Eitem 5 ar yr agenda: cynigion ar gyfer y camau nesaf ar AI

Y penderfyniad sydd ei angen

Gofynnir i aelodau'r Cyngor Partneriaeth Gymdeithasol (y Cyngor): 

• nodi’r trafodaethau yn y gweithdy
• cytuno y dylai gwaith y Cyngor yn y maes hwn ganolbwyntio ar sgiliau'r gweithlu
• cytuno hefyd bod Grŵp Cyflawni yn cael ei sefydlu i fwrw ymlaen â'r gwaith

1. Er mwyn i'r Cyngor:

• dderbyn yr wybodaeth ddiweddaraf am drafodaethau o'r Gweithdy Deallusrwydd Artiffisial (AI) a gynhaliwyd ar 7 Gorffennaf.
• cytuno mai AI a sgiliau’r gweithlu fydd canolbwynt gweithgarwch yn y dyfodol
• cytuno i sefydlu Grŵp Cyflawni i nodi maes penodol o fewn sgiliau’r gweithlu i'r Cyngor ganolbwyntio arno

2. Mae pwnc AI wedi cael ei drafod sawl gwaith yn y Cyngor gan gynnwys papur sy'n argymell canolbwyntio ar sgiliau yn y cyfarfod ar 12 Mawrth. Roedd y papur hwnnw'n amlinellu'r heriau ehangach o greu gweithlu sy’n llythrennog o ran AI, yr angen i nodi maes penodol o'r maes sgiliau a phwysigrwydd osgoi dyblygu â’r fforymau presennol. Er bod y papur wedi creu trafodaeth ar sgiliau ac AI, ni nodwyd ffocws penodol. 
    
3. Mewn ymateb, trefnwyd Gweithdy AI gyda phartneriaid cymdeithasol ar 7 Gorffennaf gan ddefnyddio eu harbenigedd i nodi meysydd posibl y gallai’r Cyngor ganolbwyntio arnynt. Roedd y Gweithdy yn cydnabod y gwerth o ystyried sgiliau'r gweithlu a phwysigrwydd osgoi dyblygu â fforymau presennol fel y Grŵp Cynghori ar AI Strategol sydd newydd ei greu ac adeiladu ar y gwaith sydd eisoes wedi'i gwblhau gan Gyngor Partneriaeth y Gweithlu. 
    
4. Trafododd y Gweithdy’r lefelau sgiliau AI cymysg ar draws y sectorau cyhoeddus a phreifat a'r angen i ddatblygu dull lle mae manteision AI yn cael eu dosbarthu'n deg ar draws y gweithlu. Pwysleisiwyd y byddai deall a phrofi hyd a lled dull moesegol angen ystyried anghydraddoldebau presennol yn y defnydd a'r ymwybyddiaeth o AI gan fetrigau fel rhanbarth daearyddol, oedran, rhwystrau iaith a niwrowahaniaeth. 
    
5. Trafododd y Gweithdy hefyd gyflymder AI, pwysigrwydd hyrwyddo ei fanteision i gyflogwyr a gweithwyr yn ogystal â buddion defnyddio'r ystod lawn o ddysgu/hyfforddiant am ddim sydd ar gael. Teimlwyd bod y Cyngor mewn sefyllfa ddelfrydol i ddatblygu dull o ystyried ei gynrychiolaeth gan y sector preifat a chyhoeddus, yn ogystal â'r mathau o arbenigedd sector y gallai ei ddefnyddio i adlewyrchu barn cyflogwyr a’r gweithlu. 
    
