Mae daearyddiaeth unigryw, lleoliad strategol a degawdau o arbenigedd morwrol a diwydiannol yn gosod porthladdoedd Cymru yn borth naturiol i ddatgloi potensial rhyfeddol gwynt ar y môr.
Dyna'r neges gan Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi, Ynni a Chynllunio, Rebecca Evans, wrth iddi lansio Prosbectws Porthladdoedd Llywodraeth Cymru yng nghynhadledd Dyfodol Ynni Cymru heddiw.
Rhagwelir y bydd y sector gwynt ar y môr yn creu 29,000 o swyddi, yn sicrhau effaith economaidd o £4.5 biliwn, ac yn pweru dros bedair miliwn o gartrefi ledled Cymru erbyn 2030. Rhagwelir y bydd cyfanswm capasiti gwynt ar y môr yn cyrraedd dros 20 gigawat ledled Cymru erbyn 2045.
Wedi'i leoli lai na 50km o ardaloedd datblygu dynodedig yn y Môr Celtaidd, gydag arfordir sy'n darparu harbyrau dŵr dwfn naturiol a chadwyni cyflenwi sefydledig, mae'r Prosbectws yn dangos sut mae porthladdoedd Cymru mewn sefyllfa unigryw i fanteisio ar y cyfle hwn.
Mae hyn ochr yn ochr â'r cyfle presennol oddi ar arfordir gogledd Cymru, lle mae dros 500 o dyrbinau gwynt eisoes wedi'u lleoli o Borthladd Mostyn, a lle mae Cymru yn gartref i fferm wynt ar y môr cyntaf â gwaelod sefydlog yn y DU.
Mae dau Borthladd Rhydd Cymru yn darparu cymhellion treth i fuddsoddwyr, prosesau tollau symlach, a safleoedd sy'n barod ar gyfer eu datblygu, tra bod ystod eang o gymorth ariannol ar gael i gwmnïau drwy raglenni buddsoddi a seilwaith. Mae Llywodraeth Cymru hefyd yn buddsoddi mewn sgiliau ynni adnewyddadwy ledled Cymru.
Wrth siarad cyn cynhadledd Dyfodol Ynni Cymru, a gynhelir gan RenewableUK Cymru yn ICC Cymru yng Nghasnewydd, dywedodd Rebecca Evans:
Mae chwyldro ynni glân y DU yn gyfle mewn cenhedlaeth i adeiladu dyfodol glanach, mwy ffyniannus i'n cymunedau wrth ddarparu'r seilwaith sydd ei angen ar Brydain ar gyfer diogeledd ynni.
Mae Cymru wrth wraidd y trawsnewidiad ynni glân – gydag arfordir sy'n darparu harbyrau dŵr dwfn naturiol, agosrwydd at barthau les gwynt mawr, a chadwyn gyflenwi ystwyth, parod i gynyddu, rydym yn cynrychioli un o leoliadau mwyaf strategol Ewrop ar gyfer datblygu gwynt ar y môr.
Mae ein Prosbectws Porthladdoedd yn amlinellu sut mae ein dull gweithredu o ran gwynt ar y môr yn gydweithredol, wedi'i dargedu ac yn strategol, gan sicrhau gwerth hirdymor i fuddsoddwyr a chymunedau fel ei gilydd.
Dywedodd Ashley Curnow, Rheolwr Porthladdoedd Rhanbarthol Cymru a'r De-orllewin ar gyfer Associated British Ports:
Mae'r Prosbectws Porthladdoedd yn tynnu sylw at rôl hanfodol ein porthladdoedd yng Nghymru wrth ddatgloi potensial gwynt ar y môr. Mae porthladdoedd Associated British Ports (ABP) yn Abertawe a Phort Talbot mewn sefyllfa unigryw i gefnogi twf gwynt ar y tir, gwynt arnofiol ar y môr a gwaelod sefydlog yn y Môr Celtaidd. Gydag agosrwydd at ardaloedd datblygu, ardaloedd mawr o dir y gellir ei ddatblygu a chysylltiadau trafnidiaeth sefydledig, maent mewn sefyllfa ddelfrydol i ddarparu'r seilwaith a galluogrwydd y gadwyn gyflenwi ar gyfer y diwydiant hwn sy'n tyfu.
Dywedodd Jim O'Toole, Rheolwr Gyfarwyddwr Porthladd Mostyn:
Mae'r Prosbectws Porthladdoedd yn tynnu sylw at hanes llwyddiannus Mostyn o weithio gyda chwmnïau yn y sector gwynt ar y môr.
Hyd yn hyn, rydym wedi defnyddio dros 500 o dyrbinau ac rydym yn y broses o ddatblygu seilwaith glan cei amlbwrpas newydd ar gyfer prosiectau sylfaen sefydlog ac arnofiol yn y dyfodol. Mae'r Porthladd hefyd wedi caffael tir diwydiannol cyfagos yn ddiweddar i gynnig cyfleusterau gweithgynhyrchu a threfnu gwell.
Dywedodd Tom Sawyer, Prif Weithredwr Porthladd Aberdaugleddau:
Wedi'i hybu gan gymhellion buddsoddi'r Porthladd Rhydd Celtaidd, mae Porthladd Penfro yn cynnig porth gwych i wynt arnofiol ar y môr yn y Môr Celtaidd, gydag agosrwydd heb ei ail i'r safleoedd aráe arfaethedig, cyfoeth o brofiad yn y diwydiant ynni a chadwyn gyflenwi peirianneg a chodi llwythi trwm helaeth, medrus iawn. Rydym hefyd yn canolbwyntio ar ddatblygiadau yn y dyfodol sydd â'r potensial i greu ceiau hirach, mynediad dŵr dyfnach a chapasiti ar gyfer llwythi trymach. Rydym yn barod i gefnogi gwaith adeiladu ar gyfer gwynt arnofiol ar y môr ac angori cadwyn gyflenwi o'r radd flaenaf yng Nghymru.
