Rhaglen Tai Arloesol, blwyddyn dau: gwersi a ddysgwyd

Roedd y canfyddiadau'n canolbwyntio ar bedwar maes allweddol.

Cynllunio

• Yn gyffredinol, roedd cynllunwyr awdurdodau lleol yn groesawgar i'r dulliau arloesol a gynigiwyd gan ddatblygwyr am fod y Rhaglen Tai Arloesol yn cyd-fynd â nodau polisi ehangach sy'n anelu at wella ansawdd a chynaliadwyedd tai.
• Roedd rhai heriau rheoleiddiol yn fwy amlwg mewn ardaloedd gwledig gyda chyfyngiadau cynllunio llym, gan dynnu sylw at angen am ddiweddaru canllawiau cynllunio i gynnwys dyluniadau arloesol.
• Roedd deialog gynnar a thryloyw gyda thrigolion lleol, swyddogion allweddol yr awdurdod lleol, a chynghorwyr lleol yn hanfodol i liniaru gwrthwynebiadau cymunedol ac i alluogi proses gynllunio esmwyth.

Datblygiad strategol

• Mae cyllid y Rhaglen Tai Arloesol yn hanfodol gan fod y costau sy'n gysylltiedig ag adeiladau arloesol yn uwch na'r rhai ar gyfer adeiladau traddodiadol. Gwnaeth cyllid y Rhaglen Tai Arloesol y datblygiadau yn bosibl a hefyd anogodd awdurdodau lleol a chymdeithasau tai i ystyried datrysiadau tai mwy cynaliadwy a thechnolegol ddatblygedig.
• Roedd cynnwys adborth y gymuned o ran dyluniad y datblygiadau yn hanfodol i sicrhau llwyddiant cynlluniau tai arloesol. Helpodd addasiadau yn seiliedig ar fewnbwn y gymuned ddatblygwyr i alinio'r dyluniadau arloesol yn well â dewisiadau ac anghenion lleol, gan wella derbyniad a boddhad cyffredinol unwaith y cwblhawyd y cynlluniau.
• Roedd addysgu tenantiaid yn briodol ar ddefnyddio technolegau newydd yn hanfodol i gyflawni'r buddion a fwriadwyd o ran effeithlonrwydd ynni a chysur yn ogystal ag alinio'r arloesiadau hyn ag anghenion a dewisiadau ymarferol y preswylwyr.

Heriau'r gweithlu

• Roedd prinder amlwg o lafur medrus a allai osod a chynnal a chadw technolegau arloesol. Roedd yn rhaid i ddatblygwyr fuddsoddi mewn hyfforddiant i sicrhau bod eu timau yn gallu rheoli'r technolegau newydd yn effeithiol.
• Roedd partneriaethau â chwmnïau adeiladu sy'n arbenigo mewn adeiladau arloesol yn hanfodol i leihau materion sy'n gysylltiedig â'r gweithlu, gan hwyluso integreiddio arferion arloesol.
• Roedd penodi unigolyn dynodedig, megis peiriannydd mecanyddol a thrydanol yn hanfodol i sicrhau bod yr holl systemau yn gweithredu'n gydlynol.

Adeiladu

• Yn aml, wynebodd datblygwyr anawsterau gyda chadwyni cyflenwi ar gyfer deunyddiau arbenigol a oedd yn peri risgiau i amserlenni a chostau adeiladu, yn enwedig mewn prosiectau gan ddefnyddio Passivhaus.
• Roedd heriau ariannol datblygiadau arloesol yn sylweddol, gyda chostau cychwynnol uwch a gwariant annisgwyl posibl. Roedd cyllid y Rhaglen Tai Arloesol yn hanfodol i ddarparu'r cymorth ariannol angenrheidiol i bontio'r bylchau hyn.
• Roedd gweithredu technolegau uwch fel systemau Awyru Mecanyddol gydag Adfer Gwres (MVHR) a phympiau gwres o’r ddaear yn cyflwyno heriau o ran gosod a chynnal a chadw, gan dynnu sylw at yr angen am oruchwyliaeth fedrus.