6. Trafododd y Gweithdy gyngor cyd-gynllunio ar ddatblygu sgiliau AI yn y gweithle a fyddai'n caniatáu i'r Cyngor ddatblygu dull penodol. Roedd y meysydd posibl i'w hystyried yn y cyngor yn cynnwys:

• diffinio llythrennedd AI ar wahanol lefelau'r gweithlu, gellid gwahaniaethu'r term "llythrennedd AI" ar draws gweithwyr rheng flaen (dealltwriaeth sylfaenol, defnyddio offer, hyder), rheolwyr (mabwysiadu, risg, moeseg), AD/strategwyr (ailsgilio, tegwch, rheoli newid)
• datblygu gwell dealltwriaeth o degwch a chynhwysiant o ran uwchsgilio AI, gan gydnabod bod anghydraddoldebau mewn manteisio ar AI yn wir ac yn ehangu, yn enwedig yn ôl lleoliad daearyddol (gwledig, Cymru arfordirol), yn ôl iaith (cynnwys cyfrwng Cymraeg cyfyngedig) ac ar gyfer grwpiau penodol (pobl niwrowahanol, gweithwyr hŷn a busnesau bach a chanolig incwm isel)
• datblygu dealltwriaeth gyffredinol o AI ar gyfer y gweithlu cyfan e.e. cynhyrchu pecyn cymorth esboniadol "Beth yw AI" ar gyfer partneriaid y Cyngor, mae dogfennau tebyg yn bodoli, felly, o bosibl, animeiddiad neu fideo byr ynghyd â phecyn cymorth a gafwyd o arfer da mewn mannau eraill

7. Teimlwyd na fyddai amserlen cyfarfod blynyddol y Cyngor yn caniatáu i'r gwaith hwn gael ei ddatblygu ar y cyflymder sy'n ofynnol o ystyried pa mor gyflym yr oedd AI yn datblygu. Cynigiwyd mai'r dull gorau fyddai argymell i'r Cyngor sefydlu Grŵp Cyflawni a allai gwrdd rhwng cyfarfodydd i ddatblygu opsiynau ac ystyried hyfywedd y meysydd a nodwyd uchod yn fanylach. 
    
8. Os cytunir arno, cynigir y bydd y Grŵp Cyflawni yn cael ei gadeirio ar y cyd gan aelod undeb llafur ac aelod sy’n gyflogwr o'r Cyngor. Yn amodol ar gytundeb, fe ofynnir am enwebiadau ar gyfer y cyd-gadeiryddion yn y cyfarfod hwn. Gallai cynrychiolaeth ar y Grŵp ei hun gael ei dynnu o rwydweithiau ehangach aelodau. Pwysleisiodd y Gweithdy’r manteision o fod yn hyblyg o ran aelodaeth, o ystyried yr ystod o bobl a allai fod â diddordeb neu arbenigedd yn y pwnc. Pwysleisiwyd hefyd y dylai aelodau Grŵp Cyflawni allu manteisio ar arbenigedd ar sgiliau’r gweithlu AI ac ar y profiad a gafwyd gan Gyngor Partneriaeth y Gweithlu wrth ystyried materion tebyg. Yn amodol ar gytundeb, byddai'r Ysgrifenyddiaeth yn ysgrifennu at aelodau sydd am gael eu henwebu ar gyfer y Grŵp Cyflawni. 

9. Gofynnir i'r Cyngor ystyried a chytuno bod Grŵp Cyflawni yn cael ei sefydlu i gyd-gynllunio cyngor ar ddatblygu sgiliau AI yn y gweithle. Mae'r papur yn argymell meysydd posibl i'r Grŵp Cyflawni eu hystyried, a fyddai'n caniatáu i'r Cyngor ddatblygu dull penodol.

Mae potensial ar gyfer effeithiau gwahaniaethol ar draws gwahanol grwpiau o bobl, yn dibynnu ar sut mae technolegau AI yn effeithio ar swyddi. Mae'r papur hwn yn argymell y dylai'r Grŵp Cyflawni gynnwys canolbwyntio ar ddatblygu gwell dealltwriaeth o degwch a chynhwysiant mewn uwchsgilio AI, gan gydnabod bod anghydraddoldebau mewn manteisio ar AI yn wir ac yn ehangu.