Jack Sargeant AS, y Gweinidog Diwylliant, Sgiliau a Phartneriaeth Gymdeithasol
Ers 2017, pan gafodd ei gymorth ei ehangu o lyfrgelloedd cyhoeddus yn unig i gynnwys amgueddfeydd ac archifau, mae'r Rhaglen Gyfalaf Trawsnewid Diwylliannol wedi buddsoddi dros £10.5 miliwn yn y gwaith o gynnal y sector diwylliant lleol yng Nghymru, gan gefnogi mwy nag 80 o brosiectau.
Nod y Rhaglen Gyfalaf Trawsnewid Diwylliannol yw cefnogi llyfrgelloedd cyhoeddus, amgueddfeydd lleol a gwasanaethau archifau i drawsnewid y ffordd maen nhw'n darparu gwasanaethau, moderneiddio eu cyfleusterau a gwella'r hyn sydd ar gael ganddyn nhw ar gyfer y bobl a'r cymunedau maen nhw'n eu gwasanaethu. Mae'r prosiectau'n canolbwyntio ar wella mynediad, gweithio mewn partneriaeth, datgarboneiddio a datblygu gwasanaethau mwy cynaliadwy. Mae’r cynllun yn cefnogi cyflawni rhai o’r uchelgeisiau o fewn y Blaenoriaethau Diwylliant. Mae pob un o'r prosiectau sydd wedi derbyn cymorth hefyd yn cefnogi'r gwaith o gyflawni'r nodau llesiant sy'n rhan annatod o Ddeddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol.
Mae rhaglen 2025–26 yn fuddsoddiad pellach mewn sectorau diwylliannol lleol, ac mae'n cefnogi 11 prosiect ychwanegol – dwy Archif, chwe Llyfrgell a thair Amgueddfa. Gwerth y rhaglen hon yw ychydig dros £1.327 miliwn ar gyfer 2025-26 a £453k ar gyfer 2026–27.
Bydd Amgueddfa newydd ar gyfer Trefynwy yn cynnwys addasu ac ailwampio Neuadd y Sir, gan adleoli a moderneiddio'r Amgueddfa. Bydd hyn yn cynnwys orielau newydd a chyfleusterau storio gwrthrychau, ynghyd â mannau dysgu a chymunedol, gyda phrofiadau gwell ar gyfer ymwelwyr. Bydd y prosiect yn rhoi golwg mwy amlwg i Neuadd y Sir yn Sgwâr Agincourt.
Bydd cyllid ar gyfer adleoli'r Storfa yn cyfrannu at ailfodelu'r Llyfrgell Ganolog yn Abertawe fel rhan o raglen hybiau ehangach canol y ddinas. Bydd y cyllid yn cefnogi gosod gofod llyfrgell newydd i greu man hyblyg, hygyrch, bywiog a defnyddiol gyda gwasanaethau estynedig ar gael.
Bydd Siop Archifau Wrecsam sy'n addas ar gyfer prosiect yr 21ain ganrif yn gweld creu storfa archifau newydd sbon ar gyfer y gwasanaeth, gan ganiatáu iddo adfer gwasanaeth cyhoeddus llawn o'i gymharu â'r gwasanaeth cyfyngedig sydd ar gael ar hyn o bryd oherwydd diffyg lle a chapasiti.
Mae'r rhaglen wedi bod, ac yn parhau i fod, yn adnodd hanfodol i'r sefydliadau hyn a'u cymunedau, gan sicrhau bod gwasanaethau'n addas i'r diben ac yn fodern ac y gellir eu darparu mewn ffordd fwy cynaliadwy.
Mae gwybodaeth am yr holl brosiectau wedi'u hariannu drwy'r cylch grant diweddar ar gael yma Rhaglen Grant Cyfalaf Trawsnewid: grantiau a ddyfarnwyd | LLYW.CYMRU