Diweddariad 1 argymhellion chwe mis archwiliad dwfn ynni adnewyddadwy - Cydsynio a thrwyddedu

Argymhelliad 

Byddwn yn cynnal adolygiad o gydsynio a chefnogi tystiolaeth a chyngor, er mwyn sicrhau proses amserol a chymesur gan gynnwys:

1. Adolygiad o'r dechrau i'r diwedd o'r prosesau cynghori ar drwyddedu morol, cydsynio a chefnogi i gael gwared ar rwystrau, gan dynnu ar waith y grwpiau presennol
2. Adolygiad o anghenion o ran adnoddau ac opsiynau ar gyfer prosesau cydsynio a chynghori i gadw i fyny â'r twf mewn ynni adnewyddadwy, gan gynnwys adolygiad brys o anghenion o ran adnoddau ac opsiynau ar gyfer Rhaglen Ynni Adnewyddadwy ar y Mor CNC
3. Nodi bylchau o ran tystiolaeth forol a dulliau o'u llenwi, er mwyn hwyluso'r broses ymgeisio
4. Adolygu a mapio'r broses ar gyfer gosodiadau ynni adnewyddadwy ar y tir i gael trwydded amgylcheddol, gan ganolbwyntio ar dechnolegau newydd
5. Nodi opsiynau ar gyfer rhyddhau capasiti ac ailgyfeirio adnodd i feysydd blaenoriaeth y cytunwyd arnynt
6. Byddwn yn adrodd ar ein canfyddiadau yn ystod haf 2022, ar wahân i bwynt b. y byddwn yn adrodd arno yng ngwanwyn 2022.

Prif uchafbwyntiau / cerrig milltir    

Mae'r argymhelliad hwn wedi cynnwys gwaith mewnol helaeth o fewn CNC a thrafodaethau rhwng Llywodraeth Cymru a CNC. 

Ymhlith yr uchafbwyntiau allweddol ers yr archwiliad dwfn mae:

(a)

• Penodi contractwr i gynnal adolygiad annibynnol o'r broses drwyddedu forol fel y mae'n berthnasol yng Nghymru. 
• Ym mis Gorffennaf, cynhaliwyd cyfres o gyfweliadau ag ymgyngoreion a rhanddeiliaid i gasglu tystiolaeth ar y prosesau presennol.  Bydd y dystiolaeth a gasglwyd yn sail i'r argymhellion. 

(b) Mae CNC wedi cwblhau adolygiad o anghenion adnoddau sydd wedi cael eu bwydo i mewn i'r adolygiad annibynnol. 

(c)

• Mae CNC wedi cyhoeddi ei Anghenion Blaenoriaethu Tystiolaeth Forol ac Arfordirol
• Mae CNC hefyd yn gweithio gyda phartneriaid allanol ar fentrau tystiolaeth strategol ar y môr (megis Cofrestr Tystiolaeth Amgylcheddol Gwynt ar y Mor Defra, Rhaglenni Cyd-ddiwydiannau Ynni Adnewyddadwy ar y Môr ar gyfer Ynni Gwynt a Chefnforol ar y Mor, ac Is-grŵp Cynghori Strategol Cymru, Gwyddoniaeth ac Is-grŵp Tystiolaeth) i fynd i'r afael â bylchau tystiolaeth ar gyfer ynni gwynt ar y môr ac ynni adnewyddadwy gwlyb.
• Gan nodi bod tystiolaeth amgylcheddol berthnasol yn cael ei rhannu'n gyfrifol gan LlC, CNC a datblygwyr, mae LlC hefyd wedi nodi bod angen tystiolaeth i gefnogi cynllunio morol ar gyfer ynni adnewyddadwy.  
• Disgwyl rhagor o waith ar dystiolaeth ddaearol, yn ddibynnol yn rhannol ar ganlyniad yr achos busnes uchod.

(d) Nifer o gyrff gwneud penderfyniadau perthnasolwedi'u nodi i weithio ar yr argymhelliad hwn ar y cyd 

(e) Gweler b.  Mae hyn bellach wedi'i gwblhau.

Camau nesaf at gwblhau

Dros y 6 mis nesaf mae ein camau blaenoriaeth yn cynnwys:

(a) Adroddiad terfynol ar yr adolygiad o'r dechrau i'r diwedd o drwyddedu morol, a ddisgwylir ddiwedd mis Hydref. Bydd hyn yn cynnwys cyfres o argymhellion ar gyfer gwelliannau i'r broses.

(b) Mae angen gwaith pellach i adolygu'r adnoddau yn y dyfodol i alinio adnoddau CNC er mwyn diwallu anghenion y sector ynni adnewyddadwy. 
(c) 

• CNC i gomisiynu tystiolaeth forol ychwanegol, yn ddibynnol ar ganlyniad yr achos busnes. 
• Rhagor o opsiynau cyflenwi cydweithredol i'w nodi ar gyfer bylchau tystiolaeth mawr a hirdymor.
• Cwmpasu'r hydref hwn ar anghenion tystiolaeth amgylcheddol sy'n flaenoriaeth ar gyfer ynni adnewyddadwy daearol gan CNC gan gynnwys asesu'r ffordd orau o roi adnoddau i anghenion y dystiolaeth honno.

