Siaradwch am roi organau: Sarah Crosby

Mae gan Nyrsys Arbenigol Mewn Rhoi Organau rôl benodol a chymhleth iawn, a chânt eu hystyried yn aml fel rhai o’r bobl bwysicaf ar ddiwedd oes sydd ag un o’r swyddi anoddaf – nhw sy’n gofyn y cwestiwn does dim un aelod o’r teulu am ei glywed.

Meddai Sarah:

“Bob dydd, byddaf yn gofalu am deuluoedd sydd wrthi’n galaru neu’r rhai sy’n dod i delerau â cholli rhywun, ac yn ceisio rhoi cymaint o wybodaeth a chymorth â phosibl iddyn nhw fel y gallan nhw wneud penderfyniad deallus am roi organau.”

“Er bod pobl yn credu ein bod yn canolbwyntio ar yr unigolyn a’u penderfyniad am roi organau, mae’n ymwneud yn bennaf â theuluoedd y rhai sy’n galaru. Rydyn ni’n eu helpu i ymchwilio i benderfyniad eu hanwyliaid, fel y gallan nhw anrhydeddu hynny pan ddaw’r amser.”

“Er mwyn agor y sgwrs am roi organau, mae angen i ni fod yn hyderus bod y teulu yn derbyn y farwolaeth neu’n dechrau ymdopi â’r syniad o farwolaeth. Os yw teulu’n cael trafferth ymdopi â’r sefyllfa, ein lle ni fel tîm yw cydweithio â nhw a gwneud popeth o fewn ein gallu i’w helpu i ddeall y sefyllfa.”

“Mae pobl yn gofyn i ni’n aml iawn ‘Roeddwn i’n meddwl bod y gyfraith yn golygu fy mod ar y gofrestr yn awtomatig.’ Wel, os ydych chi wedi cofrestru i roi organau, byddwn yn gofyn i’ch teulu a ydyn nhw’n ymwybodol o’ch penderfyniad, ac a ydyn nhw’n cefnogi’r penderfyniad hwnnw. Os nad ydych chi wedi cofrestru’ch penderfyniad i optio i mewn neu optio allan, ystyrir nad oes gennych unrhyw wrthwynebiad i roi organau, oni bai bod eich teulu yn gwybod fel arall.”

“Os yw eich teulu’n cofio cael y sgwrs, ac yn ymwybodol o’ch penderfyniad am roi organau, gofynnir iddyn nhw ar eich rhan.”

“Gan siarad o brofiad, mae’r teuluoedd sy’n gwybod penderfyniad eu hanwyliaid yn ymdopi’n well pan ddaw’r amser i gael y sgwrs gyda ni yn yr ysbyty. Yn anffodus, yn ein gwaith , yn aml iawn rydyn ni’n gweithio gyda theuluoedd sy’n ymdrin â cholledion annisgwyl - naill ai plentyn, partner neu frawd neu chwaer - ac er bod angen i ni roi’r cyngor gorau posibl, mae angen i ni ddeall hefyd y golled a’r straen i’r teuluoedd.”

“Gwn ei bod yn hawdd i mi ddweud, gan mai dyna yw fy ngwaith ac rydw i’n ei weld yn digwydd bob wythnos, ond gall anrhydeddu penderfyniad eich anwyliaid ar roi organau roi llawer iawn o gysur i chi, gan wybod bod eich gŵr, eich gwraig, eich mab neu eich merch yn gallu rhoi’r rhodd gorau oll - y rhodd o fywyd.”

“Yr hyn rydyn ni wedi ei weld yn y gorffennol yw os nad yw’r teulu’n ymwybodol o’r penderfyniad, mae’r sgwrs am roi organau’n digwydd am y tro cyntaf ar adeg emosiynol iawn. Dyma pryd rydyn ni’n gweld pobl yn gwneud penderfyniadau yn  emosiynol yn hytrach nag er lles eu hanwyliaid.”

“ Fy nghyngor i yw, i fod yn glir, byddwch yn onest a gwnewch yn siŵr bod eich penderfyniad yn hysbys i bob unigolyn pwysig yn eich bywyd fel bod eich dewis yn cael ei barchu. Ac yna gwnewch yn siŵr eich bod yn gwybod beth yw dymuniad eich teulu hefyd.”