Trwydded gyffredinol ar gyfer symud a thaenu sarn dofednod, tail dofednod a slyri dofednod mewn parth gwarchod neu barth gwyliadwriaeth yng Nghymru neu Loegr (EXD353(HPAI)(EW))

Mae’r drwydded hon, yn amodol ar gydymffurfio â’r amodau a nodir yn y drwydded hon, yn caniatáu: 

• symud sarn dofednod, tail dofednod a slyri dofednod o safle mewn parth gwarchod neu barth gwyliadwriaeth yng Nghymru neu Loegr; a
• taenu sarn dofednod, tail dofednod a slyri dofednod o’r fath mewn parth gwarchod neu barth gwyliadwriaeth yng Nghymru neu Loegr

Dim ond symudiadau sydd fel arall yn cael eu gwahardd gan ddatganiad a gyhoeddwyd mewn ymateb i achosion o H5NX sy’n cael eu caniatáu o dan y drwydded hon, lle mae H5NX yn unrhyw straen o feirws ffliw adar pathogenig iawn cytras 2.3.4.4b, er enghraifft H5N1, H5N5. Nid yw’n caniatáu symudiadau sydd wedi’u gwahardd gan ddatganiad a gyhoeddwyd mewn ymateb i achosion o unrhyw straen arall o HPAI.

Mae’r drwydded hon yn ddilys o 4:42pm ar 23 Ionawr 2025 hyd nes y caiff ei hatal neu ei dirymu yn ysgrifenedig.

Cyhoeddwyd y drwydded hon gan Lywodraeth Cymru ac Adran yr Amgylchedd, Bwyd a Materion Gwledig ac mae’n berthnasol i Gymru a Lloegr.

Llofnodwyd: Alicia Roldan, Arolygydd Milfeddygol

Dyddiad:    23 Ionawr 2025    Amser: 4:42pm

Arolygydd Milfeddygol a benodwyd gan Weinidogion Cymru a’r Ysgrifennydd Gwladol.

Rhoddwyd y drwydded hon o dan baragraff 11 o Atodlen 4 a pharagraff 8 o Atodlen 5 o’r “Gorchymyn” sy’n golygu: 

• Gorchymyn Ffliw Adar a Ffliw sy’n Deillio o Adar mewn Mamaliaid (Cymru) (Rhif 2) 2006 (fel y’i diwygiwyd)
• Gorchymyn Ffliw Adar a Ffliw sy’n Deillio o Adar mewn Mamaliaid (Lloegr) (Rhif 2) 2006 (fel y’i diwygiwyd)

1. Nid yw’r drwydded hon yn berthnasol i unrhyw safle sy’n destun cyfyngiadau gan hysbysiad a gyflwynwyd o dan y Gorchymyn.

