Diweddariad 3 argymhellion chwe mis archwiliad dwfn ynni adnewyddadwy - Gwerth economaidd a chymdeithasol

Argymhelliad    

Byddwn ni'n gweithio gyda Llywodraeth y DU i ddod â buddsoddiad newydd i borthladdoedd yng Nghymru. Byddwn yn gweithio gyda phorthladdoedd yng Nghymru i nodi cyfleoedd i arbenigo a chydweithio, ac i sicrhau bod porthladdoedd Cymru yn barod i fuddsoddi ynddynt. Rydym yn galw ar Ystad y Goron a Llywodraeth y DU i wneud y gorau o werth cyfleoedd datblygu'r gadwyn gyflenwi a'r seilwaith yng Nghymru o'u cylchoedd prydlesu.

Prif uchafbwyntiau / cerrig milltir

• Rhoddwyd cymorth cyfnod cynnar ar ffurf arian cyfatebol o hyd at £1m i Borthladd Penfro.
• Mae Tîm y Rhaglen Ynni Morol wedi bod yn gweithio gydag Awdurdod Porthladd Aberdaugleddau/Porthladd Penfro ac ABP/Port Talbot i’w hannog i gydweithredu a chynnig dull ‘amlborthladd’ o ymdrin â’r cyfleoedd arwyddocaol iawn a gyflwynir gan wynt alltraeth arnofiol yn y Môr Celtaidd. Trwy gydweithredu ag awdurdodau lleol, llwyddwyd i gael statws Porthladd Rhydd i Awdurdod Porthladd Aberdaugleddau/Porthladd Penfro ac ABP/Port Talbot ar sail gwynt alltraeth arnofiol.
• Mae prosiect Erebus wedi’i ohirio yn sgil AR5 y Contract ar gyfer Gwahaniaeth – ni chafwyd cynigion gan ddatblygwyr gwynt alltraeth, yn cynnwys Blue Gem Wind.
• Disgwylir cyhoeddiadau’n fuan ynglŷn â’r Cynllun Buddsoddi a Gweithgynhyrchu Ynni Gwynt Alltraeth Arnofiol (FLOWMIS)
• Mae trafodaethau a gynhaliwyd yn ddiweddar gyda phorthladdoedd yn awgrymu bod ansicrwydd ynglŷn â refeniw yn parhau i fod yn bryder. Mae Llywodraeth Cymru yn credu bod yna risg y gallai hyn effeithio ar fuddsoddi mewn porthladdoedd (camau uwchraddio llai dros gyfnodau hwy) – rhywbeth a allai, yn ei dro, leihau maint y manteision.
• Mae Morglawdd Caergybi wedi cael cyllid gan Lywodraeth Cymru i sicrhau dyfodol Porthladd Caergybi.

Camau nesaf at gwblhau

Dros y chwe mis nesaf, byddwn yn gwneud y canlynol:

• Monitro a chadarnhau grantiau ar gyfer y ddau borthladd.
• Cyfarfod â Blue Gem Wind i drafod y camau nesaf (os o gwbl) mewn perthynas ag Erebus.
• Parhau i gynnal trafodaethau gyda phorthladdoedd i drafod trefniadau cydweithredu a’r camau sy’n angenrheidiol i esgor ar y manteision economaidd-gymdeithasol mwyaf i Gymru yn sgil gwynt alltraeth arnofiol.
• Gyda phartneriaid (e.e. Ystad  Goron), parhau i archwilio’r ansicrwydd ynghylch a fydd UKIB / Llywodraeth y DU yn gwarantu refeniw fel y gellir uwchraddio seilwaith yn gynnar ac yn llwyr yn y porthladdoedd.
• Mae Bargen Twf y Gogledd yn gweithio gyda Phorthladd Caergybi i gynorthwyo i ddarparu seilwaith ar gyfer y Porthladd.
• Ystyried potensial hybiau gweithrediadau a chynnal a chadw.

Argymhelliad    

Wrth i ni ddatblygu cynllun gweithredu sgiliau sero net erbyn gwanwyn 2022 byddwn yn cefnogi mwy o gydweithio mewn diwydiant er mwyn gwneud y gorau o gyfleoedd yn y gadwyn gyflenwi yng Nghymru.