Argymhelliad  

Byddwn ni, gyda CNC a rhanddeiliaid allweddol, yn nodi 'meysydd adnoddau strategol' morol erbyn 2023, ac yn rhoi arweiniad i gyfeirio meysydd priodol ac amhriodol ar gyfer datblygu technolegau ynni adnewyddadwy gwahanol. Bydd ein polisïau cynllunio morol, trwyddedu a chadwraeth forol yn cydweithio i gynnig llwybr ar gyfer datblygiadau adnewyddadwy morol.

Prif uchafbwyntiau / cerrig milltir 

Mae'r argymhelliad hwn yn mynd rhagddo'n dda gydag ymarfer mapio ar y gweill a chynnydd i'w weld gydol yr haf.
Ymhlith yr uchafbwyntiau allweddol ers yr archwiliad dwfn mae:

• Cynnal digwyddiad rhanddeiliaid rhagarweiniol ym mis Mawrth 2022;
• Cwblhau ymarferion adborth rhanddeiliaid, er mwyn cytuno ar feini prawf technegol a mapio adnoddau sylfaenol cychwynnol;
• Cwblhau cyfres o weithdai rhanddeiliaid penodol i'r sector technegol i gytuno ar feini prawf mapio Ardal Adnoddau Strategol (SRA) ar gyfer pob sector;
• Cwblhau a chyhoeddi Arfarniad Rheoleiddio Cynefinoedd ac adroddiadau sgrinio Asesu'r Amgylchedd Strategol. Dechreuwyd ar y gwaith ar Arfarnu Cynaliadwyedd;
• Dilyniant CNC o ymarfer mapio amgylcheddol cyflenwol

Camau nesaf at gwblhau

Bydd yr argymhelliad hwn yn cael ei gwblhau yn 2023 pan fydd ymgynghoriad ar feysydd o adnoddau strategol morol yn cael eu cynnig.

Dros y 6 mis nesaf mae ein camau blaenoriaeth yn cynnwys:

• Cylchredeg mapiau adnoddau sylfaenol i randdeiliaid ym mis Medi 2022;
• Cynnal digwyddiadau rhanddeiliaid i drafod ein dull o adlewyrchu ystyriaethau amgylcheddol o ran mapio SRA yn hydref 2022;
• Cyflwyno allbynnau ymarfer mapio amgylcheddol CNC erbyn diwedd mis Hydref;
• Rhannu'r mapio SRA rhagarweiniol gyda rhanddeiliaid i'w trafod erbyn diwedd 2022;
• Cwblhau mapiau o Ardaloedd Adfywio Strategol arfaethedig ynghyd ag adroddiad Arfarnu Cynaliadwyedd erbyn gwanwyn 2023.

Argymhelliad

Wrth i ni geisio datganoli Ystâd y Goron, byddwn ni'n symleiddio'r broses o ddatblygu prosiectau ynni adnewyddadwy'r Môr Celtaidd gan gynnwys dirprwyo pwerau cynghori ar y môr o'r Cyd-bwyllgor Cadwraeth Natur (JNCC) i CNC.

Prif uchafbwyntiau / cerrig milltir

Ymhlith yr uchafbwyntiau allweddol ers yr archwiliad dwfn mae:

• Creu papur briffio i Lywodraeth Cymru, gan CNC, i esbonio cefndir y ddirprwyaeth gan gynnwys sut mae'r dull gweithredu wedi'i fabwysiadu yn Lloegr a'r Alban;
• CNC yn cychwyn trafodaethau gyda JNCC i drafod trosglwyddo pwerau cynghori yn y rhanbarth ar y môr;
• Rhannu blaengynllun drafft ar gyfer gwerthuso'r ddirprwyaeth gyda JNCC. 
• Parhau i drafod gydag Ystâd y Goron ar sut i wneud y mwyaf o'r gwerth economaidd a chymdeithasol o ddatblygiadau a gweithredoedd gwynt ar y môr ar gyfer sut y gall Ystâd y Goron roi mwy o eglurder ar botensial prosiectau buddsoddi yn y dyfodol. 

Camau nesaf at gwblhau

Yn amodol ar gytundeb rhwng Llywodraeth Cymru, CNC a JNCC, dros y 6 mis nesaf mae ein blaenoriaethau yn cynnwys:

• Mae CNC a JNCC yn cynnal adolygiad llawn o opsiynau dirprwyo ar y cyd â JNCC a Llywodraeth Cymru ac ymgynghori â'r datblygwyr sy'n gweithredu yng Nghymru;
• CNC a JNCC yn gofyn am benderfyniad terfynol drwy Lywodraeth Cymru, Bwrdd Rhaglen Forol CNC a Phwyllgor JNCC ac o bosibl rhoi cynlluniau ar y gweill.