorydd Arbennig
• David Hooson, Cynghorydd Arbennig
• Nadila Hussein, Cynghorydd Arbennig
• Kirsty Keenan, Cynghorydd Arbennig
• Jackie Jones, Cynghorydd Arbennig
• Stephen Jones, Cynghorydd Arbennig
• Philippa Marsden, Cynghorydd Arbennig
• Martha O'Neil, Cynghorydd Arbennig
• Mary Wimbury, Cynghorydd Arbennig
• Christopher W Morgan, Pennaeth Ysgrifenyddiaeth y Cabinet (cofnodion)
• Damian Roche, Ysgrifenyddiaeth y Cabinet
• Helena Bird, Swyddfa’r Ysgrifennydd Parhaol
• Kath Hallett, Swyddfa’r Prif Weinidog
• Tracey Burke, Cyfarwyddwr Cyffredinol, Newid Hinsawdd a Materion Gwledig
• Sioned Evans, Prif Swyddog Gweithredu
• Judith Paget, Cyfarwyddwr Cyffredinol, Iechyd
• Andrew Slade, Cyfarwyddwr Cyffredinol, yr Economi, Ynni a Thrafnidiaeth
• Emma Williams, Cyfarwyddwr Cyffredinol Dros Dro, Addysg, Diwylliant a'r Gymraeg
• Nia James, Cyfarwyddwr Gwasanaethau Cyfreithiol
• Bethan Webb, Dirprwy Gyfarwyddwr, Cymraeg 2050 (eitem 4)
• Iddon Edwards, Pennaeth yr Economi, Tai a'r Gymraeg (eitem 4)

1.1 Cymeradwyodd y Cabinet gofnodion 28 Ebrill 2025.

Coffáu Diwrnod VE

2.1 Soniodd y Prif Weinidog am ddigwyddiadau coffa Diwrnod VE yr wythnos flaenorol. Roedd y rhain yn cynnwys: presenoldeb y Prif Weinidog mewn gwasanaethau yn Eglwys Gadeiriol Llandaf ac Abaty Westminster; a'r Dirprwy Brif Weinidog yn cynrychioli'r Llywodraeth mewn garddwest frenhinol.

3.1 Ystyriodd y Cabinet Grid y Cyfarfodydd Llawn gan nodi bod amser pleidleisio wedi ei drefnu ar gyfer 6:45pm ddydd Mawrth a thua 6:25pm ddydd Mercher.

4.1 Cyflwynodd Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid a'r Gymraeg y papur, a oedd yn nodi ymateb y Llywodraeth i adroddiad y Comisiwn Cymunedau Cymraeg, sef 'Grymuso cymunedau, cryfhau'r Gymraeg.'

4.2 Tynnodd adroddiad y Comisiwn sylw at ganlyniadau Cyfrifiad 2021, a'r dystiolaeth bod yr iaith yn dirywio yn y bröydd sy'n Gymraeg eu hiaith yn draddodiadol. Roedd y materion sy'n gysylltiedig â hyn yn gymhleth, heb un ateb unigol syml i'r heriau sy'n wynebu'r iaith.

4.3 Roedd y meysydd polisi allweddol a ystyriwyd gan y Comisiwn yn cynnwys yr economi, gweithleoedd, datblygu cymunedol a thai, cynllunio trefol a sir, ynghyd â chydraddoldeb, amrywiaeth, cynhwysiant, addysg cyfrwng Cymraeg, a chynllunio ieithyddol yn seiliedig ar y gymuned.

4.4 Roedd pum deg saith o argymhellion, a'r thema ganolog oedd yr angen i ddynodi ardaloedd o arwyddocâd ieithyddol dwysedd uwch.

4.5 Roedd ymateb drafft y Llywodraeth yn cyd-fynd â naw prif bennod yr adroddiad. Roedd yn rhoi crynodeb byr o'r bennod, naratif yn amlinellu'r ymateb i'r argymhellion, a hefyd roedd yn amlinellu'r camau gweithredu sydd eisoes ar y gweill, a’r hyn a fyddai’n cael ei wneud yn y dyfodol.  

4.6 Roedd y Cabinet yn cydnabod bod yr adroddiad hwn yn rhan o ddull gweithredu ehangach ar gyfer cefnogi'r defnydd o'r Gymraeg, a byddai angen ystyried yr argymhellion hyn yng nghyd-destun Bil y Gymraeg ac Addysg (Cymru), a oedd yn cwblhau ei daith drwy'r Senedd. Nodwyd y ffaith mai'r Bil hwn oedd y cyntaf i gael ei gymryd drwy'r Senedd yn gyfan gwbl yn yr iaith Gymraeg.

4.7 Cymeradwyodd y Cabinet y papur, gan nodi y byddai ymateb y Llywodraeth yn cael ei gyhoeddi yn ystod Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd ddiwedd mis Mai.

Ysgrifenyddiaeth y Cabinet
Mai 2025