Cyfarfod y Pwyllgor Archwilio a Sicrhau Risg: 26 Tachwedd 2024

• Mike Usher, Cyfarwyddwr Anweithredol a Chadeirydd ARAC LlC ac ARAC y Grŵp Gwasanaethau Corfforaethol ac Arolygiaethau (CS&I)
• Nigel Reader, Cadeirydd – Aelod Annibynnol, ARAC y Grŵp Iechyd, Gofal Cymdeithasol a'r Blynyddoedd Cynnar (HSCEY)
• Gareth Pritchard, Cadeirydd Dros Dro - Aelod Annibynnol ARAC y Grŵp Addysg, Diwylliant a’r Gymraeg (ECWL)
• Mel Doel, Cadeirydd Dros Dro - Aelod Annibynnol, ARAC Grŵp yr Economi, Ynni a Thrafnidiaeth (EET)

Swyddogion

• Andrew Goodall, Yr Ysgrifennydd Parhaol
• Sioned Evans, Cyfarwyddwr Cyffredinol, Grŵp ECWL
• Tracey Burke, Cyfarwyddwr Cyffredinol, Grŵp Llywodraeth Leol, Tai, Newid  Hinsawdd a Materion Gwledig (LGHCCRA)
• Judith Paget, Cyfarwyddwr Cyffredinol, Grŵp HSCEY / Prif Weithredwr y GIG
• Tim Moss, Y Prif Swyddog Gweithredu
• Peter Ryland, Prif Weithredwr WEFO
• Dean Medcraft, Cyfarwyddwr Cyllid
• David Richards, Cyfarwyddwr Priodoldeb a Moeseg
• Glyn Jones, Prif Swyddog Digidol
• Dom Houlihan, Cyfarwyddwr Pobl a Lleoedd
• Kim Jenkins, Dirprwy Gyfarwyddwr Cyfrifon, Llywodraethiant a Grantiau
• Helen Morris, Dirprwy Gyfarwyddwr Archwilio, Sicrwydd ac Atal Twyll
• Richard Harries, Archwilio Cymru
• Clare James, Archwilio Cymru
• Matthew Mortlock, Archwilio Cymru

Hefyd yn bresennol

• Pennaeth y Ganolfan Ragoriaeth Llywodraethiant Corfforaethol
• Dirprwy Bennaeth Archwilio Mewnol
• Pennaeth Cyfrifyddu Ariannol a Thechnegol
• Pennaeth Cyfrifon - Cyfuno
• Uwch Archwilydd - Archwilio Cymru
• Ysgrifenyddiaeth ARAC

1.1 Ni ddaeth unrhyw ddatganiadau o fuddiant i law mewn perthynas ag eitemau ar yr agenda.

2.1 Yn amodol ar fân ddiwygiad i ddarparu eglurder, cytunwyd ar y cofnodion fel cofnod cyflawn a chywir.

2.2 Cymeradwyodd y Pwyllgor y dull rhagweithiol a ddefnyddiwyd i roi camau gweithredu y cytunwyd arnynt ar waith. Cafwyd diweddariad ar gamau gweithredu agored a nododd y Pwyllgor y byddai sawl un yn cael sylw pan fyddai fersiynau diwygiedig o ddogfennau, megis y gofrestr risgiau, yn cael eu cyflwyno yn y cyfarfod nesaf.

Rhoddodd yr Ysgrifennydd Parhaol ddiweddariad i'r Pwyllgor am nifer o feysydd allweddol, gan gynnwys:

• Blaenoriaethau cyflawni'r Prif Weinidog y mae angen eu hystyried ochr yn ochr â gweddill y Rhaglen Lywodraethu a dyletswyddau craidd a statudol. Rhagwelir y bydd y Cabinet, dros yr wythnosau nesaf, yn cymeradwyo agweddau'r blaenoriaethau diwygiedig sy'n ymwneud â pherfformiad.
• Mae Ymchwiliad Cyhoeddus y DU ar Covid yn parhau i gymryd llawer iawn o amser swyddogion. Mae argymhellion Modiwl 1 yn cael eu hystyried ac mae swyddogion yn paratoi ar gyfer y modiwlau sy'n weddill.
• Gwnaed cyhoeddiadau polisi allweddol yn ymwneud â'r Ardoll Ymwelwyr a'r Cynllun Ffermio Cynaliadwy yn ystod yr wythnos yn dechrau 25 Tachwedd.
• Mae mecanwaith y Rhaglen Ddeddfwriaethol yn cael ei hadolygu i sicrhau bod digon o arbenigedd a gallu i sicrhau y caiff ei chyflawni'n llwyddiannus.
• Y canolbwynt ar wydnwch a llesiant ar draws y sefydliad. Mae canlyniadau arolwg staff 2024 ar fin cael eu cyhoeddi, a bydd y canlyniadau cychwynnol yn cael eu hystyried gan y Pwyllgor Gweithredol ar ddiwedd mis Tachwedd.

4.1 Cafodd y Pwyllgor ddiweddariad am yr adolygiad, gan Archwilio Cymru, am Gyfrifon Cyfunol Llywodraeth Cymru ar gyfer 2023-24, y disgwylir iddynt gael eu llofnodi a'u gosod gerbron y Senedd ar 29 Tachwedd.

