Cylchlythyr demograffeg Ystadegau Cymru: Medi 2025

Yn dilyn yr  argymhelliad gan Awdurdod Ystadegau'r DU, mae Llywodraeth y DU wedi comisiynu’r Swyddfa Ystadegau Gwladol (SYG) i gynnal cyfrifiad o Gymru a Lloegr yn 2031 (GOV.UK). Bydd hyn yn cyfuno cryfderau casglu data poblogaeth gyfan â'r gwerth ychwanegol y gall data gweinyddol ei ddarparu.

Mae'r ONS yn ceisio cyflwyno cyfrifiad o'r boblogaeth gyfan sy'n seiliedig ar holiadur tra'n defnyddio data gweinyddol hefyd i wella ansawdd, amlder ac ystod yr ystadegau y gall eu darparu y tu allan i gyfrifiad.

Mae Tasglu'r Cyfrifiad wedi'i sefydlu sydd wedi dechrau cwmpasu cynlluniau ar gyfer 2031. Bydd y tasglu yn canolbwyntio ar gyflwyno cyfrifiad sy'n adeiladu ar lwyddiannau 2021. Bydd yn gweithio'r gyda llywodraethau datganoledig i gefnogi allbynnau cydlynol y DU a manteisio i’r eithaf ar y gwaith gyda data gweinyddol hyd yn hyn, i gefnogi cyfrifiad mwy effeithlon o ansawdd uchel.

Bydd yr ONS yn lansio ymgynghoriad cyhoeddus yn ddiweddarach yr hydref hwn. Bydd yr ymgynghoriad hwn yn casglu barn am bynciau y mae eu hangen ar ddefnyddwyr o system o ystadegau'r boblogaeth ac yn llywio datblygiad holiadur y cyfrifiad.

Ar 30 Gorffennaf, cyhoeddodd y SYG amcangyfrifon canol 2023 o boblogaeth Cymru a Lloegr. Mae Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi bwletin sy'n crynhoi amcangyfrifon canol 2023 o boblogaeth Cymru. Bydd tablau StatsCymru yn cael eu diweddaru maes o law.

Mae amcangyfrifon ar gyfer canol 2022 a chanol 2023 wedi'u diwygio gan yr ONS i ymgorffori gwell data rhyngwladol a mewnol am fudo. Ar gyfer mudo rhyngwladol, defnyddiwyd yr amcangyfrifon mudo rhyngwladol hirdymor diweddaraf (SYG), a gyhoeddwyd ym mis Mai 2025. Ar gyfer mudo mewnol, defnyddiwyd data Gwasanaeth Demograffeg Bersonol y GIG a'r Asiantaeth Ystadegau Addysg Uwch, nad oedd ar gael o'r blaen. Gellir dod o hyd i ragor o wybodaeth am effaith y diwygiadau ym mwletin y SYG.

Mae amcangyfrifon poblogaeth Cymru ar gyfer y cyfnod hwn wedi'u diwygio i fyny i:

• 3,134,000 yng nghanol 2022, sef cynnydd o 1,500 (0.05%) o'r amcangyfrif a gyhoeddwyd yn flaenorol
• 3,167,000 yng nghanol 2023, sef cynnydd o 2,900 (0.09%) o'r amcangyfrif a gyhoeddwyd yn flaenorol

Mae'r amcangyfrifon canol-blwyddyn yn cyfeirio at y boblogaeth ar 30 Mehefin yn y flwyddyn gyfeirio ac maent yn cael eu cyhoeddi'n flynyddol.

Y prif bwyntiau

Ar 30 Mehefin 2024, amcangyfrifwyd bod rhyw 3,187,000 o bobl yn byw yng Nghymru, sef cynnydd o 0.6% ers canol 2022, neu rhyw 19,300 yn fwy o bobl.

Mae'r cynnydd yn y boblogaeth yng Nghymru rhwng canol 2022 a chanol 2023 wedi cael ei sbarduno gan gynnydd mewn mudo rhyngwladol net.

Amcangyfrifwyd bod pobl 65 oed neu hŷn yn cyfrif am ychydig dros bump o gyfanswm poblogaeth Cymru yng nghanol 2024 (21.7%, neu 693,000 o bobl).

Yr awdurdod lleol â'r cynnydd canrannol mwyaf yn y boblogaeth yng Nghymru rhwng canol 2023 a chanol 2024 oedd Casnewydd, sef cynnydd o 1.7%.

Cafwyd cynnydd o 1.2% yn y boblogaeth yn Lloegr rhwng canol 2023 a chanol 2024, sy'n uwch na'r cynnydd a welwyd yng Nghymru yn ystod yr un cyfnod.

Yn ogystal ag amcangyfrifon canol 2024 o'r boblogaeth, mae'r SYG hefyd wedi cyhoeddi gwybodaeth am ansawdd a methodoleg (SYG), a diweddariad i'r canllaw ar y fethodoleg (SYG) i gyd-fynd â'r amcangyfrifon swyddogol diweddaraf. 

‌Os oes gennych unrhyw gwestiynau, mae croeso ichi gysylltu â ni ar ystadegau.poblogaeth@llyw.cymru.

