Cydgyfeiriad y gyfraith gynllunio

Ar hyn o bryd mae'n anodd deall a llywio cyfraith gynllunio yng Nghymru. 

Mae'n seiliedig yn bennaf ar gyfreithiau a basiwyd gan Senedd y DU a luniwyd ddegawdau yn ôl ac sydd wedi cael eu newid yn sylweddol dros amser. Mae'r newidiadau hyn wedi gwneud deddfwriaeth yn dameidiog, yn gymhleth ac ar gael yn Saesneg yn unig yn bennaf.

Mae cyfraith gynllunio yng Nghymru yn wahanol i'r gyfraith yn Lloegr. Gall hyn ei gwneud hi'n anoddach i bobl wybod pa reolau sy'n berthnasol.

Gofynnon ni i'r Comisiwn Cyfraith adolygu deddfwriaeth gynllunio Cymru. Darganfu eu adroddiad, Deddf Gynllunio yng Nghymru, fod angen gwaith brys ar y gyfraith i'w gwneud hi'n symlach ac yn fwy cyson. Rydym wedi cyhoeddi ymateb tymor byr a ymateb manwl i’w adroddiad.

Rydym yn gwybod ei bod yn bwysig i bawb sy'n defnyddio neu'n gweithio yn y system gynllunio ddeall yn glir y gyfraith sy'n berthnasol iddynt. Mae ein Rhaglen Dyfodol Cyfraith Cymru yn anelu at dynnu y gyfraith gynllunio at ei gilydd a'i gwneud yn haws dod o hyd iddi a'i defnyddio.

Bydd Bil Cynllunio (Cymru) yn cynnwys deddfwriaeth gynllunio yng Nghymru.

Bydd cydgrynhoi yn:

• dod â'r prif Ddeddfau cynllunio a rhywfaint o is-ddeddfwriaeth at ei gilydd
• creu un Ddeddf ddwyieithog
• moderneiddio strwythur a geiriad y gyfraith i'w gwneud yn haws ei deall a'i defnyddio.

Er y gall strwythur a mynegiant y gyfraith newid, bydd ei heffaith gyfreithiol yn aros yr un fath. Mae cydgrynhoi yn broses dechnegol i wella eglurder, nid i newid polisi neu ddiwygio cyfraith gynllunio.

Mae Bil Cynllunio (Darpariaethau Canlyniadol) (Cymru) yn helpu i weithredu'r Bil pwysig. Mae'n gwneud hyn drwy:

• darpariaethau trosiannol a chynilion
• gwneud y newidiadau angenrheidiol a’r deddygion i’r ddeddfwriaeth bresennol

Cyhoeddwyd drafft o'r Ddeddf Cynllunio (Cymru) ym Mehefin 2025. Roedd hyn i helpu Aelodau'r Senedd, y rhai oedd yn gysylltiedig â'r system gynllunio a phobl eraill sydd â diddordeb mewn cyfraith gynllunio i ddeall strwythur arfaethedig y Ddeddf cyn ei chyflwyniad ffurfiol i'r Senedd.

Mae fersiwn ddrafft o'r Bil wedi ei thynnu yn dilyn cyflwyniad ffurfiol y Bil i'r Senedd.

Rydym wedi cyflwyno Bil Cynllunio (Cymru), Bil Cynllunio (Darpariaethau Canlyniadol) (Cymru) a dogfennau cysylltiedig i'r Senedd ar 15 Medi 2025.

Mae'r Biliau'n cael eu cefnogi gan gofrestr esboniadol. Mae hyn yn cynnwys:

• Nodau esbonio: i helpu darllenwyr ddeall y Biliau. Nid ydynt yn cynnig disgrifiad llawn o bopeth sydd yn y Biliau
• Nodau drafftwyr: yn esbonio penderfyniadau a gymerwyd yn ystod drafftio'r ddeddfwriaeth
• Tablau tarddiad: yn esbonio ffynhonnell ddeddfwriaethol y darpariaethau yn y Biliau
• Tablau cyrchfan: yn esbonio ble mae darpariaethau yn y ddeddfwriaeth bresennol yn ymddangos yn y Biliau

Mae gwefan y Senedd yn cynnwys mwy o wybodaeth am:

• sut bydd y Mesurau'n cael eu harchwilio
• sut mae'r Mesurau'n cynnydd drwy'r broses archwilio
• sut gallwch chi gymryd rhan

Ewch i dudalennau'r Senedd am y Mesurau i ddarganfod mwy.

• Bil Cynllunio (Cymru) | Senedd Cymru
• Bil Cynllunio (Darpariaethau Canlyniadol) (Cymru) | Senedd Cymru