4.2 Cyflwynodd Archwilio Cymru ei ddogfen ISA 260 sy'n amlinellu casgliadau ei adolygiad o'r cyfrifon cyfunol. Tynnwyd sylw at y berthynas waith effeithiol, hyblyg a phragmataidd rhwng y ddau barti.

Roedd y Pwyllgor yn falch o nodi bod Archwilio Cymru yn cynnig barn archwilio ddiamod ar y cyfrifon. Mae un sylw naratif yn y farn ynghylch peidio â datgelu dwy elfen yn yr Adroddiad Cydnabyddiaeth Ariannol. 

4.3 Nododd ISA 260 rai meysydd lle y gellir gwella'r fframwaith rheoli ac fe nodir manylion y rhain mewn Llythyr Rheoli at Lywodraeth Cymru a gaiff ei ddarparu ar ddechrau 2025. Roedd y Pwyllgor yn fodlon argymell bod yr Ysgrifennydd Parhaol yn llofnodi'r cyfrifon a'r Llythyr Cynrychiolaeth.

4.4 Cydnabu'r Pwyllgor natur gymhleth y broses gyfrifon oherwydd ehangder y swyddogaethau, y ffin gyfrifyddu gyfuno ehangach a'r newid mewn safonau archwilio. Cymeradwyodd y Pwyllgor y dull cydweithredol sy'n cynnwys y Tîm Cyfrifon Canolog, Penaethiaid Cyllid Grŵp ac Archwilio Cymru a'r ffocws rhagweithiol ar wersi a ddysgwyd wrth i'r gwaith fynd rhagddo.

4.5 Diolchodd y Pwyllgor i gydweithwyr o Lywodraeth Cymru ac Archwilio Cymru am eu gwaith wrth baratoi ac adolygu'r cyfrifon cyfunol o fewn yr amserlenni a ragwelir.

Cafodd y Pwyllgor diweddariad ar waith Archwilio Cymru ac fe dynnwyd sylw at y meysydd canlynol:

• Roedd ymgynghoriad ar ‘God Ymarfer Archwilio Archwilydd Cyffredinol Cymru’ wedi cael ei lansio ac wedi cael ei rannu gyda Llywodraeth Cymru. Y dyddiad cau ar gyfer ymatebion yw 27 Ionawr 2025.
• Mae'r adolygiad o Gynaliadwyedd Ariannol Llywodraeth Leol yn mynd drwy'r proses glirio derfynol ac mae'n debygol o gael ei gyhoeddi ym mis Rhagfyr 2025.
• Mae'r adolygiad o wasanaethau canser a chyfeiriad strategol hefyd yn mynd drwy'r broses glirio ac mae'n debygol o gael ei gyhoeddi ar ddechrau 2025.
• Mae gwaith cwmpasu yn parhau i adolygu'r Uwch Wasanaeth Cyhoeddus yng Nghymru.

6.1 Cafodd y Pwyllgor ddiweddariadau ar broses yr Holiadur Rheolaeth Fewnol ar gyfer 2024-2025 ac adolygu Datganiad Llywodraeth Cymru ar ei pharodrwydd i dderbyn risg. Gwnaeth y Pwyllgor nodi triongliant sicrwydd, cymeradwyo'r dulliau gweithredu arfaethedig a chroesawu'r bwriad i ddarparu mwy o eglurder mewn rhai meysydd a darparu canllawiau ymarferol i staff.

6.2 Ystyriodd y Pwyllgor risgiau sy'n gysylltiedig â TG a oedd yn cynnwys digonolrwydd cyllidebau ar adeg pan fo costau trwyddedau a chontractwyr yn cynyddu, cronni dyled etifeddol ar geisiadau corfforaethol, parhad busnes a chefnogaeth barhaus i systemau gan gyflenwyr.

6.3 Er i'r Pwyllgor gymeradwyo'r camau amrywiol sy'n cael eu cymryd i liniaru'r risgiau hyn a chynyddu seibergadernid, roedd yn parhau'n ddigon pryderus i ofyn am ddiweddariad ar reoli'r risgiau hyn maes o law.

7.1 Cafodd y Pwyllgor ddiweddariad am sefyllfa ariannol Llywodraeth Cymru fel yr oedd yng Nghyfnod 7. Ers i'r sefyllfa ariannol hon gael ei pharatoi, mae Datganiad Cyllideb y DU wedi digwydd ac fe roddwyd swm ychwanegol o £1.7b mewn perthynas â 2024-2025 a 2025-2026. Mae trafodaethau parhaus yn y Cabinet am y ffordd orau o i ddefnyddio'r cyllid hwn i fodloni'r meysydd blaenoriaeth. Disgwylir i gyllideb ddrafft Llywodraeth Cymru 2025-2026 gael ei chyhoeddi ar 9 Rhagfyr.

8.1 Cafodd y Pwyllgor yr wybodaeth ddiweddaraf am y gwaith archwilio mewnol a'r negeseuon allweddol sydd wedi'u cynnwys mewn adroddiadau diweddar.

Ysgrifenyddiaeth ARAC
Dyddiad Cyhoeddi – Chwefror 2025