Rydym wedi trawsnewid yr A465 o Dowlais Top i Hirwaun mewn i ffordd ddeuol yn y ddau gyfeiriad.
Trosolwg
Beth wnaethon ni
Rydym wedi gwella rhan 11 milltir (17.7km) o'r A465 rhwng Hirwaun a Dowlais Top.
Mae'r ffordd bellach yn ffordd ddeuol 70mya gyda 6 cyffordd. Cyn hynny, roedd yn ffordd sengl 3 lôn.
Dechreuodd y prif waith ym mis Mai 2021, ac ailagorodd y ffordd yn swyddogol ar 30 Mai 2025.
Mae hyn yn cwblhau ein hymrwymiad gwerth £2 biliwn i uwchraddio 40km o ffordd yr A465 Blaenau'r Cymoedd i ffordd ddeuol.
Roedd y gwaith yn cynnwys:
- 17.7km o ffordd ddeuol newydd
- 6km o ffyrdd ymyl newydd
- mwy na 14km o lwybrau teithio llesol
- 32 o bontydd newydd
- 28 o waliau cynnal newydd
- 38 o geuffosydd
Roedd gwaith amgylcheddol yn cynnwys:
- plannu 120,000 o goed a llwyni
- creu cynefinoedd newydd ar gyfer madfallod dŵr cribog, pathewod, cornchwiglod ac ystlumod
- plannu 'tamaid y cythraul' i annog cadwraeth gloÿnnod byw britheg y gors
- gosod dros 90 o flychau ystlumod
- adeiladu mannau croesi o dan y ffordd, i helpu bywyd gwyllt i symud o gwmpas yn ddiogel
- hyrwyddo ymwybyddiaeth amgylcheddol mewn ysgolion lleol
Fe wnaeth y prosiect hefyd roi hwb i'r economi leol trwy greu dros 2,000 o swyddi a chefnogi contractwyr a chyflenwyr.
Ein rhesymau dros wneud hyn
Rydym am wneud y canlynol:
- gwella llif y traffig a'i gwneud yn fwy diogel i oddiweddyd
- gwneud y ffordd yn fwy diogel, yn enwedig o gwmpas cyffyrdd ac ardaloedd â gwelededd gwael
- gwella mynediad at wasanaethau, swyddi a marchnadoedd allweddol sy'n cefnogi mewnfuddsoddiad i ardaloedd fel Ardal Fenter Glyn Ebwy.
Mae'r gwaith hwn wedi ymwneud â chreu swyddi, ffyniant, cyfleoedd a manteision ar gyfer cymunedau ledled y rhanbarth a'u cysylltu'n well.
Mae'r gadwyn gyflenwi leol wedi gweld tua £400m o wariant yn ystod y gwaith adeiladu yng Nghymru gyda dros £230m yn rhanbarth Blaenau'r Cymoedd.
Amserlen
Arddangosfeydd cyhoeddus: diwedd 2015
Cyhoeddi Gorchmynion drafft a’r datganiad amgylcheddol: haf 2017
Cyhoeddi gorchmynion atodol drafft a datganiad amgylcheddol atodol: dechrau 2018
Ymchwiliad cyhoeddus lleol: gwanwyn 2018
Penderfyniad y Gweinidog: dechrau 2019
Llunio’r Gorchmynion: gwanwyn 2019
Cyhoedd i Gorchmynion Atodol drafft (Rhif 1): hydref 2019
Llunio Gorchmynion Atodol (Rhif 1): haf 2020
Cyhoeddi Gorchmynion Atodol drafft (Rhif 2): hydref 2020
Caffael contractwyr: hydref 2020
Dechrau’r gwaith adeiladu: yn gynnar yn 2021
Gorffen rhan newydd y gefnffordd: canol 2025
Sut gwnaethom ymgynghori
Gwnaethom ymgynghori ar welliannau i’r A465 rhwng y Fenni a Hirwaun ym 1994 fel rhan o’r broses o ddatblygu’r llwybr a ffefrir ar gyfer y prosiect cyfan.
Ym mis Rhagfyr 2015 cynhaliwyd sesiwn gwybodaeth gyhoeddus yn tynnu sylw at opsiynau i wella y dyluniad o'r 1990au.
Fe wnaethom gynnal cyfres o gyflwyniadau i grwpiau lleol â diddordeb a chyfarfodydd gyda tirfeddianwyr lleol, busnesau a rhanddeiliaid allweddol eraill. Mae'r rhain wedi ein helpu i ddeall sut mae'r cynigion yn cyd-fynd â blaenoriaethau, amcanion a pholisïau lleol.
Cynhaliwyd cyfres o arddangosfeydd gennym i ddangos y gorchmynion drafft ym mis Awst 2017.
Cynhaliwyd arddangosfeydd cyhoeddus gennym yn Ebrill a Mai 2018.