Amodau symud

2. Dim ond at y dibenion canlynol y gellir symud sarn dofednod, tail dofednod neu slyri dofednod o safle o dan y drwydded hon:
   a) Triniaeth yn unol â pharagraff 11 isod;
   b) Taenu ar ôl triniaeth o’r fath; neu
   c) Gwaredu drwy losgi, hylosgi neu rendro mewn gwaith a gymeradwywyd o dan Erthygl 24 o Reoliad (CE) 1069/2009 a gymathwyd.
3. Rhaid i unrhyw symudiad o dan y drwydded hon ddigwydd yn uniongyrchol i safle lle mae un neu ragor o’r camau y cyfeirir atynt ym mharagraff 2(a) i (c) uchod i ddigwydd.
4. Yn union cyn symud sarn, tail neu slyri dofednod, wedi eu trin ai peidio, o dan y drwydded hon, rhaid i’r trwyddedai archwilio unrhyw ddofednod ar y safle gwreiddiol i gadarnhau nad ydynt yn dangos unrhyw arwyddion clinigol (https://www.gov.uk/guidance/avian-influenza-bird-flu) a allai fod yn gysylltiedig â ffliw adar.
5. Cyn gadael y safle gwreiddiol: 
   a) rhaid i du allan y cerbyd sy’n cael ei ddefnyddio ar gyfer y symudiadau fod yn rhydd o unrhyw halogiad gweledol gan laid, slyri, tail anifeiliaid, ysgarthion, plu dofednod, sarn, plisgyn wy neu unrhyw ddeunydd tebyg arall
   b) rhaid glanhau a diheintio olwynion a bwâu olwynion ar ôl llwytho a chyn gadael y safle. Rhaid i’r gwaith glanhau a diheintio gael ei wneud mewn man lle nad oes modd i’r cerbyd gael ei halogi gan blu, carthion, sarn, neu blisgyn wyau dofednod, neu unrhyw ddeunydd tebyg.
6. Rhaid i’r cerbyd neu’r cynhwysydd sy’n cludo’r deunyddiau fod yn un sy’n atal gollyngiadau. Rhaid hefyd cael pecyn gollyngiadau yn y cerbyd rhag ofn y bydd gorllyngiad yn digwydd ar y ffordd.
7. Ar ôl dadlwytho yn safle’r cyrchfan: 
   a) rhaid glanhau a diheintio’r rhannau o’r cerbyd ac unrhyw offer a ddefnyddiwyd i gludo unrhyw beth a allai fod wedi’i halogi gan laid, slyri, tail dofednod, ysgarthion, plu neu unrhyw ddeunydd tebyg arall, a hynny ar y safle
   b) rhaid glanhau a diheintio olwynion a bwâu olwynion y cerbyd ar ôl dadlwytho a chyn gadael safle’r cyrchfan.
8. Rhaid darparu copi o’r drwydded hon i weithredwr y safle wrth gyrraedd safle’r cyrchfan.
9. Rhaid i’r trwyddedai sicrhau bod unrhyw berson/personau sy’n ymwneud â’r gwaith symud hwn yn gwneud y canlynol: 
   a) peidio â mynd i mewn i unrhyw safle dofednod neu adar caeth, neu adael unrhyw safle o’r fath, os yw/ydynt yn gwisgo dillad neu esgidiau sy’n amlwg wedi’u baeddu gan laid, ysgarthion dofednod neu adar, neu unrhyw ddeunydd tebyg
   b) yn glanhau ac yn diheintio ei esgidiau/eu hesgidiau cyn mynd i mewn neu adael unrhyw safle neu fan lle’r oedd dofednod neu adar caeth yn bresennol
   c) yn tynnu unrhyw ddillad tafladwy cyn gadael safle dofednod neu adar caeth a pheidio â’u hailddefnyddio ar safle arall
   d) yn sicrhau bod dillad nad ydynt yn dafladwy yn lân ac yn rhydd o unrhyw halogiad gweladwy cyn gadael safle dofednod neu adar caeth 
   e) yn cymryd pob rhagofal rhesymol arall i osgoi trosglwyddo llaid, slyri, tail anifeiliaid, ysgarthion, plu neu unrhyw ddeunydd tebyg arall rhwng safleoedd dofednod ac adar caeth.
10. Rhaid i’r gwaith glanhau a diheintio gydymffurfio ag Erthygl 66 o’r Gorchymyn yng Nghymru a Lloegr.

Amodau taenu

11. Dim ond os yw wedi bod yn destun un o’r triniaethau canlynol yn gyntaf y caniateir taenu sarn dofednod, tail dofednod neu slyri dofednod o dan y drwydded:
    1. sarn neu dail dofednod: wedi’i drin â stêm i dymheredd o 70°C o leiaf;
    2. sarn neu dail dofednod: wedi’i chwistrellu â diheintydd a’i orchuddio, cyn belled ag y bo hynny’n ymarferol, â gorchudd anhydraidd i atal ymyrraeth gan adar gwyllt ac anifeiliaid eraill. Rhaid ei stacio a’i storio am o leiaf 42 diwrnod wedi i’r deunydd olaf gael ei ychwanegu i’r safle;
    3. sarn neu dail dofednod: wedi’i gladdu ar y safle gwreiddiol, yn ddigon dwfn i atal ymyrraeth gan adar ac anifeiliaid gwyllt;
    4. slyri: wedi’i storio am o leiaf 60 diwrnod wedi i’r deunydd olaf gael ei ychwanegu;
    5. sarn neu dail dofednod: wedi’i drin mewn safle a gymeradwywyd o dan Erthygl 24 o Reoliad (CE) 1069/2009 trwy losgi, hylosgi neu rendro yn unig, yn unol â’r ddeddfwriaeth berthnasol ar sgil-gynhyrchion anifeiliaid. 

1. Os nad yw’r drwydded hon yn berthnasol i’r gweithgaredd rydych yn dymuno ymgymryd ag ef, neu os na allwch gydymffurfio ag unrhyw un o’r telerau ac amodau sy’n berthnasol i ddefnyddio’r drwydded hon, yna bydd angen i chi wneud cais am drwydded benodol.
    
2. Rhaid i ddeiliad y safle gwreiddiol gadw cofnod o symudiadau, gan gynnwys rhif cofrestru unrhyw gerbyd a ddefnyddir, cyn gynted ag sy’n rhesymol ymarferol ar ôl y symudiad, a dylid cadw’r cofnod am o leiaf chwe wythnos ar ôl cwblhau’r symudiad, yn unol â gofyniad Erthygl 74 o’r Gorchymyn yng Nghymru a Lloegr.
    
