Canllawiau

Rheolaethau a seilwaith ffiniau ar ôl ymadael â'r UE

Mae'r canllawiau canlynol yn amlinellu'r hyn y mae angen i chi ei wybod am gyflwyno safleoedd rheoli ffiniau ym mhorthladdoedd Cymru.

Rhan o:
Cyhoeddwyd gyntaf:
12 Awst 2022
Diweddarwyd ddiwethaf:

Cynnwys

Mae'r canllawiau hefyd yn rhoi trosolwg o'r gofynion ar ôl gadael yr UE ar gyfer gwiriadau ar y ffin ar nwyddau sy'n symud rhwng yr Undeb Ewropeaidd (UE) a'r Deyrnas Unedig (DU).

Canllawiau: paratoi ar gyfer rhagor o reolaethau ffiniau

Cyhoeddwyd prosesau newydd ar gyfer rheolaethau diogelwch (sy'n berthnasol i bob math o fewnforion), a rheolaethau iechydol a ffytoiechydol (sy'n berthnasol i fewnforio anifeiliaid byw, cynhyrchion anifeiliaid, planhigion a chynhyrchion planhigion, a bwyd risg uchel a bwyd anifeiliaid nad yw'n dod o anifeiliaid) yn Model Gweithredu Targed y Ffin Llywodraeth y DU ym mis Awst 2023. 

Mae'r newidiadau hyn bellach yn cael eu cyflwyno'n raddol. 

Ar 31 Ionawr 2024 cyflwynir gofyniad i rag-hysbysu cyn mewnforio Cynhyrchion sy'n Dod o Anifeiliaid, ynghyd â Thystysgrifau Iechyd Allforio ar gyfer mewnforio cynhyrchion anifeiliaid risg ganolig, planhigion, cynhyrchion planhigion a bwyd anifeiliaid risg uchel a bwyd anifeiliaid nad yw'n dod o anifeiliaid o'r UE, ac eithrio Nwyddau Cymwys o Ogledd Iwerddon.

Mae rhagor o wybodaeth am y newidiadau hyn ar gael ar wefan Llywodraeth y DU.

Ni fydd gwiriadau adnabod a gwiriadau ffisegol yn dechrau eto. Bydd y rhain yn dechrau ar 30 Ebrill ar gyfer y rhan fwyaf o fewnforion, ond yn ddiweddarach ar gyfer nwyddau a gludir o Iwerddon. 

Nid oes disgwyl i wiriadau adnabod a gwiriadau ffisegol ar nwyddau y mae’n ofynnol eu harolygu o ynys Iwerddon ddechrau cyn Gwanwyn 2025. Bydd y wefan hon yn cael ei diweddaru â'r dyddiad terfynol ar gyfer dechrau'r gwiriadau hyn pan fydd Llywodraeth Cymru, Llywodraeth yr Alban a Llywodraeth y DU wedi cytuno arno.

Safleoedd rheoli ffiniau

Daeth ymadael â’r UE aelodaeth y DU o'r Farchnad Sengl a'r Undeb Tollau i ben. Drwy gyfres o reolau a rheoliadau a rennir, roedd yr undeb tollau wedi caniatáu i bobl a nwyddau symud yn rhwydd drwy'r aelod-wladwriaethau.

Mae ein hymadawiad wedi cael effaith ar nwyddau misglwyf a ffisiechydol (SPS) sy'n cael eu mewnforio a'u hallforio rhwng yr UE a'r DU. Mae nwyddau SPS yn cynnwys anifeiliaid byw a phlanhigion. Byddant yn destun gwiriadau ychwanegol mewn mannau mynediad. Diben y gwiriadau hyn yw diogelu bioddiogelwch a diogelwch bwyd.

Bydd y gwiriadau hyn yn digwydd mewn safleoedd rheolaethau’r ffin (BCPs). Mae Llywodraeth y DU bellach wedi rhyddhau’r Model Gweithredu Targed y Ffin, sy'n nodi'r rheolau a'r prosesau ar gyfer mewnforio nwyddau SPS o'r UE.

Mae BCPs eisoes yn bodoli ym meysydd awyr a phorthladdoedd y DU sydd wedi bod yn mewnforio o wledydd y tu allan i'r UE. Cyfeirir at hyn weithiau fel masnach Gweddill y Byd. Rhaid datblygu'r seilwaith i ddarparu'r gwiriadau hyn yn awr mewn porthladdoedd a meysydd awyr sy'n bwyntiau mynediad ar gyfer nwyddau o'r UE yn unig.

Mae'r gwiriadau a gynhelir ar y nwyddau hyn yn cynnwys gwiriadau dogfennol, hunaniaeth a chorfforol. Maent wedi'u hanelu'n bennaf at ddiogelu bioddiogelwch y DU. Byddant hefyd yn sicrhau iechyd y cyhoedd a lles anifeiliaid drwy reoli clefydau a rhywogaethau goresgynnol.

Mae'r nwyddau sydd i'w gwirio yn cynnwys:

  • planhigion
  • cynhyrchion sy'n dod o anifeiliaid
  • anifeiliaid byw a
  • bwyd a bwyd anifeiliaid risg uchel nad yw'n dod o anifeiliaid

Bydd yr arolygiadau hyn yn cael eu cynnal gan yr awdurdod dynodedig ar gyfer y mathau o nwyddau. Awdurdodau Lleol neu Awdurdodau Iechyd Porthladdoedd a'r Asiantaeth Iechyd Anifeiliaid a Phlanhigion sy'n gyfrifol am gynnal y rhan fwyaf o'r gwiriadau. Mae Llywodraeth Cymru yn arwain y rhaglen rheoli ffiniau yng Nghymru.

