Neidio i'r prif gynnwy

Canllawiau ar sut i ddiogelu eich hun.

Rhan o:
Cyhoeddwyd gyntaf:
5 Awst 2021
Diweddarwyd ddiwethaf:

A yw COVID-19 wedi diflannu?

Fel sy’n cael ei gydnabod yn Gyda’n gilydd tuag at ddyfodol mwy diogel: Covid-19 – Cynllun pontio hirdymor Cymru o bandemig i endemig (Mawrth 2022), nid yw COVID-19 wedi diflannu a bydd yn aros gyda ni ar lefel fyd-eang.

Rydym yn debygol o weld patrymau heintio sy’n newid ledled y byd am sawl blwyddyn. Po fwyaf o bobl ym mhob gwlad sy'n cael eu brechu, y lleiaf yw'r risg i bawb, gan gynnwys yn y DU.

Rywbryd yn y dyfodol, bydd COVID-19 yn 'endemig', sy'n golygu ei fod yn dal i fod gyda ni, ond ei bod yn haws rhagweld lledaeniad y clefyd.

Mae parhau â phatrymau ymddygiad sy’n ein hamddiffyn yn bwysig ac yn helpu i leihau ein cysylltiad â’r coronafeirws a’i ledaeniad, yn ogystal â heintiau anadlol a chlefydau eraill.

Oes angen imi wisgo gorchudd wyneb?

Nid yw gorchuddion wyneb mewn mannau cyhoeddus eraill o dan do bellach yn ofynnol yn ôl y gyfraith.

Er nad yw bellach yn ofyniad cyfreithiol, rydym yn argymell yn gryf eich bod yn parhau i wisgo gorchudd wyneb mewn lleoliadau gofal iechyd. Drwy wisgo gorchudd wyneb byddwch yn helpu i amddiffyn pobl eraill o'ch cwmpas, yn enwedig y rhai sy'n agored i niwed.

Efallai y byddwch hefyd am ystyried gwisgo gorchudd wyneb mewn mannau eraill, ac efallai y gofynnir ichi wneud hynny.

Parchwch ddewisiadau pobl eraill, p'un a ydynt yn dewis gwisgo gorchudd wyneb ai peidio.

Gall busnesau a lleoliadau eraill hefyd ddewis gofyn i'w staff neu eu cwsmeriaid wisgo gorchudd wyneb pan fyddant ar eu safle, er nad oes eu hangen yn gyfreithiol arnynt. Mae angen i weithredwyr safleoedd hefyd gadw mewn cof na all rhai pobl wisgo gorchuddion wyneb am amrywiol resymau dilys.

Dylech hefyd barchu unrhyw benderfyniadau gan safleoedd unigol ynghylch y gofyniad i wisgo gorchudd wyneb wrth fynd i mewn i'w safle neu o’i fewn.

Nid wyf wedi cael fy mrechu, a yw'n rhy hwyr?

Nid yw byth yn rhy hwyr i gael eich brechu. Mae yna ganolfannau brechu ledled Cymru o hyd, a chewch gerdded i mewn i lawer ohonynt. Mae gan fyrddau iechyd gwahanol drefniadau gwahanol. I gael gwybod beth yw'r trefniadau yn ardal eich bwrdd iechyd lleol chi, dyma'r ddolen: Cael eich brechlyn COVID-19.

Y bobl sydd yn y perygl mwyaf o gael eu heintio â COVID-19 yw'r bobl sydd wedi bod mewn cysylltiad agos â rhywun sydd wedi profi'n bositif. Nid oes angen i gysylltiadau hunanynysu, ond dylent fod yn wyliadwrus am brif symptomau COVID-19 a dilyn y canllawiau (hunanynysu: canllawiau i bobl â COVID-19 a'u cysylltiadau):

  • rhoi sylw manwl i brif symptomau COVID-19. Os bydd unrhyw un o'r symptomau hyn yn datblygu, dylent archebu prawf LFT.  Fe'u cynghorir i aros gartref ac osgoi cyswllt â phobl eraill tra byddant yn aros am ganlyniad eu prawf
  • lleihau eu cyswllt gymaint â phosibl â'r unigolyn sydd â COVID-19
  • gweithio gartref os gallant
  • osgoi cyswllt ag unrhyw un sydd mewn perygl mwy o fynd yn sâl iawn os cânt eu heintio â COVID-19, yn enwedig y rhai sydd â system imiwnedd sydd wedi gwanhau'n ddifrifol
  • cyfyngu ar gyswllt agos â phobl eraill y tu allan i'r aelwyd, yn enwedig mewn mannau gorlawn, caeedig neu heb eu hawyru'n dda
  • gwisgo gorchudd wyneb sy’n ffitio’n dda, ac sydd â mwy nag un haen, neu fwgwd llawfeddygol, mewn mannau gorlawn, caeedig neu heb eu hawyru’n dda, a lle dônt i gysylltiad agos â phobl eraill
  • golchi eu dwylo'n rheolaidd a gorchuddio’r geg/trwyn wrth beswch a thisian.

Dylent ddilyn y cyngor hwn am 10 diwrnod ar ôl bod mewn cysylltiad â'r person a brofodd yn bositif.

Gweithwyr iechyd a gofal cymdeithasol a gweithwyr darpariaeth addysgol arbennig

Dylech droi at y canllawiau penodol ar gyfer staff iechyd a gofal cymdeithasol neu weithwyr darpariaeth addysgol arbennig a thrafod gyda'ch rheolwr.

