Efallai y bydd yn rhaid i chi dalu blaendal cyn i chi symud i mewn. Ni chaiff landlord o dan gontract meddiannaeth gymryd blaendal gennych oni bai ei fod ar ffurf arian neu warant.
Os na allwch fforddio'r blaendal
Cysylltwch â'ch cyngor lleol os oes angen help arnoch i dalu'r blaendal. Gall y cyngor ddweud wrthych os ydych yn gymwys i gael:
- cynlluniau gwarantu rhent neu adneuo
- Taliad tai dewisol, os ydych yn cael Budd-dal Tai neu Gredyd Cynhwysol
- cynlluniau lleol i atal digartrefedd
Os ydych ar fudd-daliadau penodol, efallai y byddwch hefyd yn gallu cael Benthyciad Cyllidebu, neu Flaendaliad Cyllidebu os ydych ar Gredyd Cynhwysol.
Diogelu’ch blaendal
Yng Nghymru, mae'n rhaid i'ch landlord roi eich blaendal mewn cynllun diogelu blaendaliadau tenantiaeth a gymeradwywyd gan y llywodraeth os yw'r ddau o'r canlynol yn berthnasol:
- mae gennych gontract meddiannaeth
- rydych wedi anfon y blaendal atynt ar ôl 6 Ebrill 2007
Efallai y bydd eich landlord wedi gorfod diogelu eich blaendal o hyd os gwnaethoch anfon y blaendal yn gynharach. Bydd yn dibynnu a oes gennych denantiaeth cyfnod penodol ac a ydych wedi ei hadnewyddu ers 6 Ebrill 2007. Darganfyddwch am y rheolau diogelu tenantiaeth.
Mae gan landlord hyd at 30 diwrnod i gydymffurfio â gofynion y cynllun blaendal a rhoi'r wybodaeth i chi sy'n ymwneud â diogelu'r blaendal. Bydd hyn yn cynnwys enw'r cynllun lle diogelir y blaendal a gwybodaeth am ad-dalu'r blaendal. Bydd eich contract meddiannaeth yn cynnwys rhagor o fanylion am ddiogelu blaendal.
Cael eich blaendal yn ôl
Gallwch gael eich blaendal yn ôl ar ddiwedd y denantiaeth:
- os ydych wedi bodloni telerau eich contract meddiannaeth
- Os nad ydych wedi difrodi'r eiddo
- Os ydych wedi talu eich rhent a'ch biliau
Os nad ydych wedi cadw at yr uchod, gall eich landlord gadw rhywfaint neu'r cyfan o'r blaendal i dalu am y pethau hyn. Er enghraifft, gallent gadw swm y rhent sy'n ddyledus gennych neu gost unrhyw atgyweiriadau.
Fel arfer mae'n cymryd 5 i 10 diwrnod i'ch landlord ddychwelyd eich blaendal.
Os na allwch gael eich blaendal yn ôl
Cysylltwch â'r cynllun diogelu blaendal tenantiaeth a ddefnyddiodd eich landlord os ydych yn cael trafferth cael eich blaendal yn ôl.
Er enghraifft, os:
- na fydd eich landlord yn rhoi eich blaendal yn ôl
- Ni allwch gysylltu â'ch landlord i gael eich blaendal
- rydych yn anghytuno â'ch landlord ynghylch faint o'ch blaendal y bydd yn ei ad-dalu
Gall llys orchymyn bod y blaendal yn cael ei ddychwelyd a dyfarnu iawndal os nad yw landlord yn diogelu'r blaendal yn gywir. Gallwch gael cyngor am ddim ar gael eich blaendal yn ôl gan Cyngor ar Bopeth neu Shelter Cymru.