Deall effaith Ymyriadau Treth Gyngor yng Nghymru: eithrio ymadawyr gofal rhag talu'r dreth gyngor

Cwblhawyd yr ymchwil yn 2022 ac roedd yn cynnwys ymchwil desg, gwaith dadansoddi ystadegau meintiol a gwaith maes.

Prif ganfyddiadau

• Yn ôl y cynghorau a'r sefydliadau sy'n cefnogi ymadawyr gofal, ceir lefel uchel o ymwybyddiaeth o'r eithriad rhag talu'r Dreth Gyngor i ymadawyr gofal.
• Ym mhrofiad ymadawyr gofal, gall y lefel o ddealltwriaeth ynghylch yr eithriad ymhlith swyddogion y Dreth Gyngor a swyddogion Gwasanaethau Cymdeithasol fod yn dameidiog.
• Ymddengys bod gan gynghorau system weddol gyson a llwyddiannus ar gyfer ceisio gwybodaeth gan eu hadran Gwasanaethau Cymdeithasol eu hunain drwy eu proses rhannu data fewnol. Dyma'r brif system a nodwyd gan gynghorau ar gyfer adnabod ymadawyr gofal, ac ymgysylltu â nhw.
• Yn ôl gweinyddwyr y Dreth Gyngor ac ymadawyr gofal, ceir rhwystrau i ddarpariaeth yr eithriad oherwydd anawsterau wrth geisio'r dystiolaeth ofynnol gan yr adran Gwasanaethau Cymdeithasol. Mae hyn yn arbennig o wir pan mae'r adran Gwasanaethau Cymdeithasol berthnasol wedi'i lleoli mewn cyngor arall.
• Dywedodd ymadawyr gofal eu bod yn cael trafferthion wrth geisio cyngor ac arweiniad clir ynghylch yr eithriad.
• Mae'r dystiolaeth a gasglwyd drwy waith maes yn awgrymu bod cyflwyno eithriad rhag talu'r Dreth Gyngor i ymadawyr gofal wedi bod yn effeithiol wrth gefnogi ymadawyr gofal. Ystyrir y cymorth ariannol mewn golau cadarnhaol, ac mae'r mesur yn lliniaru rhag niweidion posib, megis dyled neu ddigartrefedd.
• Mae ymadawyr gofal ifanc yn bryderus ynghylch effaith yr ymyl clogwyn maent yn ei wynebu pan fyddant yn cyrraedd 25 mlwydd oed, pan gaiff y cymorth Treth Gyngor ei waredu heb unrhyw liniariadau awtomatig.
• Awgryma dadansoddiad ystadegol fod yr eithriadau a roddir yn weddol gyson ledled Cymru.