Efallai y gwnaiff eich cyflogwr ofyn ichi wneud profion ychwanegol rhag ofn, efallai y cewch eich adleoli i rôl lle nad ydych yn dod wyneb yn wyneb ag unigolion sydd â risgiau clinigol uwch, neu efallai y cewch gyfarwyddyd i beidio â mynd i’r gwaith.

Roeddwn i ar y rhestr o gleifion a oedd yn cael eu gwarchod, pa fesurau ddylwn i eu cymryd?

Yn ystod y pandemig, rhoddwyd rhai pobl ar restr o gleifion a oedd yn cael eu gwarchod. Yn dilyn y cyfraddau uchel o bobl sydd wedi cael eu brechu a’r niwed sy’n gysylltiedig â gwarchod, bydd y rhestr o gleifion sy’n cael eu gwarchod yn cau ar 31 Mawrth 2022.

Rydym yn deall y byddwch chi, efallai, yn teimlo’n bryderus wrth inni symud oddi wrth amddiffyniadau cyfreithiol i gyngor iechyd y cyhoedd. Hoffem eich sicrhau nad ydych bellach mewn perygl sylweddol uwch na'r boblogaeth gyffredinol o ddal coronafeirws, ac fe’ch cynghorir i ddilyn yr un cyngor iechyd cyhoeddus â phawb arall o ran sut i fyw gyda’r coronafeirws a’i atal rhag lledaenu, yn ogystal ag unrhyw gyngor pellach y gallech fod wedi'i gael gan eich meddyg.

Oherwydd hyn, nid oes canllawiau penodol mwyach ar gyfer y rhai a oedd yn cael eu gwarchod, er ein bod yn argymell bod unrhyw un sydd â chyflyrau iechyd hirdymor yn cymryd gofal i osgoi anwydau, peswch a feirysau anadlol eraill.

Mae cyflogwyr hefyd wedi cael eu hannog i siarad ag unrhyw weithwyr a oedd yn cael eu gwarchod i esbonio'r mesurau sy'n cael eu cymryd i sicrhau eich bod yn ddiogel wrth eich gwaith.

Mae fy nghyflogwr yn dweud na allaf weithio gartref bellach, beth allaf ei wneud?

Nid yw gweithio gartref yn ofyniad cyfreithiol bellach. Fodd bynnag, mae'n parhau i fod yn fesur effeithiol i reoli iechyd y cyhoedd er mwyn lleihau cysylltiad pobl â'r coronafeirws a'i ledaeniad, yn ogystal â heintiau anadlol a chlefydau eraill.

Mae busnesau a chyflogwyr yn cael eu hannog i ystyried trefniadau gweithio gartref fel rhan o'u dyletswyddau cyffredinol o dan ddeddfwriaeth Iechyd a Diogelwch a Gwaith.

Efallai fod yna angen busnes neu les gwirioneddol sy'n golygu na ellir gwneud eich gwaith o gartref. Os ydych yn credu y gallwch weithio gartref, dylech drafod hyn gyda'ch cyflogwr neu’ch undeb llafur yn y lle cyntaf. Os na allwch ddatrys y mater, cysylltwch â’ch undeb llafur neu gofynnwch am gyngor gan Acas.

Rydym yn parhau i hyrwyddo manteision economaidd, cymdeithasol ac amgylcheddol gweithio o bell lle bo hynny'n bosibl.

Beth allaf ei wneud os ydw i’n poeni am y mesurau diogelu yn fy ngweithle?

Rydym yn cydnabod, wrth ddileu mesurau diogelu cyfreithiol sy'n benodol i'r coronafeirws, y gallai rhai unigolion fod yn bryderus am eu hiechyd a'u diogelwch yn y gweithle, yn enwedig wrth i fwy o bobl ddychwelyd i amgylchedd gwaith wyneb yn wyneb.

Os oes gennych bryderon bod eich iechyd a’ch diogelwch yn cael eu cyfaddawdu yn y gwaith, dylech drafod hyn gyda'ch cyflogwr neu’ch undeb llafur yn y lle cyntaf. Os na allwch ddatrys y mater, cysylltwch â’ch undeb llafur neu gofynnwch am gyngor gan Acas.

Os oeddech ar y rhestr o gleifion a oedd yn cael eu gwarchod, neu os ydych yn pryderu bod eich perygl chi o ddatblygu symptomau mwy difrifol yn uwch, dylech drafod hyn gyda’ch cyflogwr, ac mae’n bosibl y gwnaiff ef neu hi gymryd camau priodol, gan gynnwys unrhyw addasiadau rhesymol sydd eu hangen. Gallech hefyd siarad gyda chynrychiolydd eich undeb llafur os ydych yn aelod o undeb.

Rydw i ar fin teithio dramor, beth sydd angen imi ei wneud?

Cyn ichi deithio, rhaid ichi wirio beth yw’r gofynion i ymwelwyr yn y wlad lle rydych yn bwriadu teithio. Efallai y bydd yn rhaid dangos tystiolaeth o’ch statws brechu, cael profion, a rhoi rhesymau dros eich ymweliad. 

Os ydych yn teithio gyda phlant, mae hyn yn arbennig o bwysig gan y gall gofynion mynediad fod yn wahanol i oedolion a'r rhai o dan 18 oed. 

Mae'r Swyddfa Dramor, y Gymanwlad a Datblygu yn rhoi cyngor ar deithio dramor (ar UK GOV)

Mae'r holl ofynion ar gyfer pobl sy'n cyrraedd Cymru o dramor wedi'u dileu.  Fodd bynnag, rydym yn annog pob teithiwr sy'n cyrraedd Cymru i wneud prawf llif unffordd, yn enwedig cyn iddynt gwrdd ag unrhyw un yn gymdeithasol.

Mae rhagor o wybodaeth am deithio ar gael yma.