3. Rhaid i unigolyn sy’n symud unrhyw beth o dan awdurdod y drwydded hon sicrhau bod ganddo nodyn cludo. Rhaid i’r nodyn cludo gynnwys:
   1. faint o ddeunyddiau sy’n cael eu symud
   2. dyddiad y symudiad
   3. enw’r traddodwr
   4. cyfeiriad y safle lle symudwyd y deunyddiau ohono
   5. rhif cofrestru’r cerbyd sy’n casglu
   6. enw’r traddodai
   7. cyfeiriad y safle gwaredu
       
4. Cyn cael eu gwaredu a lle mae llwch sylweddol yn debygol o gael ei gynhyrchu yn ystod y gwaith, dylid gwlychu deunyddiau gyda diheintyddion feirwsleiddiol addas.
    
5. Pan fydd angen defnyddio diheintydd o dan y drwydded hon, rhaid defnyddio’r crynodiad cywir, caniatáu amser cyswllt digonol, a rhaid iddo fod wedi ei gymeradwyo o dan y canlynol:
   1. Gorchymyn Clefydau Anifeiliaid (Diheintyddion a Gymeradwywyd) (Cymru) 2007 (fel y’i diwygiwyd) yng Nghymru
   2. Gorchymyn Clefydau Anifeiliaid (Diheintyddion a Gymeradwywyd) (Lloegr) 2007 (fel y’i diwygiwyd) yn Lloegr

6.    Pan fo deunydd i’w bentyrru neu ei storio ar y safle, dylai hyn ddigwydd yn unol â:

a) canllawiau perthnasol: 

i) Diogelu ein dŵr, ein pridd a’n haer: (https://www.gov.uk/government/publications/protecting-our-water-soil-and-air)
[Storio, pentyrru a thrin sarn, gwellt, tail a slyri sy’n deillio o achosion o glefyd egsotig hysbysadwy mewn anifeiliaid]

b) a’r rheolau Parthau Perygl Nitradau:

i) Parthau Perygl Nitradau : (https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/261371/pb14050-nvz-guidance.pdf)

ii) Rheoliadau Adnoddau Dŵr (Rheoli Llygredd Amaethyddol) (Cymru) 2021: canllawiau ar gyfer ffermwyr a thirfeddianwyr (llyw.cymru) yng Nghymru 
 

7.    Dylid dilyn y gofynion perthnasol ar gyfer taenu tail dofednod ar dir hefyd: 

a) Sut i ddefnyddio, storio neu symud tail, giwana a chynnwys y llwybr treulio: (https://www.gov.uk/guidance/how-to-use-store-or-move-manure-guano-and-digestive-tract-content)

8.    Nid oes angen trwydded i symud dŵr golchi gwastraff, sef dŵr a ddefnyddir ar gyfer rinsio a gwaredu glanedyddion fel rhan o broses lanhau. Fodd bynnag, dylai gwaredu dŵr gwastraff fod yn unol ag: 

a) Achosion o glefydau anifeiliaid: atal llygredd yn sgil glanhau a diheintio https://www.gov.uk/guidance/animal-disease-outbreak-prevent-pollution-from-cleaning-and-disinfection

b) rheolau’r Parth Perygl Nitradau (gweler nodyn 5 uchod) 

9.    Rhaid cydymffurfio â phob deddfwriaeth berthnasol arall.

10.   O dan amod 11, mae angen caniatâd ymlaen llaw gan yr awdurdod perthnasol er mwyn claddu tail dofednod, sarn a hen ddeunydd gorwedd: 

a) Cymru – Cyfoeth Naturiol Cymru

b) Lloegr – Asiantaeth yr Amgylchedd

11.    Rhaid i bawb sy’n cadw adar gadw llygad barcud ar eu hadar am arwyddion o glefydau a sicrhau bioddiogelwch da (https://www.gov.uk/guidance/bird-flu-avian-influenza-how-to-prevent-it-and-stop-it-spreading) bob amser. Os oes gennych unrhyw bryderon am iechyd eich adar, gofynnwch am gyngor gan eich milfeddyg yn ddi-oed.

12.    Mae rhagor o fanylion am y ddeddfwriaeth sy’n cwmpasu ffliw adar ar gael yn:

a) Cymru – gweler gwefan Llywodraeth Cymru

b) Lloegr – gweler [canllawiau ffliw adar] (https://www.gov.uk/government/news/bird-flu-avian-influenza-latest-situation-in-england#law)

Mae methu â chydymffurfio â’r mesurau gofynnol yn y drwydded hon yn drosedd o dan Adran 73 o Ddeddf Iechyd Anifeiliaid 1981. Os yw rhywun yn euog o gyflawni trosedd o dan yr adran hon, y gosb yw uchafswm o chwe mis yn y carchar neu ddirwy nad yw’n uwch na Lefel 5 ar y raddfa safonol, neu’r ddau.

Os oes gennych unrhyw gwestiynau am y drwydded gyffredinol hon, cysylltwch â’r Asiantaeth Iechyd Anifeiliaid a Phlanhigion. 

Dylech gynnwys eich enw, eich cyfeiriad llawn a’ch rhif ffôn fel y gallwn sicrhau bod eich ymholiad yn cael ei gyfeirio at yr arbenigwr cywir.