Mae amcangyfrifon canol blwyddyn o'r boblogaeth sy'n seiliedig ar ddata gweinyddol (ABPEs) yn cael eu cynhyrchu gan yr SYG ar gyfer awdurdodau lleol yng Nghymru a Lloegr. Ystadegau swyddogol o dan ddatblygiad (y Swyddfa Rheoleiddio Ystadegau) yw'r rhain tra bo'r SYG yn mireinio ei dulliau a'r ffynonellau data sy'n cael eu defnyddio. Nid ydynt yn disodli'r amcangyfrifon canol blwyddyn swyddogol o'r boblogaeth, ac ni ddylid eu defnyddio i wneud penderfyniadau. Ni ddylid atgynhyrchu'r allbynnau hyn heb y rhybudd hwn.

Mae'r SYG wedi rhyddhau ABPEs ochr yn ochr â'r amcangyfrifon poblogaeth swyddogol achrededig canol blwyddyn. Mae ABPEs yn defnyddio dulliau newydd arloesol ac ystod ehangach o ffynonellau data. Mae gwahaniaethau rhwng y dulliau a'r ffynonellau data a ddefnyddir yn golygu nad yw'r SYG yn disgwyl i'r ddwy set o amcangyfrifon gyd-fynd yn union. Mae rhagor o wybodaeth ar gael yn deall amcangyfrifon canol blwyddyn o'r boblogaeth sy'n seiliedig ar ddata gweinyddol ar gyfer awdurdodau lleol yng Nghymru a Lloegr (SYG). Cyhoeddodd y SYG hefyd Amcangyfrifon poblogaeth seiliedig ar ddata gweinyddol: astudiaethau achos awdurdodau lleol, Cymru a Lloegr, canol 2023 (SYG) ym mis Tachwedd 2024, a oedd yn cynnwys Caerdydd fel un o'r astudiaethau achos.

Ar gyfer canol 2024, yr amcangyfrif poblogaeth seiliedig ar ddata gweinyddol ar gyfer Cymru oedd tua 3,177,600. Mae hyn 0.3% yn is na'r amcangyfrifon poblogaeth canol blwyddyn swyddogol.

Ym mis Mai 2025, cyhoeddodd yr SYG asesiad o barodrwydd i amcangyfrif poblogaeth seiliedig ar ddata gweinyddol ddod yn amcangyfrifon swyddogol o boblogaeth Cymru a Lloegr (SYG). Mae'r SYG yn gweithio i fodloni'r meini prawf derbyn (SYG) yn llwyddiannus ac yn anelu at wneud yr ABPEs yn amcangyfrifon poblogaeth swyddogol yn 2026.

Mae manylion pellach am yr ABPEs sy'n seiliedig ar ddata gweinyddol ym maes sicrhau ansawdd, y defnydd priodol ohonynt, eu cryfderau a'u cyfyngiadau, ar gael yn yr adroddiad ar yr amcangyfrifon canol blwyddyn o boblogaeth Cymru a Lloegr sy'n seiliedig ar ddata gweinyddol a Gwybodaeth Ansawdd a Methodoleg (SYG).

Nod yr SYG yw rhyddhau set lawn o amcangyfrifon canol 2023 o boblogaeth y DU yn nes ymlaen yn y flwyddyn. Bydd hyn yn cynnwys amcangyfrifon ar gyfer Gogledd Iwerddon a gynhyrchir gan Asiantaeth Ystadegau ac Ymchwil Gogledd Iwerddon, ac amcangyfrifon ar gyfer yr Alban a gynhyrchir gan Gofnodion Cenedlaethol yr Alban.

Ar 27 Mehefin, rhyddhaodd y SYG gyhoeddiad sy'n darparu cyfansymiau 2021 y DU a Phrydain Fawr ar gyfer ystod o bynciau o'r cyfrifiad (SYG). Mae hwn wedi bod yn gydweithrediad ochr yn ochr â Chofnodion Cenedlaethol yr Alban ac Asiantaeth Ystadegau ac Ymchwil Gogledd Iwerddon. 

Oherwydd bod cyfrifiad yr Alban wedi'i gynnal yn 2022 (o ganlyniad i bandemig COVID-19), amcangyfrifodd y SYG werthoedd 2021 ar gyfer yr Alban a'u hychwanegu at ddata Cyfrifiad 2021 o Gymru, Lloegr a Gogledd Iwerddon.

Mae'r cyhoeddiad yn cynnwys tablau sy'n seiliedig ar bwnc a chanllaw ansawdd a methodoleg. Nid yw cyfansymiau'r DU a Phrydain Fawr, ac amcangyfrifon 2021 ar gyfer yr Alban, yn ystadegau swyddogol achrededig. 

Dylech gofio nad yw cyfansymiau'r Alban yn disodli canlyniadau Cyfrifiad 2022 NRS fel ystadegau cyfrifiad diffiniadol yr Alban.

Ar 24 Mehefin, cyhoeddodd y SYG amcanestyniadau poblogaeth is-genedlaethol ar gyfer Lloegr (SYG). Mae'r amcanestyniadau poblogaeth hyn yn amcanestyniadau yn ôl awdurdodau lleol Lloegr a daearyddiaethau iechyd.

I gael gwybodaeth am ystadegau am y Gymraeg, gweler diweddariad chwarterol Ystadegau Cymru.

Rhif ffôn: 0300 025 0373

E-bost: ystadegau.poblogaeth@llyw.cymru

Cyfryngau: 0300 025 8099