Prif uchafbwyntiau / cerrig milltir    

• Ers cyhoeddi’r Cynllun ym mis Chwefror 2023, mae’r gweithgareddau wedi canolbwyntio ar gyflawni’r 36 cam gweithredu a chodi ymwybyddiaeth.
• Roedd Cam Gweithredu 1 yn ymrwymo i gynnal ymgynghoriad cyhoeddus er mwyn helpu i wella ein dealltwriaeth o’r anghenion sgiliau sydd gan sectorau penodol, ac roedd yn cynnwys cwestiynau penodol yn ymwneud â’r diffiniad, heriau a chymorth i gyflogwyr, a themâu trawstoriadol.
• Daeth yr ymgynghoriad i ben ar 31 Rhagfyr 2023. Mae Miller Research Ltd wrthi’n dadansoddi’r ymatebion.
• Disgwylir y bydd yr adroddiad terfynol yn barod ddiwedd mis Mawrth ac y bydd Mapiau Trywydd y Sector yn cael eu cyhoeddi ym mis Mai 2024 gyda digwyddiadau ymgysylltu.
• Ym mis Hydref 2023, cyflwynwyd elfen newydd o’r Rhaglen Sgiliau Hyblyg. Fe’i hanelir at gyflogwyr ac mae’n darparu 50% ar gyfer uwchsgilio gweithluoedd.
• Mae cyfrifon Dysgu Personol Gwyrdd a chyfrifon Dysgu Personol yn darparu ar gyfer anghenion sgiliau presennol.
• Mae adolygiad ar waith i greu pecyn cymorth newydd i Gyflogwyr ar gyfer Haf 2024.
• Mae Llywodraeth Cymru wedi cynorthwyo Partneriaeth Sgiliau Rhanbarthol Gogledd Cymru i fynd i’r afael â gwaith manwl yn ymwneud â’r bwlch sgiliau yng Ngogledd Cymru. Mae’r gwaith hwn wedi’i gyhoeddi bellach.

Camau nesaf at gwblhau

• Cwblhawyd yr argymhelliad hwn. Byddwn yn parhau i fwrw ymlaen ag argymhellion yr Archwiliad Dwfn o Ynni Adnewyddadwy.
• Comisiynwyd iCrossing i ddatblygu Rhestr Termau Sgiliau Gwyrdd / Sero Net, a fydd yn cyd-fynd â Gweithredu ar Hinsawdd Cymru.
• Mae Cynllun Gweithredu Cydraddoldeb wrthi’n cael ei lunio i ategu’r cynllun ehangach.
• Mae’r sector Addysg Bellach yn mapio cyrsiau sero net a disgwylir cael adroddiad erbyn diwedd mis Mawrth 2024.

Argymhelliad    

Gan weithio gyda diwydiant, byddwn yn cwmpasu rhaglen waith i osod cymaint â phosibl o osodiadau ynni adnewyddadwy, hyblygrwydd a storio ar safleoedd busnes a diwydiannol. Bydd y rhaglen yn edrych ar ddulliau o gefnogi ac osgoi risg wrth fuddsoddi.

Prif uchafbwyntiau / cerrig milltir   

• Mae Diwydiant Net Sero Cymru yn mynd o nerth i nerth. Yn y cyfnod hwn, mae wedi llwyddo i sicrhau “Safle Lansio” ar gyfer De Orllewin Cymru a oedd yn cynnwys hyd at £2.2m gan Lywodraeth y DU yn y rownd gyntaf.
• Yn ddiweddar, arweiniodd Diwydiant Net Sero Cymru gais i ddatblygu Clwstwr Diwydiannol Gogledd Ddwyrain Cymru a llwyddodd i gael hyd at £71k gan strwythurau Llywodraeth y DU ar gyfer datgarboneiddio o fewn y ddau hwb twf glân yng Nglannau Dyfrdwy a Wrecsam.
• Ar hyn o bryd, mae swyddogion yn annog y diwydiant i wneud cais am gyllid IETF Cam Tri gan Lywodraeth Cymru. Daw’r cyfnod ymgeisio i ben ym mis Ebrill 2024.

Camau nesaf at gwblhau

• Bydd swyddogion yn parhau i annog y diwydiant i wneud cais am gyllid IETF Cam Tri gan Lywodraeth Cymru. Daw’r cyfnod ymgeisio i ben ym mis Ebrill 2024.