Mae Llywodraeth Cymru bob amser wedi disgwyl y byddai Llywodraeth y DU yn ariannu’r cyfleusterau hyn. Mae hyn gan fod gwiriadau ar y ffiniau a’r seilwaith cysylltiedig yn bwysau newydd, a achoswyd gan Brexit. 

Mae Llywodraeth y DU wedi cytuno i ariannu costau 'cwbl angenrheidiol' adeiladu safleoedd rheolaethau’r ffin ac unrhyw gyfleusterau dros dro angenrheidiol yng Nghymru hyd at fis Mawrth 2025. Bydd Llywodraeth Cymru yn parhau i drafod y broses gyllido ar gyfer agweddau eraill ar y Model Gweithredu Targed y Ffin gyda Llywodraeth y DU.

Mae Cymru’n datblygu’r seilwaith i gynnal y gwiriadau hyn i’w cefnogi ym mhorthladdoedd:

  • Caergybi ar Ynys Môn yn y gogledd
  • Doc Penfro ac Abergwaun yn y De Orllewin

Mae'r porthladdoedd hyn yn ymdrin â symud nwyddau rhwng y DU a'r UE. 

Caergybi

Porthladd Caergybi yw'r man mynediad ac ymadael allweddol ar gyfer nwyddau a gludir rhwng y DU a Gweriniaeth Iwerddon. Dyma'r ail borthladd fferi gyrru i mewn ac allan prysuraf yn y DU. Mae'n darparu cyswllt hanfodol yn y gadwyn gyflenwi ar gyfer busnesau ledled Cymru, y DU ac Iwerddon.

Ar 12 Mawrth 2021 cyhoeddodd Gweinidogion Cymru y penderfyniad i leoli'r safle rheoli ffiniau sy'n gwasanaethu porthladd Caergybi ym Mhlot 9, Parc Cybi, Caergybi. Llywodraeth Cymru sy'n berchen ar y safle.

Mae caniatâd cynllunio wedi’i roi drwy Orchymyn Datblygu Statudol (SDO) o dan adran 59(3) o Ddeddf Cynllunio Gwlad a Thref 1990. Mae cyfnodau’r ymgynghoriad cyhoeddus a’r ymgynghoriad technegol i randdeiliaid wedi dod i ben.

I weld yr SDO: Gorchymyn Datblygu Arbennig Cynllunio Gwlad a Thref (Safle Rheoli ar y Ffin Gogledd Cymru) (Ymadael â’r UE) 2023

I weld yr ymatebion i’r ymgynghoriad, ynghyd â’r wybodaeth ddiweddaraf ar brosiect Caergybi: Parc Cybi, Safle Rheoli Ffiniau Caergybi

Ar 27 Chwefror 2024 llofnododd Llywodraeth Cymru y prif gontract adeiladu ar gyfer adeiladu Safle Rheoli Ffiniau Caergybi gyda Kier Construction. Mae hyn yn dilyn contractau gyda nhw ar gyfer gwaith galluogi a gwaith paratoi’r safle. 

Rhagor o wybodaeth:

De-orllewin Cymru

Yn Ne Cymru, bydd angen cyfleusterau BCP ar borthladdoedd Doc Penfro ac Abergwaun i barhau i fewnforio nwyddau penodol.

Mae swyddogion wedi gweithio'n agos gyda gweinyddiaethau’r DU i ddatblygu polisïau ynghylch rheolaethau mewnforio a byddant yn parhau i wneud hynny i sicrhau bod masnach yn parhau i lifo drwy borthladdoedd de-orllewin Cymru.

Yn dilyn cyhoeddi Model Gweithredu Targed y Ffin Llywodraeth y DU, mae gwaith paratoi yn parhau ar Safleoedd Rheoli Ffiniau yn Abergwaun a Doc Penfro, ac rydym yn disgwyl i’r gwaith adeiladu ar holl Safleoedd Rheoli Ffiniau Cymru gael ei gwblhau erbyn diwedd Gwanwyn 2025. 

Byddwn yn parhau i gyhoeddi diweddariadau ar Safleoedd Rheoli Ffiniau ar-lein De-orllewin Cymru. 

Rhagor o wybodaeth:

Ymgynghoriad: Estyn y Cyfnod Graddoli Trosiannol a gofyniad i rag-hysbysu rhai nwyddau a fewnforiwyd drwy borthladdoedd Cymru trwy IPAFFS

Mae Llywodraeth Cymru bellach yn dechrau'r broses o weithredu'r gofynion seilwaith perthnasol, y gofynion adnoddau a'r amserlen gyflawni a nodir ym Model Gweithredu Targed y Ffin. Rydym wedi ymrwymo i greu safleoedd rheolaethau'r ffin ar gyfer Sir Benfro a Chaergybi mewn da bryd ar gyfer gwiriadau adnabod a ffisegol ar blanhigion, anifeiliaid a chynhyrchion sy'n dod o anifeiliaid i ddechrau ym mis Hydref 2024.

Rhagor o wybodaeth

Rhagor o wybodaeth

Cyhoeddwyd gyntaf

12 Awst 2022

Diweddarwyd ddiwethaf

Rhan o